Việt Nam trở thành người chiến thắng về kinh tế ở Đông Nam Á hậu Covid-19

Xuất khẩu gia tăng và việc kiểm soát coronavirus hiệu quả đã giữ cho nền kinh tế Việt Nam phát triển bất chấp đại dịch. © Reuters

Tổng sản phẩm quốc nội của Việt Nam đã tăng 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 3, đánh dấu quý tăng trưởng thứ hai liên tiếp trong bối cảnh đại dịch. Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng nhận định, năm nay Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ tư về GDP trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, vượt qua cả Singapore, Malaysia và Philippines.

Trái ngược với các nền kinh tế ASEAN khác, Việt Nam đã thành công trong việc kiểm soát virus corona. Xuất khẩu tăng cũng góp phần thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế, Việt Nam đã tận dụng được cơ hội khi các công ty chuyển hoạt động sản xuất khỏi Trung Quốc.

Xuất khẩu tăng 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái lên 26,7 tỷ USD, và Bộ Công Thương dự kiến ​​mức tăng cả năm từ 3% đến 4%.

Một tàu container siêu lớn do Maersk điều hành đã cập cảng Cái Mép vào cuối tháng 10 vừa rồi, đây là chuyến đầu tiên cập cảng lớn nhất miền Nam Việt Nam. Trong khi trước đây, các tàu này thường lựa chọn các cảng khác trong khu vực, chẳng hạn như Singapore. Chính việc xuất khẩu ngày càng tăng của Việt Nam đã thúc đẩy nhu cầu vận tải biển đủ để khiến các tàu đến các nước phương Tây phải dừng lại ở đó.

Điều này cho phép hàng hóa Việt Nam được vận chuyển trực tiếp hơn đến người mua, giảm chi phí vận chuyển, rút ​​ngắn thời gian vận chuyển và làm cho quốc gia này trở nên cạnh tranh hơn với tư cách là nhà xuất khẩu.

Các tàu container. Reuters

Xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã mang lại lợi ích cho thương mại Việt Nam, nhờ các nhà sản xuất chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc để tránh thuế quan của Mỹ.

Cả các tập đoàn đa quốc gia và các doanh nghiệp Trung Quốc đều đã chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam để tận dụng nguồn lao động có tay nghề cao, chi phí thấp. Samsung Electronics, công ty sản xuất điện thoại thông minh trong nước hơn một thập kỷ, cũng có ý định chuyển hoạt động sản xuất máy tính cá nhân sang Việt Nam khi đóng cửa một nhà máy ở Trung Quốc.

Cho đến nay, Việt Nam mới báo cáo khoảng 1.300 trường hợp nhiễm coronavirus, sự thành công trong việc chống bùng phát dịch đã là giảm thiểu tác động đến nền kinh tế. Việt Nam cũng đã áp đặt lệnh cách ly xã hội trong vòng ba tuần vào tháng 4 và hoạt động sản xuất bình thường đã trở lại nhanh hơn so với những nơi khác trong khu vực. Tỷ lệ thất nghiệp rất hạn chế và chi tiêu của người tiêu dùng vẫn ổn định, chiếm 70% GDP.

Trong khi đó, các nước ASEAN khác vẫn chưa thoát khỏi sự sụt giảm do vi rút gây ra. Dự báo GDP cả năm của IMF cho thấy Việt Nam tăng 1,6%, trong khi đó ở Singapore, Malaysia giảm 6% và ở Thái Lan giảm 7,1%.

Nền kinh tế Malaysia giảm 2,7% trong quý 3, kéo theo sự sụt giảm 4% trong lĩnh vực dịch vụ, vốn dĩ đóng góp gần 60% GDP. Các ngành liên quan đến du lịch đã bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng. Theo Hiệp hội Khách sạn Malaysia, tỷ lệ lấp kín phòng tại các khách sạn Malaysia đã giảm xuống chỉ còn 20% trong tuần cuối cùng của tháng 10, khi bối cảnh số trường hợp nhiễm covid tăng đột biến. Nhóm công nghiệp cảnh báo rằng nếu không có sự hỗ trợ thêm của chính phủ, các doanh nghiệp du lịch "sẽ buộc phải đưa ra các quyết định khó khăn cũng như thực hiện các hành động quyết liệt để tồn tại", điều này cho thấy rằng việc cắt giảm việc làm sẽ tiếp tục diễn ra.

Nền kinh tế ở một số quốc gia tại Đông Nam Á

Chính phủ Thái Lan đã công bố dữ liệu kinh tế hôm thứ Hai cho thấy GDP giảm 6,4%, đánh dấu quý thứ ba liên tiếp giảm.

GDP bình quân đầu người của Việt Nam khoảng 3.500 USD vẫn thấp hơn rất nhiều so với 58.500 USD của Singapore và 10.200 USD của Malaysia. Nhưng đại dịch đang thúc đẩy sự thay đổi trật tự kinh tế của khu vực.

Tại Indonesia - nơi có nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á hiện đang có số ca nhiễm cao nhất khu vực Đông Nam Á, trong khi Malaysia đang vật lộn với làn sóng thứ hai kể từ tháng trước. Chừng nào mức độ lây nhiễm vẫn còn cao, hoạt động kinh tế sẽ đình trệ do người tiêu dùng tránh ra ngoài, khiến sự phục hồi càng trở nên xa vời.

Mặc dù một số nước ASEAN dự đoán sẽ phục hồi mạnh trong năm tới, nhưng Việt Nam có thể vẫn là nền kinh tế duy nhất có mức tăng trưởng vào nửa đầu năm 2021, tùy thuộc vào diễn biến của đợt bùng phát.

Tuy nhiên, hiện cũng đang có những yếu tố sẽ che khuất khuất triển vọng. Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden được cho là sẽ duy trì quan điểm cứng rắn của Washington đối với Trung Quốc, nhưng nếu ông loại bỏ các mức thuế trừng phạt do chính quyền hiện tại đang áp dụng, việc di chuyển của các nhà sản xuất sang Việt Nam có thể chậm lại.

Bảo Trinh (Theo Nikkei Asian)