Tại sao Nhật Bản , Hàn Quốc cần năng lượng hạt nhân?

Bất kể những vết thương của chiến tranh, Nhật Bản vẫn tiếp tục áp dụng năng lượng hạt nhân cho mục đích dân sự, mở nhà máy điện hạt nhân đầu tiên vào năm 1966 và mở rộng sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ đầu tiên vào năm 1973, thể hiện sự phụ thuộc quá mức vào dầu thô nhập khẩu đột ngột tăng giá. Đến năm 2010, một phần tư năng lượng điện của đất nước này đến từ các lò phản ứng.

Tuy nhiên, sau đó, Nhật Bản lại phải đối mặt với một cú sốc hạt nhân khác khi trận động đất Tohoku mạnh 9 độ Richter xảy ra vào tháng 3 năm 2011. Hậu quả là sóng thần đã làm ngập hệ thống làm mát tại nhà máy hạt nhân Fukushima, dẫn đến sự tan chảy. Mặc dù chỉ có một người được xác nhận chết vì phơi nhiễm phóng xạ - vào năm 2018 - tất cả 54 lò phản ứng của đất nước đã tạm ngưng hoạt động để kiểm tra và nâng cấp an toàn trước mọi sự cố có thể xảy ra.

Nhật Bản đang phải đối mặt với tình trạng thiếu điện và đã áp đặt các biện pháp bảo tồn nghiêm ngặt. Điều này đã dẫn đến sự tăng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng, làm tăng giá cả trên toàn thế giới.

Một trận động đất khác đã xảy ra ở bán đảo Noto vào ngày 1 tháng 1 năm nay. Mặc dù nhỏ hơn nhiều so với trận động đất Tohoku có cường độ 7,6 độ Richter, nhưng đây vẫn là trận động đất lớn nhất trong khu vực kể từ khi hồ sơ được ghi lại vào năm 1885, gây ra một số thiệt hại cho nhà máy điện hạt nhân Shika gần đó đã bị đóng băng.

Tuy nhiên, chính phủ Nhật Bản vẫn muốn đưa các nhà máy hạt nhân của họ hoạt động trở lại. Điều này sẽ giảm bớt hóa đơn nhập khẩu năng lượng của đất nước và đưa quốc gia này gần hơn với mục tiêu không phát thải carbon. Mục tiêu này càng trở nên cấp thiết hơn vào năm 2022 do giá khí đốt tăng mạnh khi châu Âu tìm kiếm khí đốt để thay thế nguồn cung bị Nga cắt đứt.

Trong số 33 lò phản ứng đang hoạt động thì có 12 lò đã được khôi phục hoạt động kể từ tai nạn Fukushima. Tuy nhiên, vào tháng 1, việc khôi phục hoạt động của một nhà máy khác, Onagawa 2, đã bị trì hoãn vài tháng do công việc nâng cấp an toàn chưa hoàn thành. Mục tiêu ngụ ý khôi phục hoạt động gần như tất cả các lò phản ứng còn lại vào năm 2030 có vẻ đầy thách thức khi sự phản đối của người dân vẫn tiếp tục.

Năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời, đã phát triển mạnh mẽ, nhưng Nhật Bản vẫn thiếu công suất phát điện khi xảy ra tai nạn hoặc thời tiết lạnh giá.

Tuy nhiên, sự kết hợp giữa việc khôi phục hoạt động của các lò phản ứng và mở rộng công suất năng lượng tái tạo đã có hiệu quả: nhập khẩu LNG đã giảm đều đặn kể từ năm 2021 và vào tháng 1, cuối cùng đã trở lại mức trước Fukushima. Sau một thời gian giành lại vị trí dẫn đầu từ tay Trung Quốc vào năm 2022, Nhật Bản hiện đã tụt lại phía sau với tư cách là nước nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới.

Nhà nhập khẩu LNG lớn khác ở Đông Á là Hàn Quốc. Hàn Quốc đã cùng Nhật Bản tham gia tuyên bố Cop28 về việc tăng gấp ba công suất hạt nhân trên toàn thế giới vào năm 2050.

Họ phải đối mặt với những thách thức tương tự như Nhật Bản: các quốc gia miền núi, dân cư đông đúc với rất ít nguồn nhiên liệu hóa thạch, đất đai hạn chế cho năng lượng tái tạo quy mô lớn và địa chất không thuận lợi cho việc thu giữ và lưu trữ carbon. Nhưng trái ngược với nước láng giềng, Hàn Quốc đều đang ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể về nhu cầu, khiến việc sản xuất điện mới càng trở nên cấp bách hơn. Năng lượng gió địa nhiệt và gió ngoài khơi có triển vọng nhưng mới ở giai đoạn phát triển ban đầu.

Chính phủ trước đây ở Seoul đã lên kế hoạch giảm tỷ lệ công suất hạt nhân, nhưng một lần nữa, những lo ngại về khí hậu và cuộc khủng hoảng Ukraine đã khiến họ phải suy nghĩ lại trong bối cảnh nhu cầu năng lượng cho các trung tâm dữ liệu và nhà máy bán dẫn tăng vọt. Chính quyền của Tổng thống Yoon Suk Yeol đã bắt đầu thảo luận nghiêm túc về việc xây dựng 2-4 nhà máy hạt nhân mới, mặc dù bất kỳ thông báo chắc chắn nào có lẽ phải được đưa ra sau cuộc bầu cử vào ngày 10 tháng 4.

Tất nhiên, Hàn Quốc cũng có doanh nghiệp xuất khẩu thành công các lò phản ứng hạt nhân, đặc biệt là việc xây dựng nhà máy Barakah của UAE. Và họ đang phát triển lò phản ứng mô-đun nhỏ thông minh, có thể xây dựng an toàn hơn và nhanh hơn so với các nhà máy lớn thông thường. 

Mức tiêu thụ LNG giảm tại các thị trường Đông Á lâu đời này là rất quan trọng đối với bức tranh toàn cầu. Đầu tiên, nó giúp xoa dịu sự cân bằng cung cầu kể từ cú sốc năm 2022. Điều đó sẽ được khuếch đại khi các nguồn cung lớn mới tấn công thị trường từ Mỹ, Châu Phi và Qatar từ năm 2026 trở đi.

Thứ hai, Trung Quốc, hiện dẫn đầu về khối lượng, linh hoạt hơn nhiều vì nước này có thể chuyển sang nhập khẩu khí đốt khác, sản lượng nội địa và than của chính mình khi giá LNG xuất hiện quá cao. Do đó, họ phải trả mức giá thấp hơn so với các nước láng giềng: chẳng hạn, chỉ 12 USD trên một triệu đơn vị nhiệt của Anh vào tháng 3 năm ngoái, so với khoảng 18 USD của Hàn Quốc, 15 USD của Nhật Bản. Do đó, nó kém tin cậy hơn và ít mang lại lợi nhuận hơn cho người bán LNG, mặc dù quá lớn để có thể bỏ qua.

Câu chuyện về năng lượng hạt nhân ở Đông Á nêu bật các chủ đề toàn cầu hiện đại về an ninh năng lượng, khả năng chi trả và khí hậu. Nó cũng minh họa sự tăng trưởng của các công nghệ mới đang làm tăng nhu cầu điện một cách bất ngờ như thế nào và những thay đổi trong một nguồn năng lượng ảnh hưởng như thế nào đến các thị trường toàn cầu được kết nối với nhau.

Oppenheimer và Fukushima phủ bóng đen kéo dài ở Nhật Bản hơn bất kỳ nơi nào khác. Không có gì đáng ngạc nhiên khi các quốc gia Đông Á này coi trọng năng lượng hạt nhân với một chút lo lắng.

Nhưng sự hồi sinh hạt nhân ngày càng có khả năng xảy ra - và cần thiết.

Quốc Anh/ Theo Robin M. Mills - CEO Qamar Energy