Đề xuất trên được Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nêu tại hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng lần thứ nhất, sáng 20/7. Hội nghị do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì
Trưởng ngành Khoa học và Công nghệ cho rằng, việc thành lập trung tâm là "điểm mới". Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với các bộ, ngành tập trung xây dựng 3 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại 3 vùng (Bắc, Trung, Nam).
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt còn cho biết, hiện nay, đã có 5 tỉnh trong vùng Đồng bằng sông Hồng có sàn giao dịch thiết bị và công nghệ, đó là Hải Phòng, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Quảng Ninh. 5 sàn này đã kết nối với nhau vào tháng 6.2019.
Ngoài ra, Hà Nội sẽ khai trương sàn giao dịch thiết bị và công nghệ vào quý III/2023. Cùng với đó, có một sàn giao dịch thiết bị và công nghệ quốc gia do Bộ Khoa học và Công nghệ (Cục Thông tin KHCN quốc gia) vận hành ở Hà Nội.
Trong giai đoạn vừa qua, hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo đã có đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh của vùng. Các khu công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đóng vai trò đầu tàu, mở đường cho việc đưa nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Các hoạt động quản lý nhà nước về lĩnh vực KHCN ngày càng được củng cố, tăng cường, từng bước đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, kết quả hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo trong thời gian qua chưa xứng với tiềm năng, lợi thế của vùng.
Để vùng Đồng bằng sông Hồng có thể trở thành trung tâm KHCN và đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước, Bộ KH&CN đề xuất nhiều giải pháp, trong đó giải pháp về lập và tổ chức thực hiện quy hoạch về cơ sở nghiên cứu khoa học trong vùng được coi là giải pháp có tính căn cơ, dài hạn.
Theo lý giải của Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, hiện nay, số lượng các cơ sở nghiên cứu trong vùng nhiều (thuộc nhóm cao nhất nước), tuy nhiên, chưa hình thành được mạng lưới các tổ chức KHCN mạnh; năng lực thương mại hóa kết quả nghiên cứu còn hạn chế; số lượng sáng chế, giải pháp hữu ích chưa nhiều; chưa thu hút, đào tạo được nhân lực chất lượng cao.
Đầu tư phát triển cho tổ chức KHCN công lập còn dàn trải, thiếu định hướng đầu tư tới hạn cho một số tổ chức KHCN công lập nghiên cứu chuyên ngành phát triển vượt bậc, đóng vai trò dẫn dắt, đủ năng lực làm chủ được công nghệ, tạo động lực phát triển cho các ngành công nghiệp trong vùng. Các tổ chức KHCN trong vùng chủ yếu tập trung ở Hà Nội, mức độ lan tỏa đến các địa phương khác còn hạn chế.
Thời gian tới, cần xây dựng và phát triển các khu, trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo tại Hà Nội, Hải Phòng, Hà Nam…, trong đó Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ với hạt nhân là Khu Công nghệ cao Hoà Lạc, các viện nghiên cứu, trường đại học; Hải Phòng trở thành trung tâm quốc tế về đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng KHCN về biển…
Đối với giải pháp về đầu tư phát triển, cần tập trung việc phát triển các khu công nghệ cao và các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ KHCN đang phối hợp với UBND TP Hà Nội chuyển giao Khu Công nghệ cao Hòa Lạc về Hà Nội trước ngày 1.8 này. Đây là khu công nghệ cao quốc gia, cơ bản đã hoàn thiện hạ tầng và đã thu hút được nhiều nhà đầu tư có năng lực công nghệ mạnh; đã hình thành được hệ sinh thái tương đối đầy đủ, bao gồm các trường đại học, các viện nghiên cứu, các doanh nghiệp công nghiệp, các tổ chức ươm tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo,…
Cũng theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, vùng ĐBSH cần khai thác lợi thế về tiềm lực KHCN của vùng để đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu cơ bản, nhất là các nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng để tiến tới sáng tạo, tự chủ và cạnh tranh về công nghệ ở những lĩnh vực then chốt.
Bộ KHCN đề nghị các tỉnh trong vùng quan tâm, tạo không gian cho nghiên cứu cơ bản thông qua việc tài trợ cho các nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản, nâng cao tiềm lực quốc gia và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Ông Huỳnh Thành Đạt cho biết, trong 6 tháng cuối năm 2023, Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định về khu công nghệ cao, trong đó có các nội dung về thu hút vốn xã hội phát triển các khu công nghệ cao. Nghị định này cũng quy định về việc phát triển các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Quy hoạch mạng lưới các tổ chức khoa học và công nghệ công lập giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050 cũng được Bộ tập trung hoàn thiện.
Vùng Đồng bằng sông Hồng gồm 11 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.
Hôm 11/7, Thủ tướng đã ký Quyết định thành lập Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng, do Thủ tướng làm Chủ tịch. Hội đồng được thành lập nhằm đổi mới cơ chế điều phối vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng đồng bằng sông Hồng phát triển nhanh, bền vững, bảo vệ môi trường và bảo đảm quốc phòng - an ninh.
Vùng Đồng bằng sông Hồng có tiềm lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đứng đầu cả nước, với số tổ chức nghiên cứu và phát triển chiếm trên 50% của quốc gia. Tại đây có trên 150 cơ sở giáo dục trình độ đại học; có 14/17 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia; hơn 500 tổ chức khoa học và công nghệ công lập và ngoài công lập, sàn giao dịch công nghệ thiết bị. Đây cũng là địa bàn hoạt động của nhiều tập đoàn kinh tế lớn với các dự án công nghệ cao trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp. Các khu công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đóng vai trò đầu tàu, mở đường cho việc đưa nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Tú Anh (t/h)
