Những bài toán kinh doanh sống còn sau khi Elon Musk rời Nhà Trắng

Tỷ phú Elon Musk phát biểu tại một sự kiện ở Krakow, Ba Lan. (Ảnh: PAP/TTXVN)

Ngày 28/5, Elon Musk chính thức tuyên bố kết thúc vai trò cố vấn đặc biệt trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump, rút khỏi Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE). Sự kiện này đánh dấu bước chuyển mình quan trọng, khi ông quay trở lại toàn tâm toàn ý với việc điều hành đế chế kinh doanh đa ngành của mình. Tuy nhiên, đang có nhiều "ngòi nổ" mà Musk buộc phải tháo gỡ nhanh chóng – từ doanh số Tesla lao dốc, khủng hoảng quảng cáo trên X (Twitter), cho đến những thử nghiệm tên lửa Starship đầy trắc trở.

Tesla: Hồi sinh sau cú lao dốc doanh thu

Tesla, biểu tượng xe điện toàn cầu, đang trong giai đoạn suy thoái chưa từng có. Lợi nhuận quý I năm nay giảm tới 71%, ngay sau khi đối thủ BYD của Trung Quốc vượt mặt về sản lượng bán ra. Đặc biệt tại thị trường châu Âu – một trong những đầu tàu tăng trưởng của Tesla – doanh số tháng 4 đã giảm tới một nửa, báo hiệu áp lực lớn cho quý tiếp theo.

Các nhà đầu tư và giới phân tích nhận định rằng thời gian Elon Musk “xa rời” Tesla để tham gia chính trường Mỹ đã ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh thương hiệu. JP Morgan cảnh báo về “thiệt hại thương hiệu chưa từng có”, còn Wedbush Securities gọi đây là “cuộc khủng hoảng toàn diện”. Một nhóm nhà đầu tư nhỏ thậm chí đã gửi thư yêu cầu Musk phải dành ít nhất 40 giờ mỗi tuần để “giải cứu” công ty.

Bên cạnh vấn đề quản trị, Tesla còn gặp áp lực về sản phẩm. Dòng xe hiện tại, đặc biệt là Model Y, bắt đầu trở nên lỗi thời trong khi đối thủ quốc tế liên tục cải tiến và tung ra sản phẩm mới. Việc đóng cửa tạm thời một số nhà máy để nâng cấp dây chuyền cũng góp phần gây gián đoạn chuỗi cung ứng và sụt giảm doanh số.

Robotaxi: Từ lời hứa đến hiện thực?

Một trong những niềm hy vọng của Musk là dự án taxi không người lái (robotaxi) – thứ ông đã ấp ủ hơn một thập kỷ. Tháng này, Tesla dự kiến chạy thử 10–20 chiếc robotaxi đầu tiên tại Austin, Texas và cam kết sẽ triển khai hàng trăm nghìn xe vào cuối năm sau.

Tuyên bố táo bạo của Musk – rằng hành khách có thể “ngủ một giấc và thức dậy tại điểm đến” – đã khiến cổ phiếu Tesla tăng 50%. Tuy nhiên, giấc mơ này không dễ thành hiện thực. Cơ quan an toàn giao thông liên bang Mỹ đã yêu cầu Tesla cung cấp dữ liệu về hiệu năng robotaxi trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, sau một số vụ tai nạn liên quan đến tính năng tự lái.

Ngay cả khi thử nghiệm tại Austin thành công, Tesla vẫn phải đối đầu với Waymo – đơn vị trực thuộc Alphabet, hiện đã ghi nhận hơn 10 triệu chuyến đi robotaxi tại San Francisco và các thành phố khác.

X: Thách thức từ chính sách nội dung và sự tháo chạy của quảng cáo

Từ khi Musk tiếp quản Twitter và đổi tên thành X, nền tảng mạng xã hội này đối diện làn sóng rút lui của các nhà quảng cáo lớn. Nguyên nhân chính đến từ chính sách kiểm duyệt lỏng lẻo và những phát ngôn gây tranh cãi từ chính Musk, trong đó có cả lời đe dọa công khai kiện các thương hiệu ngừng chi tiền.

Theo nhà phân tích Jasmine Enberg, một số thương hiệu vẫn duy trì chi tiêu trên X chỉ vì “sợ bị trả đũa”. Nhưng nỗi sợ không phải là một chiến lược lâu dài. Ngay cả khi doanh thu quảng cáo có dấu hiệu phục hồi, quy mô hoạt động hiện tại vẫn nhỏ hơn nhiều so với thời kỳ trước khi Musk tiếp quản nền tảng này.

SpaceX và Starship: Cơ hội lớn đi kèm rủi ro kỹ thuật

SpaceX hiện là “con bài chiến lược” trong danh mục đầu tư của Musk. Công ty vừa được định giá lên tới 350 tỷ USD – một mức kỷ lục, tăng mạnh so với 210 tỷ USD một năm trước. Tuy nhiên, mặt trận kỹ thuật đang gây nhiều lo ngại.

Ngày 28/5, lần thử nghiệm thứ 9 của tên lửa Starship – mẫu tàu vũ trụ chủ lực cho tham vọng đưa người lên Mặt trăng – đã thất bại khi phát nổ trên bầu trời Ấn Độ Dương. Đây là vụ nổ thứ ba chỉ trong vòng chưa đầy nửa năm, khiến FAA (Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ) từng đình chỉ cấp phép chương trình trong thời gian dài.

Dù Musk khẳng định sẽ tiếp tục thử nghiệm, áp lực từ NASA là rất lớn. Starship được kỳ vọng sẽ đưa 4 phi hành gia vào quỹ đạo Mặt trăng trong năm tới, trước khi thực hiện sứ mệnh hạ cánh vào cuối thập kỷ.

Starlink: Căng bằng giữa tăng trưởng và địa chính trị

Song song với SpaceX, dịch vụ Internet vệ tinh Starlink đang mở rộng mạnh ra thị trường quốc tế. Những tháng gần đây, công ty đã ký được thỏa thuận tại Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan, Lesotho và gần nhất là Arab Saudi – nơi Starlink được cấp phép cho ngành hàng không và hàng hải.

Tuy nhiên, thành công này một phần xuất phát từ ảnh hưởng chính trị của Musk trong vai trò cố vấn chính phủ Mỹ. Giờ đây, khi ông rút lui khỏi Nhà Trắng, dấu hỏi lớn đặt ra là liệu Starlink có thể duy trì tốc độ mở rộng trong bối cảnh chính trị thế giới ngày càng biến động?

Việc Elon Musk rút khỏi chính trường không đồng nghĩa với việc sóng gió đã qua. Trái lại, ông đang đối mặt với những thách thức kinh doanh lớn nhất trong sự nghiệp. Từ việc tái định vị Tesla, vực dậy X, hiện thực hóa robotaxi, đến duy trì động lực cho Starship và Starlink – tất cả đều là những bài toán sống còn.

Câu hỏi đặt ra không còn là “liệu Musk có đủ năng lực”, mà là “liệu ông có đủ thời gian và sự tập trung để giải quyết tất cả cùng lúc”? Các doanh nhân và nhà đầu tư toàn cầu sẽ theo dõi sát từng bước đi của người đàn ông đang nắm giữ vận mệnh của không chỉ một, mà nhiều ngành công nghiệp tương lai.