 |
Văn minh Trà Việt: Di sản văn hóa cần gìn giữ
Cùng với biến đổi khí hậu, sự giảm dân số ở nông thôn, thanh niên rời bỏ ngành nông nghiệp, cùng những biến động của thời đại — tất cả đang khiến văn hóa trà, tri thức trà, và sức mạnh kết nối của trà dần bị phai nhạt.
Trong khuôn khổ của Lễ hội Trà Quốc tế - World Tea Fest 2025, hội thảo quốc tế Tea Summit, ông Mori Kazuki – CEO CTCP Chè Lâm Đồng – cho rằng những người đang sống trong thời đại này có trách nhiệm tiếp nối, tái tạo và truyền lại giá trị của trà theo cách phù hợp với tương lai. Điều đó đòi hỏi phải truyền tải một cách tinh tế những gì đẹp nhất của trà; Gìn giữ và trao truyền văn hóa trà cho thế hệ mai sau.
Theo ông Mori Kazuki, trong suốt chiều dài lịch sử, trà đã góp phần tạo nên những không gian đối thoại, là biểu tượng của sự thấu hiểu, của tình hữu nghị vượt qua ranh giới quốc gia. Đây chính là di sản văn hóa chung mà nhân loại đã cùng nhau gìn giữ. Tuy nhiên ngày nay, giá trị ấy không còn tự nhiên được duy trì như trước.
Dù vậy, trong hành trình làm việc giữa Nhật Bản, Việt Nam và nhiều quốc gia khác, ông Mori Kazuki nhận thấy rằng Trà mang trong mình một sức mạnh kỳ lạ – sức mạnh kết nối giữa con người với con người. Dù khác biệt về văn hóa, tôn giáo, quan điểm hay giá trị sống, chỉ cần cùng ngồi xuống bên một chén trà, con người có thể mở lòng, lắng nghe, và thấu hiểu nhau.
 |
| Ông Mori Kazuki – CEO CTCP Chè Lâm Đồng. |
Do đó, theo ông Mori Kazuki, cần tạo ra môi trường để những người làm trà có thể sống tốt và hạnh phúc cả về vật chất lẫn tinh thần. Để những nỗ lực kết nối từ Trà sẽ tiếp tục là cây cầu mang lại sức khỏe, văn hóa, đối thoại, giáo dục và sự thịnh vượng cho cộng đồng — mở ra con đường hướng đến một tương lai hòa bình và bền vững hơn.
Ngành trà – thức uống sức khỏe, giao thương, ngoại giao
Trong xu hướng tiêu dùng mới, đã ghi nhận giá trị kinh tế của các sản phẩm trà, cũng như vai trò ngày càng quan trọng của trà trong sức khỏe, giao thương và ngoại giao văn hóa hiện đại.
Theo đó, nhu cầu sử dụng các sản phẩm tốt cho sức khỏe, đặc biệt là các dòng chè cao cấp, chè pha lạnh… đang gia tăng mạnh trên toàn cầu, trong đó có thị trường Trung Quốc. Xu hướng này mở ra cơ hội thúc đẩy xuất khẩu cho các sản phẩm chè chất lượng cao của Việt Nam.
Với các chè nổi tiếng như: chè xanh (với hương vị nhẹ và cân bằng), cùng với các sản phẩm độc đáo như: Chè sen, chè nhài, tạo sự khác biệt. Dự báo thị phần chè của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng tại Trung Quốc nhờ xu hướng tiêu dùng chuyển dịch sang các sản phẩm tốt cho sức khỏe.
Về xuất khẩu, Việt Nam đạt 130-140 ngàn tấn/năm, thu 230-250 triệu USD. Năm 2024, xuất khẩu trên 146 nghìn tấn, thu 256,41 triệu USD, đứng thứ 5 thế giới. Trong 10 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu chè đạt hơn 109 nghìn tấn, trị giá gần 189 triệu USD. Giá xuất khẩu bình quân trong 10 tháng đạt 1.725 USD/tấn.
 |
| Các diễn giả tham gia sự kiện tại Tea Summit. |
Tại sự kiện “Trà – thức uống của tương lai”, phân tích về giá trị đem lại cho sức khỏe con người từ trà, bác sĩ Trần Ngô Phúc Quân - Giám đốc Vận hành Bênh viện Đa khoa Quốc tế Huế - cho biết trong sản phẩm trà (chè) có hơn 4.000 loại hoạt chất đã tác động không nhỏ đối với con người với tư cách đây là thức uống chức năng mà thế giới đang theo xu hướng này.
Ông Quân cũng phân tích những kết quả tích cực cụ thể đối với con người khi sử dụng trà (chè), đồng thời cũng chỉ ra cách thức sử dụng đạt hiệu quả nhất của trà đối với sức khỏe, đặc biệt là mối liên hệ giữa thói quen uống trà và tuổi thọ cao của người Nhật.
 |
| Trà Việt được giới thiệu tới khách quốc tế tại World Tea Fest 2025. |
Nhận định về tiềm năng to lớn của ngành trà (chè), ông Hoàng Vĩnh Long - Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam - cho biết năm 2024, toàn cầu có sản lượng chè trên 7,03 triệu tấn, tăng 4,85% so 2023. Trong đó, Trung quốc chiếm gần 50%, Ấn 20,5%, tiếp đến là Kenya, Sri Lanka và Việt Nam xếp thứ 5.
Doanh thu toàn cầu vượt 17 tỷ USD/năm, trong đó thương mại xuất nhập khẩu khoảng 9,5 tỷ USD; 70% sản lượng chè tiêu thụ nội địa các quốc gia sản xuất.
Tuy nhiên, thách thức toàn cầu của ngành chè là môi trường; tiêu chuẩn bền vững; biến động giá cả; rủi ro nông hộ nhỏ.
Đối với Việt Nam hiện có 128 nghìn ha diện tích trồng chè; sản lượng chè tươi đạt 1,2 triệu tấn. Năm 2024, Việt Nam sản xuất 230 nghìn tấn chè khô. Việt Nam đang chuyển đổi sang các giống chè mới, năng suất và chất lượng cao hơn, xu hướng “kết nối sản xuất và tiêu thụ chè chất lượng cao”.
“Nếu tái cơ cấu đúng hướng, giá trị ngành chè Việt Nam có thể tăng gấp đôi trong 5-7 năm tới”, ông Long khẳng định.
Tuy nhiên, theo ông Long, giá trị chè của Việt Nam còn đạt thấp, chỉ bằng 65% giá bình quân thế giới… do phần lớn sản phẩm mới dừng ở dạng nguyên liệu thô, chưa xây dựng được thương hiệu mạnh. Vì vậy, các doanh nghiệp cần tập trung nâng cao chất lượng theo chuẩn an toàn quốc tế, đầu tư chế biến sâu và phát triển các dòng sản phẩm giá trị gia tăng như chè thành phẩm, chè đặc sản.
| Nghìn năm văn minh Trà Việt Tại chương trình Tea Summit, công trình “5000 năm văn minh trà Việt” của tác giả Trịnh Quang Dũng, ghi lại hành trình văn hóa uống trà trải dọc bề dày suốt hơn 5.000 năm của người Việt. Tác phẩm 844 trang này được đánh giá là dấu mốc học thuật quan trọng, góp phần khẳng định vị thế của trà Việt trên bản đồ trà thế giới. Đặc biệt, họa sĩ Trịnh Quang Vũ trình làng tác phẩm hội họa Lịch sử trà Việt, tái hiện hành trình của cây trà qua các thời kỳ dưới góc nhìn mỹ thuật. Những tác phẩm của ông bổ sung một lát cắt cảm xúc cho bức tranh văn minh trà, đem lại sự hòa quyện giữa nghệ thuật tạo hình và tư liệu văn hóa. Đáng chú ý, công trình nghiên cứu Nguồn gốc trà thế giới của học giả Nhật Bản Matsushita Satoru, kết tinh từ hơn 70 năm khảo sát và điền dã khắp các vùng trà trên toàn cầu cũng được giới thiệu tại sự kiện. |
