Ngành rau quả trên con đường chinh phục mục tiêu kim ngạch 8 tỷ USD

Nhiều loại cây ăn quả chủ lực đã hình thành vùng sản xuất tập trung. Nguồn ảnh: VGP

Tuy nhiên, con đường chinh phục mục tiêu này không hề dễ dàng khi ngành hàng rau quả đang đối mặt với một loạt thách thức, từ biến động thị trường nhập khẩu đến thay đổi trong xu hướng tiêu dùng.

Theo thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 1/2025, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 416,528 triệu USD, giảm 11,3% so với tháng 12/2024 và giảm 5,2% so với cùng kỳ năm 2024. Dù vậy, ngành này vẫn ghi nhận xuất siêu khoảng 131,998 triệu USD, phản ánh một mặt tích cực trong bức tranh xuất khẩu chung. Tuy nhiên, trước những biến động trong xu hướng tiêu dùng toàn cầu, ngành rau quả Việt Nam sẽ cần nỗ lực lớn để đạt được mục tiêu tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay.

Xu hướng tiêu dùng và cơ hội phát triển thị trường rau quả hữu cơ và chế biến sâu

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), người tiêu dùng tại các thị trường lớn hiện nay đang ngày càng ưu tiên các sản phẩm rau quả hữu cơ và chế biến sâu. Dòng sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu về sức khỏe mà còn tạo ra cơ hội lớn cho ngành rau quả. Thị trường rau quả hữu cơ, theo dự báo, sẽ đạt giá trị 11,92 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) lên tới 5,9%. Đây là một xu hướng đang được thúc đẩy mạnh mẽ bởi các hoạt động nông nghiệp bền vững và sự đổi mới trong ứng dụng khoa học công nghệ.

Đối với các sản phẩm chế biến, đặc biệt là trái cây sấy khô, thị trường toàn cầu được dự đoán sẽ đạt 16,55 tỷ USD vào năm 2030, tăng trưởng với tốc độ hàng năm là 5,6%. Châu Á – Thái Bình Dương sẽ là khu vực có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong giai đoạn 2025-2030. Tại các quốc gia đông dân như Trung Quốc và Ấn Độ, nhu cầu đối với các sản phẩm này cũng đang tăng mạnh.

Ngành rau quả trên con đường chinh phục mục tiêu kim ngạch 8 tỷ USD

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, sản lượng rau quả tươi của Việt Nam rất lớn, nhưng tỷ lệ chế biến sâu vẫn còn thấp. Đây là một trong những yếu tố hạn chế việc tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu tại các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc, nơi nhu cầu về sản phẩm chế biến rất cao. Trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 7,12 tỷ USD năm 2024, sản phẩm chế biến chỉ chiếm hơn 1 tỷ USD. Điều này cho thấy, để đáp ứng được yêu cầu của thị trường và gia tăng giá trị xuất khẩu, các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc phát triển sản phẩm chế biến sâu.

Kiểm soát chất lượng để chinh phục mục tiêu 8 tỷ USD

Để duy trì và phát triển sản xuất, các doanh nghiệp như Vina T&T Group đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc kiểm soát chất lượng ngay từ khâu đầu vào. Việc có vùng nguyên liệu đạt chuẩn và đa dạng hóa các sản phẩm chế biến là yếu tố quyết định để mở rộng thị trường xuất khẩu. Cụ thể, trong ngành dừa, sau khi đạt được Nghị định thư về kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi xuất khẩu sang Trung Quốc, các doanh nghiệp cũng cần chú trọng phát triển thị trường mới để giảm thiểu rủi ro từ sự phụ thuộc quá mức vào thị trường Trung Quốc.

Tuy nhiên, một vấn đề nghiêm trọng cần giải quyết là tình trạng gian lận mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm mà còn làm suy giảm niềm tin của đối tác quốc tế, từ đó cản trở việc mở rộng thị trường. Hiệp hội Rau quả Việt Nam đã có đề xuất tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi gian lận này để bảo vệ uy tín của ngành.

Để đạt được mục tiêu kim ngạch 8 tỷ USD vào năm 2025, ngành rau quả Việt Nam sẽ cần phát huy tối đa các tiềm năng từ việc chế biến sâu, tăng cường giám sát chất lượng và mở rộng thị trường. Đây là thời điểm then chốt để các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cùng nhau nỗ lực xây dựng một ngành rau quả phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của thế giới.