Miễn thuế AI, bán dẫn "đòn bẩy" cho ngành công nghệ Việt Nam

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Tài chính, dự thảo về chính sách ưu đãi thuế đang được xây dựng với mục tiêu tạo môi trường thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ AI, bán dẫn.

Cụ thể, đề xuất tập trung vào việc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong một số năm đầu hoạt động, giảm thuế cho các năm tiếp theo, cùng với ưu đãi về thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị chuyên dụng và linh kiện phục vụ sản xuất. Động thái này không chỉ thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thu hút đầu tư công nghệ mà còn khẳng định tầm nhìn chiến lược về phát triển kinh tế số.

Miễn thuế AI, bán dẫn "đòn bẩy" cho ngành công nghệ Việt Nam

Thực tế, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu dự kiến đạt quy mô 1 nghìn tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm khoảng 10-12%. Việt Nam, dù mới tham gia vào chuỗi cung ứng này, đã có những bước đi ban đầu đầy hứa hẹn.

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng vốn đầu tư nước ngoài vào ngành công nghệ cao, đặc biệt là bán dẫn, đã đạt mức kỷ lục trong năm 2024, với nhiều dự án lớn từ Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản đổ bộ vào Việt Nam. Các tập đoàn như Intel, Samsung đã có mặt và mở rộng đầu tư, tạo tiền đề vững chắc cho ngành.

Tương tự, lĩnh vực AI cũng đang chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ. Một báo cáo gần đây của FPT cho thấy, thị trường AI tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng trung bình 30% mỗi năm trong giai đoạn 2025-2030, đạt giá trị khoảng 500 triệu USD vào năm 2028. Nhiều startup công nghệ Việt Nam đã và đang phát triển các sản phẩm, giải pháp AI có tính ứng dụng cao trong nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, tài chính. Tuy nhiên, rào cản về vốn đầu tư ban đầu, chi phí nghiên cứu và phát triển cao vẫn là trở ngại lớn đối với các doanh nghiệp non trẻ. Việc miễn thuế sẽ giúp các doanh nghiệp này có thêm nguồn lực để tái đầu tư, đẩy nhanh quá trình thương mại hóa sản phẩm và dịch vụ AI.

Việc miễn thuế cho các doanh nghiệp công nghệ mới không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn khuyến khích doanh nghiệp trong nước mạnh dạn hơn trong việc chuyển đổi và đổi mới. Theo một khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vào quý I/2025, có khoảng 65% doanh nghiệp Việt Nam bày tỏ sự quan tâm đến việc ứng dụng AI và công nghệ bán dẫn vào hoạt động sản xuất kinh doanh, nhưng chỉ khoảng 15% đã thực sự triển khai ở mức độ đáng kể do lo ngại về chi phí và rủi ro. Chính sách miễn thuế sẽ là động lực tài chính cần thiết để thu hẹp khoảng cách này.

Bên cạnh yếu tố tài chính, chính sách này còn mang ý nghĩa chiến lược trong việc xây dựng một hệ sinh thái công nghệ vững chắc. Khi các doanh nghiệp được giảm gánh nặng thuế, họ có thể đầu tư nhiều hơn vào nguồn nhân lực chất lượng cao, các chương trình đào tạo chuyên sâu và hợp tác quốc tế.

Tuy nhiên, để chính sách miễn thuế phát huy hiệu quả tối đa, Bộ Tài chính cần nghiên cứu kỹ lưỡng các điều kiện áp dụng, tránh tình trạng lợi dụng chính sách và đảm bảo tính minh bạch. Việc xây dựng các tiêu chí rõ ràng về "doanh nghiệp công nghệ mới", "sản phẩm AI", "linh kiện bán dẫn" là rất cần thiết. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông để tạo ra một khung pháp lý đồng bộ, hỗ trợ toàn diện cho sự phát triển của các ngành này.