Lỗ hổng trong việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp

DNHN - Về công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, Chính phủ đã chỉ đạo, doanh nghiệp nhà nước phải đảm bảo công khai, minh bạch, đúng quy định pháp luật, tuân thủ nguyên tắc thị trường, không để xảy ra hiện tượng lợi ích nhóm, gây thất thoát, lãng phí. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác này vẫn còn lỗ hổng, tình trạng “sân trước, sân sau”, cố tình làm trái các quy định của pháp luật nhằm trục lợi. Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập sẽ thực hiện loạt bài chuyên đề về thực trạng này...

Bài 1: Công ty Tây Hồ: 17 năm đầu tư, mỗi m2 đất được lãi 2 bát phở bình dân

Công ty CP Đầu tư Phát triển Nhà và Xây dựng Tây Hồ (gọi tắt là Công ty Tây Hồ) kí hợp đồng “Hợp tác đầu tư” dự án với Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land với giá rẻ bất thường, gây thất thoát tài sản nhà nước và cổ đông của công ty.

                             Hợp tác đầu tư hay chuyển nhượng dự án?

Công ty Tây Hồ là doanh nghiệp có 50,09% cổ phần là tài sản nhà nước (của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội-CTCP thuộc Bộ Xây dựng), mã số doanh nghiệp: 010000105084. Vào thời điểm “Hợp tác đầu tư” bất thường nêu trên, người đại diện theo pháp luật của Công ty Tây Hồ là ông Tân Tú Hải-Tổng Giám đốc.

Năm 2003, Công ty Tây Hồ được tỉnh Bắc Ninh giao 58 ha đất để thực hiện dự án xây dựng hạ tầng khu đô thị mới Quế Võ I tại xã Phượng Mao, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh, nhưng mãi đến 8/6/2015 mới được UBND tỉnh Bắc Ninh cấp GCN đầu tư lần đầu. Đến ngày 24/8/2018, một phần của dự án này có diện tích 24 ha đã được Công ty Tây Hồ đầu tư xây dựng hạ tầng với chi phí xấp xỉ 55,4 tỷ đồng.

Lần lượt ngày 29/7/2020 và ngày 04/8/2020, Công ty Tây Hồ  ký kết Hợp đồng Hợp tác Đầu tư số 01/2020/HĐHTĐT và Hợp đồng Hợp tác Đầu tư số 02/2020/HĐHTĐT với Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land (gọi tắt là Công ty Thăng Long Land) đối với phần dự án 24 ha. Theo Khoản 5 Điều 13 Luật Kinh doanh Bất Động sản quy định, chủ đầu tư  “Không được ủy quyền cho bên tham gia hợp tác đầu tư, liên doanh, liên kết, hợp tác kinh doanh hoặc góp vốn thực hiện ký hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua bất động sản”.  Thế nhưng nội dung hai hợp đồng lại thể hiện các dấu hiệu thực chất là chuyển nhượng dự án. Bản chất việc chuyển nhượng dự án được thể hiện trong Hợp đồng Hợp tác Đầu tư số 01/2020/HĐHTĐT như sau:

  Hai bản Hợp đồng Hợp tác đầu tư giữa Công ty CP Đầu tư Phát triển Nhà và Xây dựng Tây Hồ và Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land.

- Điểm b mục 2.6 Điều 2 : “Các bên thống nhất giao cho bên B (Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land) làm pháp nhân đại diện cho các bên (pháp nhân dự án)…”. Điểm c mục 2.6 Điều 2: “Bên A đồng ý giao cho bên B (Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land)… Được sử dụng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất trong phạm vi hạng mục, dự án….”.Điểm d mục 5.1 Điều 5: “Tài sản bên B được dùng để thế chấp bảo đảm cho việc vay vốn là toàn bộ quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền đầu tư khai thác, quyền kinh doanh, các quyền khác của các bên tại dự án (hiện nay) cùng các quyền đối với tài sản hình thành thành trong tương laitại hạng mục hợp tác đầu tư và quyền sở hữu đối với cơ sở hạ tầng được hưởng tương ứng giá vốn tại dự án này”. Mục 5.2 Điều 5:“ a, Bằng hợp đồng này, Bên A ủy quyền cho Bên B (Công ty Đầu tư và Phát triển Thăng Long Land) làm pháp nhân dự án… Chịu trách nhiệm toàn bộ việc tổ chức quản lý, quyết định mọi việc liên quan đến đầu tư xây dựng, hạch toán tài chính…b, Bên A ủy quyền giao cho Bên B được nhân danh, thay mặt Bên A trực tiếp làm việc, lập và ký các văn bản, tài liệu, cung cấp tài liệu hồ sơ tại các cơ quan quản lý Nhà nước và đề xuất ra các quyết định liên quan đến quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư dự án.c,… Bên B toàn quyền quyết định việc chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng, hợp tác đầu tư hoặc hình thức khác trên nguyên tắc đảm bảo đúng pháp luật…”.

Với 2 Hợp đồng hợp tác bất thường nêu  trên, Công ty Tây Hồ chỉ còn 5% vốn và bàn giao toàn bộ dự án cho do Công ty Thăng Long quản lý điều hành và quyết định “số phận” dự án.

                Bất tuân thượng lệnh và bắt chấp ý kiến cơ quan quản lý nhà nước

Như trên đã nêu, trong Công ty Tây Hồ có 50,09% là cổ phần thuộc sở hữu Nhà nước, cụ thể là của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội - Bộ Xây dựng (DN có 98,83% vốn điều lệ là tài sản Nhà nước).Vì vậy, việc Hợp tác đầu tư hay chuyển nhượng dự án phải có ý kiến của cơ quan sở hữu vốn là Bộ Xây Dựng, Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội-CTCP và ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đất đai của tỉnh Bắc Ninh. Ngoài ra, việc chuyển nhượng dự án còn phải được Đại hội đồng cổ đông chấp thuận theo đúng điều lệ công ty.

Ngày 16/6/2020 Bộ Xây dựng đã có văn bản số 2887/BXD-QLDN về chủ trương thoái vốn của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội tại Công ty Tây Hồ. Theo đó, phương thức thoái vốn là “Đấu giá công khai trên sàn Giao dịch chứng khoán theo quy định của pháp luật…; không làm thất thoát tài sản, vốn doanh nghiệp...;”

Ngày 29/7/2020 Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội cũng gửi văn bản số 794/BC-TCT nêu rõ việc chuyển nhượng 24ha khi đủ điều kiện pháp lý thì phải thông qua Đại hội đồng cổ đông.

Ngày  18/5/2020 Sở Xây dựng Bắc Ninh có Văn bản số 955/SXD-QLN trả lời Công ty Tây Hồ chưa đủ diều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với một phần dự án KĐT mới Quế Võ theo quy định.

Ngày 28/8/2020 Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Bắc Ninh có văn bản số 1271/STNMT-CCQLĐĐ khẳng định Công ty Tây Hồ chưa đủ điều kiện chuyển nhượng chuyển nhượng QSD đất gắn với một phần khu dự án KĐT mới Quế Võ theo quy định.

Bắt chấp  ý kiến chỉ đạo của cấp trên và hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước, ngày 29/7/2020 và ngày 04/8/2020 Công ty Tây Hồ vẫn tiến hành ký kết Hợp đồng Hợp tác Đầu tư số 01/2020/HĐHTĐT và số 02/2020/HĐHTĐT với Công ty Thăng Long Land, thậm chí lãnh đạo công ty là ông Tân Tú Hải- người đặt bút ký vào bản “khế ước” này còn bỏ qua việc xin ý kiến đối với Đại hội đồng cổ đông là trái với  Điều 52 Điều lệ Công ty và thể hiện sự vội vã bất thường.

                  Khế ước bán đất mỗi m² lãi bằng 2 bát phở, ai được lợi ai bị thiệt ?

Theo phản ánh của bạn đọc với DN&HN, khi ký kết 2 bản “khế ước” này, lãnh đạo Công ty Tây Hồ đã tự ý thống nhất với Công ty Thăng Long Land về giá trị đã đầu tư của Công ty Tây Hồ tại dự án 180.000.000.000 VNĐ là không có căn cứ, không theo quy luật thị trường và không theo các quy định của Nhà nước về xác định giá trị đầu tư vì không thuê các đơn vị tư vấn xác định giá trị, đơn vị thẩm định giá, đơn vị kiểm toán vv...

Chỉ bằng cách tính sơ bộ, nếu lấy giá trị đã đầu tư là 180 tỷ đồng, trừ đi giá trị xây lắp 55,4 tỷ (theo Quyết định số 15-03/QĐ-HĐQT24/8/ 2018 của HĐQT ) rồi chia cho diện tích là 24 ha thì sẽ tính ra đơn giá chuyển nhượng là 519.167 đ/m2. Trong khi đó đơn giá bồi thường hỗ trợ để GPMB đã là 439.000 đ/m2 đất nông nghiệp. Như vậy, với sự lãnh đạo “sáng suốt, tài tình” của lãnh đạo Công ty Tây Hồ thông qua việc ký “khế ước” này, Công ty Tây Hồ chỉ lãi 80.167 đồng/m² đất sau 17 năm được tỉnh Bắc Ninh giao đất. Đây quả là con số hài hước bởi lẽ nó chỉ tương đương với giá hai bát phở tái nạm bình dân. Người bị thiệt hại trong thương vụ  này không ai khác là nhà nước và các cổ đông của công ty. Câu hỏi đặt ra, ai, pháp nhân nào sẽ được lợi trong thương vụ “tình thương mến thương” này? Được biết Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã vào cuộc để làm rõ.

DN&HN sẽ tiếp tục phản ánh về Công ty Tây Hồ, các đối tác và trách nhiệm của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội- CTCP trong các vụ việc bê bối của công ty này.

Trí Kiên