Theo kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao, tổng vốn đầu tư công năm nay từ ngân sách Nhà nước là 899.180 tỷ đồng. Nếu tính cả phần vốn cân đối ngân sách địa phương, tổng kế hoạch đầu tư công toàn quốc vượt ngưỡng 1 triệu tỷ đồng – quy mô lớn nhất từ trước tới nay.
Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy đến ngày 23/10, tiến độ giải ngân mới đạt hơn một nửa mục tiêu. Có tới 29 bộ, cơ quan trung ương và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân của cả nước.
| |
| Hơn 400.000 tỷ đồng vốn đầu tư công vẫn “tắc” chờ giải ngân |
Bộ Tài chính nhận định, tiến độ giải ngân chậm do cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan, trong đó vướng mắc lớn nhất vẫn là khâu giải phóng mặt bằng. Việc xác định giá đất bồi thường ở nhiều nơi còn phức tạp, kéo dài thời gian thương thảo và làm chậm bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
Một số địa phương sau sáp nhập chưa kiện toàn bộ máy, thiếu ban quản lý dự án chuyên trách, hồ sơ và nhiệm vụ chủ đầu tư chuyển giao chậm. Ngoài ra, việc tồn tại nhiều bảng giá đất khác nhau sau khi sáp nhập cũng khiến việc xác định phương án bồi thường gặp khó.
Bên cạnh đó, một số quy định pháp luật về đầu tư công còn chồng chéo, thiếu hướng dẫn cụ thể. Năng lực thực thi của chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu chưa đồng đều; tâm lý e ngại, sợ sai trong xử lý thủ tục vẫn phổ biến, ảnh hưởng đến tiến độ chung.
Với các dự án sử dụng vốn ODA, quá trình đàm phán, ký kết và thanh toán quốc tế còn kéo dài. Việc phê duyệt hiệp định vay thường mất từ 12 - 18 tháng do yêu cầu tuân thủ chặt chẽ quy định của bên cho vay. Một số dự án thậm chí phải tạm dừng do thay đổi nguồn tài trợ.
Ngoài ra, điều kiện thời tiết bất lợi trong nhiều tháng qua cũng khiến hàng loạt công trình hạ tầng trọng điểm bị gián đoạn, làm giảm khối lượng thực hiện và giải ngân.
Mục tiêu giải ngân 100% trong năm 2025
Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn đầu tư công trong năm 2025, coi đây là một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8,3 – 8,5%.
Để đạt mục tiêu này, Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, ngành và địa phương thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng; người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo, giám sát và chịu trách nhiệm về tiến độ giải ngân. Các đơn vị cần thường xuyên rà soát, đánh giá từng dự án, xây dựng kế hoạch theo tuần, đồng thời chủ động điều chuyển vốn nội bộ từ dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt.
Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh, việc hoàn thiện hồ sơ thanh toán cần được thực hiện ngay khi khối lượng công việc được nghiệm thu, tránh dồn khối lượng giải ngân vào cuối kỳ. Đặc biệt, các địa phương đang vận hành mô hình chính quyền hai cấp cần sớm hoàn thiện bộ máy hành chính mới, bố trí đủ cán bộ có chuyên môn về giải phóng mặt bằng và quản lý dự án.
Các bộ, ngành liên quan tiếp tục được yêu cầu tổng hợp, rà soát và kịp thời báo cáo Chính phủ để tháo gỡ những điểm nghẽn còn tồn tại, bảo đảm dòng vốn đầu tư công thực sự trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế năm 2025.
