Tại làng nghề truyền thống Vũ Lăng theo thống kê thì làng Vũ Lăng có khoảng 450 hộ làm nghề mộc, 500 thợ tạc tượng lành nghề và hàng chục xưởng, cơ sở sản xuất quy mô lớn. Đến nơi đây mỗi chúng ta sẽ cảm nhận được không khí lao động sản xuất hăng say, nhộn nhịp với những dãy tượng phơi hai bên đường làng hay tiếng ầm ì, rộn ràng của tiếng máy cưa, máy xẻ, tiếng đục đẽo chí chát.
Theo Vũ Văn Khoa là một nghệ nhân nơi đây cho rằng: Để làm được một bức tượng bền, đẹp thì khâu quan trọng nhất là chọn gỗ. Loại gỗ được chọn để tạc tượng và các đồ thờ cúng thường là gỗ mềm, dễ đục, không bị mối mọt, nứt nẻ. Nếu nói về tượng làm đồ thờ chủ yếu làm 3 loại gỗ là mít, dổi, vàng tâm. Các gỗ khác không làm vì đồ thờ phải tinh khiết.
Các sản phẩm tượng của làng Vũ Lăng khá đa dạng như tượng Phật Thích Ca Mâu Ni, Phật bà Quan Âm, Phật Di Lặc, tượng La Hán… Để chế tác ra một pho tượng thành phẩm phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau như xẻ gỗ, đục phá, đục gọt, chỉnh sửa, quét đất sét, sơn lót, đánh bóng, sơn tượng... Thời gian làm một pho tượng nhỏ thường mất từ 5 -7 ngày công, còn những pho tượng to phải mất vài tháng mới hoàn thiện.
Theo nghệ nhân Vũ Văn Khoa chia sẻ thêm: Trong nghề tạc tượng, khó nhất là công đoạn sơn. Sơn cũng có thể coi là một nghề riêng vì đòi hỏi kỳ công, tốn khá nhiều thời gian. Vì khi tạc hình thù tượng xong thì làm vóc, tức làm nét các nét phải nhẵn, đánh bóng. Chúng tôi gọi là hom, tức là tạo các nét nhẵn, mài đi mài lại để bụi bay đi rồi sau đó mới sơn. Công đoạn sơn phải mất 9 nước sơn mới hoàn thành, cẩn thận thì 10 nước sơn. Xong rồi dùng sơn cầm để dán bạc vào hoặc dán vàng vào. Người ta gọi là sơn son thếp bạc, phủ hoàn kim. Làm tượng mất lâu thời gian vì diện tích to, làm kỳ công hơn làm đồ thờ. Ở đây thợ nhận làm mộc ở các đình, chùa, di tích, nổi bật nhất là làm tượng ở chùa Một Cột ở Hà Nội, chùa Bái Đính tại Ninh Bình, chùa Keo ở Thái Bình.
Để mở rộng sản xuất, giảm ô nhiễm môi trường, làng nghề Vũ Lăng đã có quy hoạch xây dựng khu công nghiệp làng nghề. Qua đó, giúp liên kết các doanh nghiệp, hỗ trợ các hộ sản xuất, kinh doanh cùng nhau làm ăn hiệu quả, phát triển bền vững. Các hộ sản xuất, xưởng mộc trong làng ngày càng áp dụng khoa học kỹ thuật, sử dụng máy móc để tăng năng xuất lao động. Sản phẩm mộc của làng Vũ Lăng đã chiếm lĩnh nhiều thị trường lớn ở trong nước và còn được xuất khẩu sang Thái Lan, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)…
Vũ Tiến
