Tổng thống Cộng hòa Lithuania (Litva) Gitanas Nauseda và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Nhà nước Litva vừa kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11 - 12/6. Đây là chuyến thăm cấp cao đầu tiên của nguyên thủ quốc gia Litva tới Việt Nam trong nhiều năm qua, là sự kiện đối ngoại có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện sự coi trọng của hai nước đối với quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Litva, đồng thời mở ra chương mới trong quan hệ song phương trong bối cảnh quốc tế đang chuyển dịch nhanh chóng với nhiều cơ hội và thách thức đan xen.
 |
| Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Tổng thống Cộng hòa Lithuania Gitanas Nauseda vào ngày 12/6, nhân dịp có chuyến thăm chính thức Việt Nam. (Ảnh: Vietnamnet.vn) |
Nhân chuyến thăm quan trọng này, trao đổi với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, Tham tán Thương mại của Đại sứ quán Litva - ông Arunas Karlonas nhận định: "Chuyến thăm của Tổng thống Litva mở ra chương mới trong quan hệ hợp tác với Việt Nam. Chuyến thăm thể hiện một thông điệp quan trọng gửi đến đất nước và người dân Việt Nam rằng, Việt Nam là một đối tác rất quan trọng đối với Litva. Việt Nam cũng là một đối tác quan trọng của Liên minh châu Âu (EU) và chúng tôi là một phần của EU nên điều đó càng có ý nghĩa lớn đối với chúng tôi. Thương mại song phương đang tăng trưởng, và tất nhiên cán cân thặng dư đang nghiêng về phía Việt Nam, điều này hoàn toàn có thể hiểu được. Việt Nam là quốc gia lớn hơn, dân số đông hơn, sản xuất nhiều mặt hàng có thể xuất khẩu sang Litva và các quốc gia khác trong EU".
 |
| Tham tán Thương mại của Đại sứ quán Litva - ông Arunas Karlonas |
Ông Karlonas đánh giá cao tiềm năng thương mại giữa hai nước, đặc biệt trong bối cảnh kim ngạch song phương đang tăng trưởng tích cực, dù thặng dư nghiêng về phía Việt Nam – điều ông cho là hợp lý khi Việt Nam có quy mô kinh tế và dân số lớn hơn, đồng thời sản xuất nhiều mặt hàng có lợi thế xuất khẩu sang EU.
Minh chứng cho mối quan tâm ngày càng lớn từ doanh nghiệp Litva đối với thị trường Việt Nam, ông cho biết: “Chúng tôi vừa tổ chức Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Litva với hơn 150 người tham dự. Các doanh nghiệp hai nước đã có nhiều cuộc trao đổi hiệu quả. Thông điệp chính là Litva sẵn sàng hợp tác thương mại với Việt Nam trong các lĩnh vực thực phẩm và đồ uống, dược phẩm, công nghệ cao như linh kiện laser, robot và công nghiệp hàng không".
Trong chuyến thăm lần này, Tổng thống Litva không giấu sự vui mừng trước những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, và nhấn mạnh rằng Việt Nam đang là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh hàng đầu khu vực. Tổng thống khẳng định, Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu của Litva tại Đông Nam Á và ông mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn hợp tác trong các lĩnh vực hai bên có thế mạnh, đồng thời cam kết ủng hộ Việt Nam tăng cường quan hệ với EU.
 |
| Ông Antanas Venckus, Trưởng phòng Quan hệ quốc tế – Bộ Nông nghiệp Litva |
Phân tích thêm với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập về triển vọng hợp tác, ông Antanas Venckus - Trưởng phòng Quan hệ quốc tế (Bộ Nông nghiệp Litva) - nhìn nhận rằng thực phẩm và đồ uống là một trong những lĩnh vực Litva có thể trở thành cầu nối hiệu quả giữa Việt Nam và EU. Ông lý giải: “Litva là quốc gia có ngành nông nghiệp mạnh trong EU. Hiện chúng tôi rất vui khi có Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) vì nó thúc đẩy mạnh mẽ thương mại nông sản, thực phẩm và cả nhiều lĩnh vực khác”.
Theo ông Venckus, điều quan trọng là xây dựng quan hệ thương mại dựa trên nguyên tắc luật lệ, minh bạch và niềm tin. Đó cũng là những giá trị Litva cam kết trong mọi thỏa thuận hợp tác với đối tác, trong đó có Việt Nam. “Chúng tôi tin rằng quan hệ thương mại giữa EU và Việt Nam sẽ ngày càng phát triển vì tiềm năng hợp tác là rất lớn”.
Bên cạnh thương mại, ông Venckus nhấn mạnh vai trò của phát triển bền vững và bảo vệ môi trường trong ngành nông nghiệp EU, đặc biệt dưới định hướng của Chiến lược Thỏa thuận Xanh châu Âu, với mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
“Chúng tôi đang thúc đẩy các mô hình nông nghiệp thân thiện môi trường như nông nghiệp thẳng đứng, kỹ thuật canh tác không cày xới để giữ CO2 trong đất, sử dụng phân bón hữu cơ mới và giảm dần phân bón hóa học. Canh tác hữu cơ cũng đang được mở rộng vì nhu cầu tăng nhanh. Mục tiêu then chốt là nâng tỷ trọng nông sản hữu cơ trong tổng sản lượng.”
Đáng chú ý, Litva cũng yêu cầu các đối tác thương mại tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt, bao gồm cả việc truy xuất nguồn gốc phát thải CO2 trong toàn chuỗi sản xuất.
Bổ sung thêm thông tin, ông Karlonas cho biết, hiện một doanh nghiệp sản xuất phân bón hữu cơ của Litva đã nộp hồ sơ xin cấp phép xuất khẩu sản phẩm vào Việt Nam. “Họ đã có khách hàng và các nông dân Việt Nam sẵn sàng mua sản phẩm. Vì vậy, chuyến thăm lần này của Tổng thống và Bộ trưởng Litva chính là thông điệp rõ ràng rằng chúng tôi sẵn sàng hợp tác sâu rộng hơn với Việt Nam.”
"Chúng tôi mong muốn các thủ tục cấp phép được tiến hành nhanh chóng để đưa sản phẩm vào thị trường Việt Nam. EU có các tiêu chuẩn môi trường cao, điều này khiến chi phí sản xuất tăng, nhưng bù lại, người tiêu dùng sẽ nhận được sản phẩm chất lượng cao nhất", ông Karlonas chia sẻ.
Tuy nhiên, ông Karlonas cũng thẳng thắn chỉ ra một trong những hạn chế lớn nhất hiện nay trong việc triển khai Hiệp định EVFTA. "Vấn đề nằm ở các tiêu chuẩn. Hiệp định thương mại tự do chỉ thiết lập khung pháp lý. Nhưng để triển khai thực tế, các quốc gia vẫn cần có các loại giấy phép. Ví dụ, nếu chúng tôi muốn xuất khẩu thịt bò hoặc các sản phẩm động vật khác, cần có sự cho phép của các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam. Hiệp định giống như một chiếc chìa khóa, nhưng mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp vẫn cần tự mở cánh cửa. Bạn không thể chỉ đơn giản mang hàng hóa đến rồi để lại ở đó. Phải tìm được đối tác, người nhập khẩu, người mua".
Dù vậy, ông tin tưởng thương mại hai chiều sẽ tăng trưởng, bởi các nền tảng pháp lý đã sẵn sàng và doanh nghiệp chỉ cần thêm thời gian để thích nghi. “Các nhà nhập khẩu Việt Nam cũng cần chủ động hơn.Tôi tin chắc trong tương lai, thương mại giữa hai bên sẽ tăng trưởng. Các doanh nghiệp cần có thời gian để thích nghi. Hiện tại, thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng về lâu dài, quan hệ thương mại này sẽ mang lại lợi ích cho cả EU và Việt ", ông Karlonas nhấn mạnh.
 |
| Hiệp EVFTA kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ giao thương nông sản, thực phẩm, nhiều lĩnh vực khác giữa Việt Nam và Litva |
Việt Nam đang dần khẳng định vị thế là một trong những điểm đến chiến lược tại châu Á. Những năm gần đây, làn sóng các nguyên thủ quốc gia đến thăm Việt Nam – từ Mỹ, Đức, Pháp,... cho tới gần đây là Tổng thống Gitanas Nauseda – cho thấy rõ sự quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam. Không chỉ là sự kiện mang tính ngoại giao, các chuyến thăm cấp cao còn mở ra những cơ hội hợp tác cụ thể, thiết thực giữa Việt Nam và các quốc gia đối tác.
Ông Karlonas khẳng định, đây là bước khởi đầu quan trọng, tạo tiền đề cho các hoạt động hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực giữa hai nước. Theo ông Karlonas, ba lĩnh vực hợp tác trọng tâm đang được Litva ưu tiên thúc đẩy với Việt Nam gồm: Thực phẩm và đồ uống, năng lượng tái tạo, và công nghệ cao.
“Ngành thực phẩm và đồ uống là lĩnh vực quan trọng hàng đầu. Thứ hai là năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo – lĩnh vực mà Litva có nhiều kinh nghiệm và sẵn sàng chia sẻ với Việt Nam. Và thứ ba là công nghệ. Chúng tôi rất vui khi đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia của Việt Nam và có nhiều cuộc thảo luận hiệu quả, rất thú vị”, ông Karlonas nhấn mạnh.
Không chỉ dừng lại ở hợp tác công nghệ nói chung, Litva sẵn sàng chia sẻ kiến thức chuyên sâu trong các lĩnh vực như fintech, công nghệ thông tin – truyền thông (ICT), khoa học đời sống. Ngược lại, Việt Nam cũng có thế mạnh riêng, đặc biệt là trong công nghệ nông nghiệp và blockchain.
“Các bạn đã tạo ra một kỳ lân trong lĩnh vực blockchain, dù hiện tại công ty này đặt trụ sở ở Singapore, nhưng sản phẩm đó được phát triển tại Việt Nam, đó vẫn là thành tựu của người Việt,” ông Karlonas đánh giá cao.
Từ góc nhìn đầu tư, ông Karlonas nhận định cả hai chiều đầu tư, từ Litva sang Việt Nam và ngược lại đều rất quan trọng. Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, Việt Nam đang nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. “Tôi tin rằng trong 10 – 15 năm tới, Việt Nam sẽ đạt được những tiến bộ vượt bậc và trở thành điểm đến mà mọi quốc gia muốn hợp tác, giống như cách người ta đang nhìn vào Trung Quốc hiện nay,” ông nhận định.
Thực tế, một số doanh nghiệp Litva đã bắt đầu tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. Chẳng hạn, một công ty Litva trong lĩnh vực sữa đang xúc tiến kế hoạch xây dựng nhà máy kem tại Việt Nam, với hai phương án: Liên doanh hoặc mua lại doanh nghiệp nội địa. Đây được xem là dự án quy mô lớn, đánh dấu bước đi chiến lược của doanh nghiệp Litva tại thị trường Đông Nam Á.
Ở chiều ngược lại, Litva cũng mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng đầu tư sang thị trường châu Âu thông qua Litva. Sự hiện diện của VinFast – thương hiệu ô tô Việt – tại Litva là một ví dụ tiêu biểu. “Ngay cả Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Litva cũng chia sẻ rằng ông đã thấy xe VinFast chạy thử nghiệm tại Litva. Điều đó cho thấy VinFast cũng đang tìm đường vào thị trường châu Âu,” ông Karlonas tiết lộ.
Dù tiềm năng rất lớn, nhưng theo ông Karlonas, hiện vẫn còn khoảng trống trong các hoạt động kết nối giữa doanh nghiệp hai nước – đặc biệt là ở chiều từ Việt Nam sang Litva. “Chúng tôi chưa thấy nhiều phái đoàn doanh nghiệp Việt Nam đến Litva. Các bạn cần chủ động đến như cách chúng tôi đến đây để tìm hiểu, gặp gỡ doanh nghiệp, trao đổi, thử nghiệm sản phẩm,” ông chia sẻ.
Không chỉ riêng Litva, nhiều nước châu Âu khác tình trạng này cũng khá tương đồng: Doanh nghiệp châu Âu tích cực đến Việt Nam, nhưng chiều ngược lại còn hạn chế. Đó là lý do ông Karlonas đặc biệt khuyến khích việc tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại sang châu Âu để doanh nghiệp Việt có thể trực tiếp trải nghiệm môi trường kinh doanh, hiểu hơn về hành vi tiêu dùng, thị hiếu và phong cách sống của người dân châu Âu.
Chia sẻ về kỳ vọng từ phía chính phủ Việt Nam trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy hợp tác song phương, nhìn về kỳ vọng từ chính phủ Việt Nam nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy hợp tác giữa hai nước, ông Karlonas chia sẻ: "Nhiều doanh nghiệp nước ngoài hiện diện tại Việt Nam đang nhìn thấy một tương lai tươi sáng và tin tưởng rằng Việt Nam đang trên đúng con đường phát triển. Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện sự tin tưởng của cộng đồng doanh nghiệp quốc tế vào tiềm năng và định hướng của nền kinh tế Việt Nam"."Việt Nam là một nền kinh tế mở. Tôi cũng được biết rằng, Đảng và Nhà nước Việt Nam đang nỗ lực phòng chống tham nhũng, đang làm rất nhiều điều đúng đắn và hiệu quả. Hãy tiếp tục như vậy. Tôi tin rằng trong vòng 10-15 năm tới, Việt Nam sẽ trở thành một điểm nóng toàn cầu – nơi mà các doanh nghiệp quốc tế đều mong muốn hợp tác và đầu", ông Karlonas nhận định.
