Chuyên gia Chu Phương: Mua vàng lúc này dễ cầm "hòn than nóng" chờ bỏng tay

Thị trường vàng trong nước đang trải qua một giai đoạn biến động chưa từng có, với những cú sốc điều chỉnh mạnh khiến tâm lý nhà đầu tư chao đảo. Chuyên gia vàng bạc Chu Phương thừa nhận, dù với góc độ là nhà đầu tư và người có quá trình tích sản lâu dài, bà mong muốn giá vàng tăng trưởng ổn định, nhưng thực tế biến động thị trường vừa qua là quá lớn. Điển hình như việc giá vàng SJC có thể giảm đến 5 triệu đồng/lượng chỉ trong một buổi sáng đã đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về rủi ro cho những người mới tham gia.

Bà Phương thẳng thắn chỉ ra rằng, những nhà đầu tư không có "trường vốn" lớn và không tích sản từ nền giá thấp sẽ rất dễ rơi vào trạng thái lo lắng, hoảng sợ. Nguyên nhân của sự lo lắng này không chỉ đến từ sự giảm giá của thị trường mà còn từ một vấn đề cố hữu ngay khi nhà đầu tư "bước vào thị trường": chênh lệch giữa giá mua và giá bán quá cao.

Bà Chu Phương - Chuyên gia vàng bạc (Ảnh: Phan Chính)

Bà Phương lấy ví dụ, nếu nhà đầu tư mua một lượng vàng với giá 150 triệu đồng, doanh nghiệp chỉ sẵn lòng mua lại với giá 147 triệu đồng ngay tại thời điểm đó. Điều này có nghĩa là, ngay khi bắt đầu đầu tư, người mua đã phải chấp nhận khoản lỗ tức thời 3 triệu đồng. Để khoản đầu tư 150 triệu đồng này có lãi, nhà đầu tư phải kỳ vọng thị trường thế giới tăng thêm khoảng 100 đến 200 USD/ounce. Nếu vàng chỉ tăng khoảng 50 USD, người mua chỉ hòa vốn, và hòa vốn đồng nghĩa với việc mất đi chi phí cơ hội của số vốn đã bỏ ra. Sự thật phũ phàng này là rào cản lớn nhất đối với những người mới tham gia.

Ngược lại, đối với những nhà đầu tư trong nước đã tích lũy ở vùng giá 5x, 6x hay 7x, họ có thể hoàn toàn tự tin đóng bảng giá và tập trung nghiên cứu các hình thức đầu tư khác, như tìm kiếm mảnh đất tốt hay cổ phiếu tiềm năng. Tuy nhiên, theo bà Phương, trong khoảng một tháng gần đây, số lượng câu hỏi về việc "có nên đầu tư vàng hay không" từ những người chưa từng có kinh nghiệm đã gia tăng đột biến, thể hiện rõ tâm lý lo sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO).

Chuyên gia Chu Phương đặc biệt lưu ý, những nhà đầu tư mới tham gia trong thời gian giá cao này, nếu kỳ vọng giá vàng sẽ tăng 60% như các chu kỳ trước, sẽ rất dễ bị sốc. Trước kia, đầu tư vàng có thể lãi 50-60%, nhưng bây giờ, họ vừa mua đã thấy lỗ. Đặc biệt hơn, với những nhà đầu tư vì tâm lý FOMO mà không mua được tại các thương hiệu chính thức, phải giao dịch qua tay trên thị trường "chợ đen", sẽ phải đối diện với hai rủi ro lớn. Thứ nhất là rủi ro về chất lượng vàng, và thứ hai là rủi ro vì không có hóa đơn chứng từ. Rủi ro hàng giả, đã từng xuất hiện trong quá khứ, là có thật và việc thiếu chứng từ sẽ gây khó khăn lớn khi cần chứng minh tài sản.

Bà Phương đưa ra lời cảnh báo mang tính hình ảnh: "Theo tôi, vàng không phải là khoản đầu tư nhỏ. Nếu nhà đầu tư vừa FOMO ở mức giá cao, vừa chịu rủi ro điều chỉnh thị trường, lại thêm rủi ro khi giao dịch ở thị trường tự do thì chẳng khác nào đang cầm hòn than nóng." Bà ví von hòn than ấy cứ chuyền từ tay người này sang tay người khác, và người cầm cuối cùng chắc chắn sẽ bị bỏng tay vì sự điều chỉnh đột ngột của thị trường.

Thêm một điểm nữa trong đầu tư vàng giai đoạn vừa qua là sự khan hiếm của nguồn cung. Lượng cung hàng rất nhỏ khiến nhiều nhà đầu tư phải chấp nhận đánh đổi, không chỉ chi phí cơ hội của vốn mà cả chi phí thời gian và công sức, khi phải xếp hàng dài chỉ để mua được 1-2 chỉ vàng. Những khoản đầu tư dù nhỏ như vậy vẫn là lớn nếu tính toán đầy đủ chi phí vô hình. Có người xếp hàng cả ngày mà vẫn không mua được, coi như công cốc.

Tuy nhiên, nhìn về phía trước, chuyên gia Chu Phương cũng bày tỏ mong muốn rằng nếu Nghị định 232 được thực thi, nó sẽ phần nào giải cơn khát nguồn cung cho thị trường. Sự ra đời của sàn vàng được kỳ vọng sẽ tạo thêm một sân chơi mới, dù trước đây Việt Nam đã từng có sàn vàng và bài toán quản lý pháp lý vẫn được đặt ra. Bà tin rằng, nếu sàn vàng được triển khai sớm, đặc biệt là có các sản phẩm phái sinh, đó sẽ là cơ hội đầu tư tốt, giúp tăng nguồn tín dụng, giảm chảy máu ngoại tệ, hạn chế vàng lậu, và tạo thêm nguồn thu từ thuế, phí cho ngân sách nhà nước. Những nhà đầu tư trẻ có khả năng tiếp cận công nghệ tốt sẽ bước vào thị trường này với tâm thế hồ hởi hơn, tương tự như khi họ tham gia vào lĩnh vực blockchain.

Vị chuyên gia này khẳng định, đầu tư vàng ở thời điểm này đòi hỏi sự tỉnh táo và tầm nhìn dài hạn, tránh xa tâm lý FOMO. Nhà đầu tư nên chuyển từ tư duy "đánh nhanh thắng lớn" sang tích sản có chiến lược, đặt yếu tố an toàn và kiểm soát rủi ro lên hàng đầu, đồng thời theo dõi sát sao những cải cách chính sách sắp tới để đón đầu cơ hội khi thị trường được minh bạch hóa.