Văn phòng Chính phủ vừa ban hành kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp về hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII).
Phó Thủ tướng kết luận: Mặc dù, các cơ quan lập và trình duyệt Quy hoạch điện VIII đã có nhiều cố gắng trong quá trình lập, nghiên cứu tiếp thu ý kiến kết luận chỉ đạo của Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực để hoàn thiện nhưng quá trình thực hiện nhìn chung còn chậm, đặc biệt là xử lý những vấn đề mới, khó trong quá trình chuyển đổi năng lượng hiện nay, cũng như xử lý một số hạn chế, tồn tại phát sinh trong thực tiễn thời gian qua.
Phó Thủ tướng yêu cầu quy hoạch phải đảm bảo đồng bộ, kế thừa các mặt tích cực và hiệu quả của quy hoạch trước đây; tối ưu phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải để cung cấp điện cho phụ tải, giảm tối đa truyền tải liên vùng; tối ưu hóa các nguồn điện chạy nền cùng với các nguồn điện năng lượng tái tạo; khai thác hợp lý, hiệu quả tiềm năng năng lượng sơ cấp của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế.
Trong bối cảnh ngành năng lượng trên thế giới phát triển rất nhanh do tiến bộ của khoa học, công nghệ và quá trình chuyển đổi năng lượng, Phó Thủ tướng nêu yêu cầu đặt ra đối với Quy hoạch điện VIII là cần có cách tiếp cận động và mở.
Quy hoạch phải đảm bảo yêu cầu đồng bộ, an ninh năng lượng cho nền kinh tế, cân giữa các nguồn điện, phụ tải điện, lưới điện với hợp với điều kiện phát triển của đất nước (yếu tố tĩnh). Bên cạnh đó, yếu tố động và mở là phương án lộ trình, chuyển dịch năng lượng công bằng phù hợp với điều kiện của khoa học và công nghệ, quản trị tiên tiến, để chủ động điều hành linh hoạt, hiệu quả với mục đích đem lại lợi ích kinh tế cao nhất cho nền kinh tế, lợi ích tốt nhất cho nhân dân.
Phó Thủ tướng yêu cầu bổ sung nghiên cứu theo hướng quy hoạch động, mở đối với nguồn điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối, điện rác theo tiềm năng và khả năng tự sản, tự tiêu cùng với giải pháp cân bằng, ổn định hệ thống điện như thủy điện tích năng, pin tích điện, sản xuất hydrogen, amoniac xanh..v.v..., Đặc biệt, cần có cơ chế để phát triển điện áp mái cho sinh hoạt ở khu vực có khả năng thiếu điện sinh hoạt trong những năm tới.
"Cần làm rõ số liệu quy hoạch điện mặt trời các dạng áp mái, tự sản tự tiêu hoặc thực hiện theo hình thức mua bán điện trực tiếp. Không được hợp thức hóa các dự án vi phạm pháp luật, các dự án phát triển thiếu đồng bộ giữa nguồn, phụ tải, hạ tầng truyền tải và không hiệu quả về kinh tế", văn bản kết luận nêu.
Phó Thủ tướng cũng giao rà soát các số liệu tiềm năng điện gió ngoài khơi, tính toán quy hoạch điện gió cho sản xuất hydrogen, amoniac xanh... Đối với nguồn điện sinh khối cần báo cáo kỹ thêm về tiềm năng, hiệu quả, đồng thời xem xét khả năng tăng quy mô nguồn điện sinh khối trong quy hoạch cho phù hợp. 
Trước đó, theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia rất quan trọng. Tuy nhiên, tiến độ lập quy hoạch chậm dẫn đến chưa triển khai được các dự án phát triển điện năng, ảnh hưởng đến thực hiện các mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025.
Theo giải thích của Bộ Công Thương, có nhiều lý do dẫn đến việc Quy hoạch điện VIII phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến việc chậm tiến độ phê duyệt. Ví dụ, như trong năm 2022, Bộ Công Thương phải sửa đổi Quy hoạch điện VIII để phù hợp với những cam kết tại COP26, phấn đấu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 nhằm xây dựng một nền kinh tế carbon thấp bằng chuyển đổi sang năng lượng sạch.
Trong khi đó, ông Đặng Hoàng An - Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết: Trong dự thảo Quy hoạch điện VIII đặt ra 3 mục tiêu quan trọng, cần phải được đồng bộ nhưng đang gặp phải rất nhiều thách thức.
Thứ nhất, mục tiêu quan trọng nhất của Quy hoạch điện VIII là bảo đảm an ninh năng lượng. Thứ hai là thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng một cách mạnh mẽ để đạt mục tiêu các cam kết vào 2050.
Đồng thời, một mục tiêu rất quan trọng mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo là cần phải bảo đảm tiếp cận năng lượng của nền kinh tế và người dân với một chi phí hợp lý.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương đang cùng lúc xây dựng một số nhiệm vụ khác cũng liên quan tới việc phát triển điện năng, trong đó có 3 dự luật rất quan trọng trong việc phát năng lượng quốc gia.
Thứ nhất là sửa đổi Luật Điện lực, hai là sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và ba là xây dựng mới một luật về năng lượng tái tạo và phát triển ngành công nghiệp năng lượng tái tạo nội địa để bảo đảm nâng cao tính tự chủ của nền kinh tế và giảm giá thành sản xuất điện năng.
P.V (t/h)
