Thứ hai 08/12/2025 13:20
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Chỉ vài tuần sau khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đạt được một thỏa thuận thương mại tạm thời tại Geneva, căng thẳng Mỹ - Trung lại tiếp tục leo thang nhanh chóng, đe dọa làm sụp đổ tiến trình “đình chiến” mong manh. Tâm điểm lần này là việc Bắc Kinh chậm cấp phép xuất khẩu đất hiếm, nguyên liệu quan trọng đối với ngành công nghệ và quốc phòng của Mỹ, cùng với loạt biện pháp siết chặt kiểm soát công nghệ và visa cho sinh viên từ phía Washington.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu (30/5) tuyên bố rằng Trung Quốc “đã vi phạm một phần lớn của thỏa thuận” đạt được giữa hai bên hồi giữa tháng 5 tại Geneva, và bày tỏ hy vọng sẽ sớm có cuộc điện đàm trực tiếp với Chủ tịch Tập Cận Bình để giải quyết tình hình. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng tổ chức cuộc đối thoại cấp cao này.
Theo đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer, Trung Quốc không tuân thủ đúng cam kết về việc thúc đẩy xuất khẩu đất hiếm và nam châm vĩnh cửu, các nguyên liệu không thể thiếu trong sản xuất vi mạch, xe điện và thiết bị quốc phòng. “Chúng tôi chưa thấy dòng chảy hàng hóa như đã hứa. Trung Quốc vẫn đang làm chậm và siết chặt dòng cung ứng này”, ông Greer nói.
 |
| Căng thẳng Mỹ - Trung bùng phát trở lại: Đất hiếm, visa và lời cảnh báo từ Bắc Kinh. |
Phản ứng trước những cáo buộc từ phía Washington, Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ “vi phạm nghiêm trọng” thỏa thuận Geneva khi đơn phương áp đặt một loạt biện pháp mới trong vài tuần gần đây. Trong số đó có lệnh hạn chế sử dụng chip AI của Huawei trên toàn cầu, việc thu hồi visa của sinh viên Trung Quốc, cũng như các biện pháp cấm xuất khẩu phần mềm thiết kế chip và linh kiện động cơ phản lực cho công ty Trung Quốc.
Phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố: “Thay vì xem xét lại hành động của mình, Mỹ lại vô căn cứ cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận. Nếu Washington tiếp tục gây tổn hại đến lợi ích chính đáng của Trung Quốc, chúng tôi sẽ có biện pháp mạnh mẽ và dứt khoát để bảo vệ mình”.
Hiện tại, các nhà xuất khẩu Trung Quốc vẫn đang chờ hướng dẫn chính thức từ Bắc Kinh về việc có được phép bán đất hiếm cho các đối tác Mỹ hay không. Việc cấp phép sẽ được tiến hành theo cơ chế từng lô hàng, gây chậm trễ trong chuỗi cung ứng. Đây được xem là một rủi ro nghiêm trọng với ngành công nghiệp Mỹ, vốn phụ thuộc lớn vào nguồn khoáng sản này.
Dù chưa có động thái cụ thể về thuế quan mới, Nhà Trắng đã tung ra hàng loạt đòn gây sức ép. Chính quyền Tổng thống Donald Trump trong tháng qua đã công bố hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế chip, siết chặt visa đối với sinh viên Trung Quốc và cảnh báo các doanh nghiệp toàn cầu về việc sử dụng sản phẩm của Huawei. Ngoài ra, Bộ Thương mại Mỹ cũng đang cân nhắc hạn chế thêm các mặt hàng nhạy cảm như động cơ phản lực và công nghệ liên quan đến quốc phòng.
Phó chánh văn phòng Nhà Trắng, ông Stephen Miller cho biết, Mỹ có “nhiều phương án để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm”, và khẳng định các biện pháp trừng phạt mới có thể tương tự như các hạn chế visa. “Nếu Trung Quốc không hành động ngay, chúng tôi sẽ có bước đi tiếp theo”, ông Miller nhấn mạnh.
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent thừa nhận, đàm phán hiện “đang đình trệ” và cho rằng cần có sự can thiệp trực tiếp từ lãnh đạo hai nước để khai thông bế tắc.
Đáng lo ngại hơn, tranh chấp hiện nay không còn đơn thuần xoay quanh hàng hóa và thuế quan, mà đã lan sang các lĩnh vực chiến lược như công nghệ cao, giáo dục và quyền kiểm soát chuỗi cung ứng. Việc Trung Quốc duy trì giới hạn với đất hiếm, nguyên liệu then chốt trong sản xuất điện thoại thông minh, xe điện và tên lửa dẫn đường, đang khiến nhiều doanh nghiệp Mỹ lo ngại về nguy cơ gián đoạn sản xuất trong thời gian tới.
