Cân nhắc quy định về việc tranh luận trong hoạt động chất vấn

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, sau gần 7 năm thi hành, Nội quy năm 2015 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung. Dự thảo Nội quy sửa đổi lần này gồm 24 vấn đề mới, trong đó:

Sửa đổi, bổ sung quy định về chất vấn tại Điều 17 của dự thảo như sau: Giảm thời gian đại biểu Quốc hội (ĐBQH) nêu câu hỏi tại phiên chất vấn xuống còn không quá 1 phút/lần; ĐBQH được quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề ĐBQH đã hỏi, thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Bổ sung tại Điều 26 quy định về: Trang phục của đại biểu Quốc hội và khách mời tại phiên khai mạc, bế mạc, Lễ tuyên thệ là lễ phục; Việc ĐBQH, khách mời không sử dụng các thiết bị nghe nhìn cá nhân, điện thoại di động trong phiên họp kín, phiên họp về nội dung nhân sự để bảo đảm trật tự, bảo mật, an toàn thông tin trong thời gian tiến hành phiên toàn thể này.

Theo Tổng Thư ký Quốc hội, có ý kiến đề nghị sửa đổi quy định thời gian phát biểu là 5 phút. Vì đây vấn đề đổi mới đã được áp dụng tại nhiều kỳ họp trong các nhiệm kỳ Quốc hội gần đây, đã giúp cho mỗi phiên họp có nhiều ĐBQH được phát biểu hơn.Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến đề nghị giữ quy định thời gian phát biểu là 7 phút như Nội quy hiện hành để ĐBQH có thể trình bày thấu đáo quan điểm của mình nên dự thảo Nội quy tiếp tục thể hiện theo hướng này.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định Chủ tọa, người điều hành phiên họp có quyền linh hoạt kéo dài hoặc rút ngắn thời gian phát biểu hoặc giải trình; được quyền yêu cầu đại biểu Quốc hội dừng tranh luận hoặc phát biểu nếu ĐBQH phát biểu, tranh luận quá thời gian hoặc không phát biểu, tranh luận đúng nội dung. Dự thảo Nội quy đang được thể hiện theo hướng này.

Vì thực tế tại các phiên chất vấn trong thời gian gần đây, mỗi đại biểu chỉ có 1 phút để chất vấn và phải đợi đến lượt mới được hỏi. Trong khi có trường hợp đại biểu không có câu hỏi nhưng lại được quyền tranh luận, không cần đợi theo thứ tự đăng ký và có đến 2 phút để tranh luận là không công bằng. Do đó, đề nghị làm rõ nguyên tắc bất kỳ đại biểu nào hay chỉ đại biểu đặt câu hỏi đó mới có quyền tranh luận với người trả lời chất vấn.

Ý kiến khác đề nghị cân nhắc quy định về việc tranh luận trong hoạt động chất vấn: ĐBQH có quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề ĐBQH quan tâm. Thời gian tranh luận không quá 2 phút. Vì thực tế tại các phiên chất vấn trong thời gian gần đây, mỗi đại biểu chỉ có 1 phút để chất vấn và phải đợi đến lượt mới được hỏi. Trong khi có trường hợp đại biểu không có câu hỏi nhưng lại được quyền tranh luận, không cần đợi theo thứ tự đăng ký và có đến 2 phút để tranh luận là không công bằng. Do đó, đề nghị làm rõ nguyên tắc bất kỳ đại biểu nào hay chỉ đại biểu đặt câu hỏi đó mới có quyền tranh luận với người trả lời chất vấn.

Có ý kiến cho rằng tại phiên chất vấn, nếu người trả lời chất vấn giải trình chưa rõ thì ĐBQH cần tranh luận, truy vấn đến cùng. Việc này nhằm mục đích làm sáng tỏ vấn đề với tính xây dựng cao, tìm ra giải pháp khắc phục khả thi, hữu hiệu và không chỉ đại biểu có câu hỏi mà đại biểu khác có cùng sự quan tâm cũng có quyền tranh luận với người bị chất vấn.

Dự thảo đã nội quy hóa đổi mới trong hoạt động chất vấn đã được thực tiễn kiểm nghiệm đó là giảm thời gian chất vấn, chất vấn lại xuống 1 phút. Theo đó, thời gian tranh luận cũng chỉ nên trong khoảng 1 phút đến 2 phút.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị làm rõ khái niệm “tranh luận”, “chất vấn”, “chất vấn lại” để vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn nhưng vẫn bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Phạm Hải Tùng