Bộ Tư pháp rà soát, đề xuất sửa đổi pháp luật để phát triển thị trường carbon

Tiến bộ nhưng vẫn còn vướng mắc

Tại buổi làm việc do Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan chủ trì, đại diện Bộ Tư pháp – Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú – đã trình bày báo cáo đánh giá kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường sau hơn ba năm thi hành Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Theo đó, các bộ, ngành và địa phương đã nghiêm túc thực hiện quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tuân thủ định hướng quản lý nhà nước về môi trường. Bộ Tư pháp đã tích cực tham mưu, góp ý cho Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc ban hành các văn bản hướng dẫn, góp phần tăng cường kỷ cương, minh bạch trong công tác lập pháp, đồng thời tạo nền tảng cho việc triển khai hiệu quả các chính sách bảo vệ môi trường.

Cũng theo Bộ Tư pháp, nhiều địa phương đã chủ động ban hành văn bản chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện cụ thể, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Bộ Tư pháp rà soát, đề xuất sửa đổi pháp luật để phát triển thị trường carbon

Thiếu khung pháp lý cho thị trường carbon – điểm nghẽn cần tháo gỡ

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, quá trình triển khai luật vẫn còn bộc lộ không ít hạn chế. Một trong những điểm đáng chú ý nhất là việc chậm ban hành khung pháp lý cho thị trường carbon trong nước, dù đây là cơ chế đã được đề cập trong Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Hiện nay, các công cụ thị trường như tín dụng carbon, cơ chế trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, trái phiếu xanh hay tín dụng xanh mới chỉ bước đầu hình thành, trong đó một số chính sách chỉ vừa được giới thiệu từ năm 2025, dẫn đến khoảng trống trong thực tiễn triển khai.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cũng thẳng thắn chỉ ra rằng nhiều quy định pháp luật vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển kinh tế – xã hội, thiếu tính ổn định và dự báo dài hạn. Điều này không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến các cam kết quốc tế của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.

24 nội dung vướng mắc đang được đề xuất sửa đổi

Qua quá trình rà soát, Bộ Tư pháp đã xác định 24 nội dung pháp lý còn bất cập liên quan đến lĩnh vực môi trường và phát triển bền vững. Các nội dung này đã được đề nghị chuyển tới Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các bộ liên quan để nghiên cứu, xử lý trong quá trình xây dựng dự án luật sửa đổi, bổ sung 15 luật, dự kiến trình Quốc hội trong thời gian tới.

Riêng đối với Nghị định 08/2022/NĐ-CP – một trong những văn bản quan trọng hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường – Bộ Tư pháp cho biết, đã có 31/33 vướng mắc được khắc phục trong Nghị định 05/2025/NĐ-CP. Hai nội dung còn lại đang tiếp tục được xem xét để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn và yêu cầu hội nhập.

Kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá cao vai trò của Bộ Tư pháp trong việc tham mưu hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt là trong quá trình triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh.

Ông đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục duy trì thường xuyên việc kiểm tra, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật; đồng thời chủ động đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường và các luật có liên quan. Việc đề xuất cần gắn với thực tiễn, bám sát yêu cầu phát triển, đặc biệt là trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, đòi hỏi cơ chế phối hợp và phân cấp quản lý rõ ràng.