Bộ Kế hoạch và Đầu tư vạch ra chiến lược sáng tạo để phục hồi kinh tế

Trong báo cáo kinh tế - xã hội tháng 8 và 8 tháng đầu năm được gửi tới phiên họp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết kinh tế Việt Nam tiếp tục khởi sắc với nhiều điểm sáng trên nhiều lĩnh vực. 

Số liệu thống kê cho thấy cầu tiêu dùng tăng trưởng mạnh trong các tháng 7-8/2023 khi tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, hoạt động du lịch tiếp tục tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Trong 8 tháng năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 4.043,9 nghìn tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 7,7%.

Đầu tư công và thu hút vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục xu hướng tích cực. Trong bối cảnh khó khăn của kinh tế thế giới và khu vực, tổng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam 8 tháng năm 2023 đạt 18,15 tỷ USD, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục quan tâm, tin tưởng và kỳ vọng vào sự phát triển của nền kinh tế. Đặc biệt, vốn đầu tư nước ngoài thực hiện đạt 13,1 tỷ USD, cao nhất của cùng kỳ các năm 2019-2023.

Cùng với đó, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tăng mạnh tới 23,1% so với cùng kỳ năm 2022. Theo Tổng cục Thống kê, đây được xem là xu hướng tích cực tiếp đà tăng trưởng cho các tháng cuối năm 2023 khi tiêu dùng trong và ngoài nước dù phục hồi cũng chưa thể quay về mức trước đại dịch Covid-19.

Xuất siêu 8 tháng cũng ghi nhận mức khá cao, khoảng 20,19 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 5,26 tỷ USD), góp phần ổn định tỷ giá, tăng dự trữ ngoại hối.

Từ phía cung, hoạt động sản xuất cũng duy trì mức tăng trưởng ở cả 3 khu vực, trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục đóng vai trò là bệ đỡ của nền kinh tế. Sản xuất công nghiệp có xu hướng tích cực hơn khi từ tháng 5/2023 trở lại đây liên tục tăng trưởng dương với mức tăng tháng sau tăng cao hơn tháng trước.

Đặc biệt, dù còn nhiều khó khăn nhưng số doanh nghiệp thành lập mới trong 8 tháng năm 2023 là 103.658 doanh nghiệp, mức cao nhất trong giai đoạn 8 tháng đầu năm từ trước đến nay, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2022 và gấp 1,2 lần mức bình quân giai đoạn 2018-2022 (89.899 doanh nghiệp).

Dù ghi nhận những điểm sáng, Bộ trưởng thẳng thắn bày tỏ quan điểm rằng việc chuyển biến tích cực của nền kinh tế không thể xảy ra chỉ trong thời gian ngắn. Với tình hình tăng trưởng kinh tế quý 3 có khả năng cao hơn so với quý trước, Bộ trưởng cho biết mục tiêu tăng trưởng 6,5% trong năm vẫn đang đứng trước nhiều thách thức. Điều này bắt nguồn từ sự biến động khó lường của kinh tế thế giới và nhiều yếu tố rủi ro trong nền kinh tế Việt Nam.

Một trong những điểm yếu của nền kinh tế Việt Nam là ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, mặc dù đã có những dấu hiệu tích cực nhưng vẫn chậm trong việc phục hồi so với cùng kỳ năm 2022.

Mặc dù Việt Nam xuất siêu trong 8 tháng, hoạt động xuất nhập khẩu vẫn đối mặt với những khó khăn do ảnh hưởng tiêu cực từ tình hình kinh tế thế giới. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đã giảm 13,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đặt ra một loạt thách thức cho doanh nghiệp, từ khả năng tiếp cận vốn vay đến khả năng đáp ứng điều kiện vay vốn.

Cùng với đó, các vấn đề liên quan đến môi trường kinh doanh vẫn còn tồn tại và đang ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí sản xuất cao cùng với khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường đầu ra là những rào cản đáng kể. Thị trường lao động cũng đối diện với thách thức lớn khi doanh nghiệp phải giảm giờ làm việc, giảm lương, và cắt giảm lao động do sự thiếu hụt đơn hàng trong nước và xuất khẩu.

Trong bối cảnh này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất năm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để đối phó với những khó khăn này.

Thứ nhất, việc tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách và chủ trương của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, và quốc hội là điểm đầu tiên trong danh sách. Đây đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đảm bảo tiến độ và chất lượng các nội dung đề ra trong Hội nghị Trung ương 8 và kỳ họp thứ 6 của Quốc hội.

Thứ hai, tập trung vào việc phát triển thị trường trong nước một cách hiệu quả. Việc nghiên cứu thị trường nội địa sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội và đối phó với khó khăn trong tình hình kinh doanh nội địa.

Thứ ba, tận dụng cơ hội và xu hướng phục hồi của các thị trường ngoại việc thông tin kịp thời và hỗ trợ doanh nghiệp là rất quan trọng. Nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn mới của các thị trường xuất khẩu sẽ giúp mở rộng cơ hội xuất khẩu.

Thứ tư, huy động và sử dụng tối đa các nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển là một phần quan trọng của chiến lược này. Sự thu hút các dự án FDI lớn có thể tạo tác động tích cực đối với xuất khẩu và ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Điều quan trọng là giải quyết các vướng mắc về cơ chế, chính sách ưu đãi, thủ tục pháp lý và mặt bằng.

Thứ năm, việc cải thiện cơ chế, chính sách, quy định pháp luật và môi trường đầu tư kinh doanh cũng là điểm đáng lưu ý. Điều này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và khuyến khích đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng kết luận bằng việc nhấn mạnh rằng cần tiếp tục chỉ đạo và điều hành quyết liệt, nhất quán và linh hoạt các chính sách, cả trong ngắn hạn và dài hạn. Sự tận dụng mọi cơ hội để thúc đẩy phát triển nội tại của nền kinh tế thông qua các dự án lớn và tác động mạnh là điều cần thiết để vượt qua những thách thức hiện nay.

An Nguyên