Áp lực giải ngân vốn đầu tư công đang đè nặng những tháng cuối năm

Theo số liệu được Bộ Tài chính công bố, tính đến hết tháng 8/2022, mới có hơn 212.227 tỷ đồng được giải ngân, đạt 39,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Con số này thấp hơn so với tỷ lệ của cùng kỳ năm 2021 (40,6%), song nếu tính về số tuyệt đối, thì lại cao hơn tới hơn 24.942 tỷ đồng. 8 tháng năm 2021, số vốn giải ngân là hơn 187.285 tỷ đồng.

Có tới 42/51 bộ, cơ quan trung ương và 21/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước (39,15%), trong đó 12 bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân dưới 10% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Nguyên nhân của thực trạng trên là tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm nay là rất lớn, bao gồm 222.000 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương và 304.105 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương. Nếu tính cả 16.000 tỷ đồng vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia chuyển nguồn từ năm 2021 sang, thì tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2022 là trên 542.105 tỷ đồng.

Theo đó, để giải ngân 100% kế hoạch vốn, trong những tháng còn lại của năm, còn gần 330.000 tỷ đồng đang chờ được đưa vào giải ngân, chưa kể ngân khoản từ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội.

Phó thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần quyết liệt hơn nữa bởi nếu chậm giải ngân sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới tốc độ tăng trưởng của năm nay cũng như các năm tiếp theo.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã nhiều lần viện dẫn tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công những tháng đầu năm và cả năm để nói rằng, đặc thù của giải ngân vốn đầu tư công chính là thấp vào những tháng đầu năm và tăng mạnh trong những tháng cuối năm, bởi các nhà thầu cũng cần thời gian để thi công, tích lũy khối lượng đủ để nghiệm thu, thanh toán.

Tháng trước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chỉ ra tới 21 nguyên nhân khiến giải ngân vốn đầu tư công chưa như kỳ vọng. Tháng này, tiếp tục báo cáo thêm các nguyên nhân phát sinh liên quan đến lĩnh vực đất đai, tài nguyên - môi trường, xây dựng, quản lý ngân sách nhà nước…

Chính phủ vẫn quyết tâm giải ngân được 95-100% vốn kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao trong năm nay, trong đó riêng vốn ngân sách địa phương giải ngân 100%. Bên cạnh việc tiếp tục rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thực hiện các giải pháp đã đề ra, thì Chính phủ sẽ có nghị quyết về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2022. Dự thảo nghị quyết đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn thiện.

Hiện đã có một số bộ, ngành, địa phương xin điều chuyển vốn. Vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký quyết định điều chỉnh giảm kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 ngành giao thông của Bộ Giao thông -  Vận tải là 31.396 tỷ đồng; đồng thời điều chỉnh tăng tương ứng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 cho Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh, TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương và Long An.

Việc điều chuyển vốn kế hoạch 2022 có thể cũng sẽ được thực hiện vào cuối tháng 9 này. Những chính sách, giải pháp đúng đắn, kịp thời của Chính Phủ cùng sự quyết tâm thực hiện của các bộ, ngành, địa phương sẽ giúp cuộc chạy đua nước rút giải ngân đạt chỉ tiêu đề ra.

P.V