Thứ bảy 12/07/2025 10:07
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Thúc đẩy đầu tư công - lấy hiệu quả làm thước đo

12/10/2020 00:00
Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là giải pháp trọng yếu để hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang gây nhiều khó khăn cho sản xuất – kinh doanh hiện nay. Nhưng đến nay giải ngân vẫn khá chậm.

Đầu tư công là bơm máu cho nền kinh tế

Chính phủ và Thủ tướng xác định, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là giải pháp trọng yếu để hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề vì dịch bệnh, các dòng vốn đầu tư đang chững lại, sản xuất kinh doanh bị đình trệ, người lao động giảm việc làm, thu nhập thấp... Đầu tư công không chỉ góp phần tăng trưởng, phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước mà còn giải quyết đời sống, thu nhập cho hàng triệu người. Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, cứ 1% đầu tư thì sẽ góp phần tăng GDP 0,06%. Bởi vậy, Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu “phải nỗ lực phấn đấu quyết tâm cao nhất để giải ngân 100% vốn đầu tư công”.

Đồng tình quan điểm này, PGS.TS.Trần Đình Thiên - thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, các gói hỗ trợ hiện tại chỉ là “cầm hơi”, trong khi giải ngân đầu tư công “mới thực sự bơm máu cho nền kinh tế, máu sẽ chảy vào các hệ thống, lan dần ra, làm hồi sinh doanh nghiệp, kích hoạt doanh nghiệp, làm sống động dần các ngành, lĩnh vực”.

Thúc đẩy đầu tư công - lấy hiệu quả làm thước đo

Quảng Trị hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án cao tốc Bắc – Nam

Theo kế hoạch vốn đầu tư công giải ngân trong năm nay là 28 tỷ USD, tương đương 633.000 tỷ đồng. Mặc dù 6 tháng qua giải ngân vốn có tiến bộ, cao hơn các năm trước, nhưng vẫn là mức thấp. Theo đó số đã giải ngân chưa tới 200 tỷ đồng, ước khoảng 34,96% kế hoạch. Đặc biệt giải ngân vốn nước ngoài vẫn chậm, ước đạt 10,2% kế hoạch. Như vậy vẫn còn khối lượng rất lớn chưa được giải ngân.

Nếu lặp lại tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nỗ lực bình ổn kinh tế vĩ mô, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của giai đoạn trung hạn 2016-2020.

Theo phản ánh của các bộ, ngành và địa phương, đầu tư công chậm vì gặp nhiều vướng mắc về giải phóng mặt bằng, vướng mắc trong đấu thầu, do thay đổi chính sách và quy định... Giải ngân chậm cũng còn do năng lực chủ đầu tư, nhà thầu, do cả chủ đầu tư và nhà thầu muốn chờ để thanh toán vốn một lần tránh thanh toán vốn nhiều lần. Do các nơi chờ được giao vốn rồi mới chuẩn bị đầu tư, xây dựng kế hoạch đấu thầu, kế hoạch thi công... nên mất nhiều thời gian để có khối lượng thanh toán, kế hoạch đấu thầu được phê duyệt đầu năm thì phải đến giữa năm mới lựa chọn được nhà thầu và ký hợp đồng, việc tạm ứng vốn hợp đồng, hay giải ngân khối lượng thực hiện thường xảy ra vào thời điểm cuối năm.

Nhưng theo các chuyên gia, nguyên nhân cơ bản nhất là do tâm lý lấy an làm trọng, sợ rủi ro trách nhiệm đang phổ biến trong khi các quy định pháp luật về đầu tư công đang có nhiều trói buộc.

Ranh giới mong manh

Sau khi “mục sở thị” tại nhiều tỉnh thành, TS. Nguyễn Đình Cung - thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết, ông nhận thấy tâm lý phổ biến của lãnh đạo nhiều nơi làm chọn cách “chậm để an toàn”. Bởi đầu tư công là những dự án lớn, và đã là dự án lớn thì lắm phức tạp và nhiều vấn đề. Trong khi nỗi lo rủi ro trách nhiệm đang chèn lấn sức sáng tạo và nỗ lực hành động và đang thiếu cơ chế bảo vệ cho những người dám sáng tạo, dám làm. “Họ (lãnh đạo nhiều địa phương) khi thấy quy định vướng là không muốn làm nhanh dù có nghĩ ra cách làm, họ tránh không để bị quy vào ‘vi phạm quy định, làm sai quy định’. Bởi vậy họ chọn cách đi hỏi, cơ quan được hỏi cũng sợ trách nhiệm nên câu trả lời là “làm theo quy định…”, ông Cung cho biết.

Bởi vậy theo ông Cung, để thúc đẩy đầu tư công nói riêng và để phục hồi kinh tế nói chung, cần phải xóa được tâm lý e ngại “đang đứng trước ranh giới mong manh giữa năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm với tội đồ làm sai quy định”. Đất nước đang ở tình huống đặc biệt. Trong tình huống đặc biệt cần cắt bỏ tư duy làm theo quy trình, cấm theo quy định, trong khi quy trình về đầu tư công đang rất nhiều bất cập với thực tế.

Cũng chung quan điểm như vậy, TS. Trần Đình Thiên cho rằng, đầu tư công chậm do vướng luật, nghị định. Nhấn mạnh, “trong tình huống đặc biệt cần vận dụng giải pháp đặc biệt, đảm bảo các cấp thực thi thấy đủ yên tâm để làm nhanh, làm ngay mà không lo sợ vi phạm quy định, không mắc tội”, ông đề nghị Quốc hội cần trao cho Chính phủ quyền vượt qua rào trói của pháp luật, để thực hiện các giải pháp vì lợi ích của nền kinh tế, để thực thi công vụ quốc gia, nếu không, không ai dám làm, đúng ra là không ai muốn làm…”.

TS. Nguyễn Đình Cung cũng đề nghị giao quyền nhiều hơn cho các bộ trưởng và lãnh đạo tỉnh trong việc ra quyết định đầu tư. Những dự án được đưa vào danh mục đầu tư công rồi cứ thế mà làm chứ không cần phải quyết định chồng quyết định, thủ tục chồng thủ tục. Quốc hội không cần phân vốn cho từng dự án, từng ngành, địa phương mà Chính phủ có thể tự quyết định. Quốc hội cũng không cần quyết định hình thức đầu tư của từng dự án, mà để Chính phủ, Bộ trưởng quyết định, Quốc hội chỉ đóng vai trò giám sát hiệu quả sử dụng vốn.

Các chuyên gia cho rằng để phục hồi kinh tế, phải vượt qua những rào cản chính sách hiện tại thúc đẩy đầu tư công và cần có cơ chế cho những người năng động, dám nghĩ, dám làm vì mục đích chung. Lấy hiệu quả tổng thể là thước đo đánh giá chứ không phải lấy quy trình làm thước đo.

Linh Ly

Tin bài khác
Chủ tịch VCCI: "Xanh hóa" chuỗi cung ứng là chiến lược phát triển bền vững

Chủ tịch VCCI: "Xanh hóa" chuỗi cung ứng là chiến lược phát triển bền vững

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhấn mạnh logistics xanh và phát triển bền vững giúp doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Sẽ có sàn giao dịch việc làm quốc gia, dữ liệu lao động cập nhật từng giờ

Sẽ có sàn giao dịch việc làm quốc gia, dữ liệu lao động cập nhật từng giờ

Luật Việc làm sửa đổi được đánh giá là một bước ngoặt lớn để thống nhất quản lý thị trường lao động, trọng tâm là vận hành sàn giao dịch việc làm quốc gia từ tháng 9/2025.
Đến ngày 30/9: An Giang nỗ lực giải ngân tối thiểu 70% vốn đầu tư công

Đến ngày 30/9: An Giang nỗ lực giải ngân tối thiểu 70% vốn đầu tư công

Ông Hồ Văn Mừng yêu cầu đến ngày 30/9/2025 tất cả các dự án phải giải ngân vốn đầu tư công tối thiểu 70% tại tỉnh An Giang; khẩn trương thực hiện quy hoạch phân khu, quy hoạch vùng.
Ngành du lịch Việt Nam cần đột phá chiến lược để trở thành trụ cột nền kinh tế

Ngành du lịch Việt Nam cần đột phá chiến lược để trở thành trụ cột nền kinh tế

Du lịch Việt Nam cần có chiến lược đột phá để phát huy tối đa tiềm năng, trở thành trụ cột kinh tế, đóng góp mạnh mẽ vào mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2045.
Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Chiều 9/7, tại Kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã thông qua Nghị quyết quy định một số nội dung chi và mức chi đặc thù nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn giai đoạn 2026–2030.
Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Theo các chuyên gia, công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch sang kinh tế phát thải thấp, sạch và tuần hoàn.
Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân đề xuất cần trao quyền chính thức cho hiệp hội để đại diện, phản biện chính sách và đối thoại để giúp doanh nghiệp vượt thách thức.
Đầu tư công của Việt Nam tăng 40% trong nửa đầu năm 2025

Đầu tư công của Việt Nam tăng 40% trong nửa đầu năm 2025

Giải ngân đầu tư công đã có mức tăng ấn tượng 40% trong nửa đầu năm nay, theo số liệu từ Bộ Tài chính, phản ánh sự cải thiện trong thủ tục hành chính – một rào cản từng gây đình trệ giải ngân trong những năm trước.
UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

Trong báo cáo cập nhật mới nhất, Ngân hàng UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2025 lên 6,9%, tăng 0,9 điểm phần trăm so với mức trước đó, nhấn mạnh vào sự phục hồi xuất khẩu và kỳ vọng từ đàm phán thuế quan với Mỹ.
Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Trong sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU đạt gần 36 tỷ USD, trong đó xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đạt 27,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 8,4 tỷ USD, tăng 6,4%.
Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF) diễn ra chiều ngày 8/7, ông chủ Sunhouse đã đề xuất Việt Nam cần một chiến lược đồng hành toàn diện giữa Nhà nước và doanh nghiệp nếu muốn đạt được tăng trưởng hai con số.
"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất loạt giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, hướng đến mục tiêu phát triển 2045.
Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng (Brazil), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Vale – “đại gia” toàn cầu trong lĩnh vực khai khoáng và luyện kim để thảo luận về định hướng hợp tác chiến lược giữa Vale và các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026, khai mạc sáng 8/7/2025, dành thời lượng nửa ngày để thực hiện hoạt động chất vấn về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, một vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và dư luận.