VASEP kiến nghị Bộ Tư pháp gỡ vướng pháp lý cho doanh nghiệp thủy sản

VASEP đã gửi công văn số 117/CV-VASEP tới Bộ Tư pháp, phản ánh những khó khăn mà doanh nghiệp thủy sản đang gặp phải do quy định pháp luật chưa đồng bộ, thiếu nhất quán hoặc không còn phù hợp thực tiễn. Kiến nghị của VASEP tập trung vào ba nhóm vấn đề lớn: quy định mâu thuẫn – chồng chéo; chính sách gây gánh nặng chi phí, cản trở hội nhập; và quy định thiếu rõ ràng, dễ hiểu sai.

Bất cập do quy định mâu thuẫn, chồng chéo

Nổi bật là sự thiếu thống nhất trong cách áp thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với phụ phẩm thủy sản. Cùng một loại phế phẩm, nhưng tùy thuộc vào hình thức sơ chế hay đã gia nhiệt mà phải chịu hai mức thuế khác nhau (0% hoặc 10%). Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp trong kê khai hóa đơn, làm gia tăng chi phí tuân thủ và phát sinh vướng mắc trong giao dịch thương mại.

VASEP đề xuất Bộ Tài chính sớm ban hành hướng dẫn thống nhất, không phân biệt mức thuế giữa các khâu sơ chế, đồng thời miễn kê khai thuế GTGT với phụ phẩm chưa qua chế biến.

VASEP kiến nghị Bộ Tư pháp gỡ vướng pháp lý cho doanh nghiệp thủy sản

Rào cản chi phí và hội nhập quốc tế

VASEP chỉ rõ một số quy định đang làm gia tăng chi phí và hạn chế khả năng linh hoạt của doanh nghiệp, trong đó:

Nghị định 37/2024/NĐ-CP quy định kích thước tối thiểu khi khai thác và cấm trộn nguyên liệu trong nước – nhập khẩu trong cùng lô hàng xuất khẩu, được cho là thiếu cơ sở thực tiễn và không phù hợp thông lệ quốc tế. VASEP đề nghị bãi bỏ ngay trong tháng 7/2025.

Khoảng trống pháp lý về ngưỡng MRPL (ngưỡng phát hiện tối thiểu dư lượng kháng sinh cấm): Sau khi Thông tư 28/2019 bị hủy bỏ, Việt Nam không còn cơ sở để phân biệt sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu nhưng không đủ tiêu chuẩn tiêu thụ nội địa. VASEP đề xuất đưa MRPL vào Dự thảo Luật An toàn thực phẩm sửa đổi.

Chuyển mục đích sử dụng thủy sản nhập khẩu (giữa xuất khẩu – tiêu thụ nội địa) chưa có hướng dẫn cụ thể, khiến doanh nghiệp lúng túng. Đề nghị Bộ Y tế bổ sung nội dung này trong Luật An toàn thực phẩm.

Chứng nhận IUU cho ruốc biển – một loài đặc thù đánh bắt gần bờ – chưa có mẫu giấy phù hợp. VASEP kiến nghị Bộ NN&PTNT áp dụng mẫu đơn giản và tổ chức tập huấn cho các tỉnh ven biển.

Thiếu luật hóa ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho hoạt động chế biến thủy sản: VASEP đề nghị luật hóa Công văn 2550/BTC-TCT để bảo đảm tính pháp lý và áp dụng thống nhất.

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với rượu dùng làm phụ gia sản xuất hàng xuất khẩu: VASEP đề xuất miễn thuế hoặc đơn giản hóa thủ tục hoàn thuế, chuyển sang hậu kiểm để giảm áp lực dòng tiền.

Quy định thiếu rõ ràng, đa cách hiểu

Một loạt quy định hiện hành bị đánh giá là gây hiểu nhầm và tạo rào cản không đáng có:

Khái niệm “gia công, chế biến đơn giản” trong Nghị định 31/2018/NĐ-CP dẫn đến tình trạng từ chối cấp C/O, yêu cầu ghi nhãn không phù hợp. VASEP đề xuất Bộ Công Thương chỉnh sửa, hướng dẫn rõ ràng và thiết lập cơ chế tham vấn nhanh.

Thuế GTGT cho thủy sản đông lạnh có cách hiểu không thống nhất giữa các văn bản và kết luận thanh tra. VASEP đề nghị Bộ Tài chính ban hành văn bản thống nhất để tránh mỗi địa phương áp dụng mỗi kiểu.

Quyết định 06/2020/QĐ-TTg về hội nghị, hội thảo quốc tế quy định quá rộng, yêu cầu xin phép cả các hoạt động nội bộ có yếu tố nước ngoài. VASEP đề xuất loại trừ hoạt động nội bộ, rút gọn thời gian xử lý và chuyển toàn bộ thủ tục sang điện tử.

VASEP đề nghị Bộ Tư pháp làm đầu mối điều phối các bộ, ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, Bộ Y tế… để rà soát, sửa đổi kịp thời những quy định bất hợp lý. Hiệp hội khẳng định sẵn sàng phối hợp trong quá trình xây dựng và phản biện chính sách, nhằm cải cách thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành thủy sản – một trong những trụ cột xuất khẩu nông sản của Việt Nam.