Hiệp hội Năng lượng tái tạo TP. Hồ Chí Minh đề xuất quy định mới về hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà

Theo Hiệp hội Năng lượng tái tạo TP. Hồ Chí Minh, dự thảo hiện còn nhiều bất cập, đặc biệt ở quy định về xác định công suất phát triển (Điều 11), khi căn cứ theo phụ tải cực đại (Pmax) – cách tiếp cận chưa phù hợp thực tế.

Cụ thể, với nhà dân hoặc nhà máy mới xây dựng, dữ liệu về phụ tải cực đại chưa có sẵn; trong khi đó, phụ tải điện có thể thay đổi theo mùa vụ, chu kỳ sản xuất hoặc quá trình mở rộng hoạt động. Đặc biệt, với các hệ thống điện mặt trời có pin lưu trữ (BESS), công suất hoạt động linh hoạt hơn nhiều so với hệ thống điện mặt trời thuần (PV).

Tuy nhiên, ngay cả những hộ gia đình chỉ tự dùng, không bán điện lên lưới, cũng bị giới hạn công suất theo Pmax — điều này được Hiệp hội đánh giá là “không hợp lý”.

Hiệp hội Năng lượng tái tạo TP. Hồ Chí Minh đề xuất quy định mới về hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà

Do đó, Hiệp hội đề xuất sửa đổi quy định này theo hướng xác định công suất phát triển phù hợp với nhu cầu sử dụng điện thực tế, có thể tăng theo nhu cầu, khả năng chịu tải tại điểm đấu nối và tiêu chuẩn kỹ thuật của thiết bị.

Trường hợp có phát điện dư lên lưới, việc đo đếm và thanh toán nên thực hiện theo cơ chế giá điện linh hoạt theo thời gian sử dụng, thay vì cố định theo tỷ lệ. Đồng thời, Bộ Công Thương cần hướng dẫn rõ phương pháp xác định công suất, quy trình đo đếm và thanh toán, bảo đảm tính minh bạch, khuyến khích tiết kiệm điện và đầu tư vào hệ thống lưu trữ.

Theo Hiệp hội, cách tiếp cận này sẽ giúp tạo động lực đầu tư, thúc đẩy điện mặt trời vận hành ổn định, hiệu quả và linh hoạt hơn, thay vì bị “bó cứng” bởi công thức tính Pmax như hiện nay.
Đề nghị miễn thuế, hỗ trợ tín dụng xanh và thí điểm mô hình “điện mặt trời 0 đồng”

Liên quan chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, Hiệp hội cho rằng dự thảo đã rút gọn từ 9 chính sách (tại Nghị định 135/2024/NĐ-CP) xuống chỉ còn 3 chính sách mang tính nguyên tắc, khiến việc huy động người dân tham gia sản xuất, tiêu thụ năng lượng sạch kém hấp dẫn.

Hiệp hội kiến nghị bổ sung nhiều giải pháp hỗ trợ mạnh hơn, bao gồm:

Miễn thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hộ gia đình lắp đặt hệ thống điện mặt trời có công suất ≤100 kW;

Triển khai gói vay tín dụng xanh ưu đãi, lãi suất không quá 5%/năm, cho hộ dân và doanh nghiệp đầu tư hệ thống điện mặt trời và pin lưu trữ, có cơ chế bảo lãnh hoặc hỗ trợ lãi suất từ Quỹ Bảo vệ môi trường và Quỹ Năng lượng tái tạo;

Ưu tiên cấp tín dụng, miễn thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệp cho tổ chức, cá nhân đầu tư hệ thống lưu trữ năng lượng hoặc hệ thống tự dùng năng lượng sạch.

Đáng chú ý, Hiệp hội đề xuất thí điểm mô hình cho thuê điện mặt trời “0 đồng” – theo đó, doanh nghiệp năng lượng đầu tư toàn bộ hệ thống, hộ dân hoặc doanh nghiệp chỉ trả tiền điện với mức giá thấp hơn điện lưới trong thời hạn 10-15 năm.

Mô hình này đã được triển khai hiệu quả tại Mỹ, Úc và nhiều quốc gia châu Âu, giúp phổ cập điện mặt trời nhanh chóng mà không cần vốn đầu tư ban đầu. Đồng thời, mô hình còn mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp điện mặt trời nhỏ và vừa tham gia thị trường, thay vì bị “đứng ngoài cuộc chơi” sau khi chính sách giá FIT kết thúc.

Hiệp hội cũng đề xuất cho phép doanh nghiệp đầu tư và cho thuê hệ thống lưu trữ pin cho các nhà máy, tòa nhà, trung tâm thương mại, nhằm giảm chi phí phụ tải cực đại (Pmax) trong biểu giá điện hai thành phần, qua đó tối ưu hóa vận hành năng lượng.