Trái phiếu doanh nghiệp bị siết

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 81/2020 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 163/2018 ngày 4/12/2018 quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Theo đó, các quy định mới trong Nghị định 81 có xu hướng siết chặt quản lý hơn với hoạt động này.

Cụ thể, Nghị định mới yêu cầu, mỗi đợt doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải hoàn thành trong 90 ngày kể từ ngày công bố thông tin trước khi phát hành, đợt phát hành sau phải cách đợt phát hành trước tối thiểu 6 tháng, trái phiếu phát hành trong một đợt phải có cùng điều kiện, điều khoản.

Bên cạnh đó, trái phiếu doanh nghiệp phát hành tại thị trường trong nước sẽ bị hạn chế giao dịch trong phạm vi dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Thời gian áp dụng sẽ kéo dài một năm kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành, trừ trường hợp đặc biệt.

Sau thời gian nêu trên, trái phiếu doanh nghiệp sẽ được giao dịch không hạn chế về số lượng nhà đầu tư, trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành có quyết định khác.

Riêng với trái phiếu phát hành ra thị trường quốc tế được thực hiện theo quy định về giao dịch tại thị trường phát hành.

Quy định mới được ban hành theo hướng siết hoạt động phát hành trái phiếu của doanh nghiệp. Ảnh: Hoàng Hà.

Quy định mới cũng yêu cầu, doanh nghiệp phải đảm bảo dư nợ trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành (bao gồm cả khối lượng dự kiến phát hành) không quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất, và được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo dữ liệu mới được SSI Research tổng hợp từ doanh nghiệp và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành từ đầu năm đến nay ước tính ở mức 159.000 tỷ đồng, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2019. Đặc biệt, đây chưa phải là con số tăng trưởng cuối cùng khi các thông tin phát hành trái phiếu vẫn tiếp tục được công bố.

SSI Research ước tính lượng trái phiếu nhà đầu tư cá nhân đã mua trực tiếp từ đầu năm là gần 22.700 tỷ đồng, tương đương 15% tổng lượng phát hành, cao hơn mức trung bình gần 10% của năm trước.

Theo ước tính từ hãng, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành ước khoảng 783.000 tỷ đồng. Trong đó, khối ngân hàng đang sở hữu khoảng 398.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đến hết quý I. Trong khi nhóm các tổ chức phi tín dụng, cá nhân nắm giữ khoảng 385.000 tỷ đồng lượng trái phiếu.

Tuy nhiên, hãng nghiên cứu lưu ý nhà đầu tư các rủi ro khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Trong đó nhấn mạnh việc sở hữu trái phiếu đồng nghĩa nhà đầu tư trở thành chủ nợ của tổ chức phát hành và phải đối mặt rủi ro khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.

Hiện chưa có đơn vị trung gian độc lập nào định hạng các trái phiếu doanh nghiệp. Trong khi đó, việc tự đánh giá trái phiếu vượt quá khả năng của nhà đầu tư cá nhân.

SSI Research khuyến nghị cần tìm hiểu kỹ về năng lực của tổ chức trung gian phân phối trong việc thực hiện cam kết mua lại trước hạn trái phiếu và mức phí phải chịu. Trong nhiều trường hợp, mức phí bán lại trái phiếu trước hạn có thể ăn mòn hết phần chênh lệch so với lãi suất tiền gửi ngân hàng.

Cũng liên quan tới thị trường này, Bộ Tài chính mới đây đã khuyến cáo nhà đầu tư cá nhân cũng cần cảnh giác khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Cơ quan quản lý lưu ý nhà đầu tư không nên mua trái phiếu chỉ vì lãi suất cao, vì có khả năng không thu hồi được khoản tiền đầu tư (bao gồm cả gốc và lãi) nếu doanh nghiệp phát hành gặp khó khăn.

Quang Thắng