Nhiều năm qua, để tăng cường hơn nữa sự tham gia của phụ nữ, ASEAN đã ban hành và thông qua các văn kiện liên quan như Tuyên bố chung về Thúc đẩy Phụ nữ, Hòa bình và An ninh trong ASEAN năm 2017.
Trong thời gian Việt Nam làm Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2020, các nhà Lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 về Trao quyền cho phụ nữ trong Kỷ nguyên kỹ thuật số đã ban hành Thông cáo báo chí của Chủ tịch Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo nữ ASEAN với chủ đề “Vai trò của phụ nữ trong xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết, năng động, bền vững và bao trùm trong thế giới hậu COVID-19”, cũng như tái khẳng định cam kết thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vai trò của phụ nữ trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN.
Hiện tại, Ủy ban ASEAN về Phụ nữ (ACW) và Ủy ban ASEAN về Thúc đẩy và Bảo vệ Quyền của Phụ nữ và Trẻ em (ACWC) đang nỗ lực thực hiện các khuôn khổ nêu trên và đang xây dựng Kế hoạch Hành động Khu vực về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ.
Phát biểu tại sự kiện, ông Sok Dareth, Tổng lãnh sự vương quốc Campuchia tại TPHCM cho biết: “Chúng tôi đang có kế hoạch tổ chức Hội nghị thượng đỉnh doanh nhân nữ ASEAN vào quý 4 năm 2022 để thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong các nỗ lực phục hồi kinh tế của ASEAN sau đại dịch COVID-19.”
Theo ông, giữa đại dịch COVID-19, việc trao quyền kinh tế cho phụ nữ càng đóng vai trò quan trọng hơn, để lồng ghép vào các kế hoạch, hành động thích ứng và phục hồi quốc gia.
Việc đánh giá tác động kinh tế xã hội của COVID-19 ở nhiều quốc gia khác nhau trong khu vực cho thấy đại dịch đã ảnh hưởng không tương xứng đến phụ nữ. Việc làm và thu nhập của phụ nữ bị giảm, đặc biệt các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề như may mặc, da giày, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, du lịch và các dịch vụ khác đã đẩy họ vào cảnh nghèo khó.
Để ngăn chặn đại dịch và giải quyết những tác động tiêu cực về kinh tế - xã hội, các nước ASEAN cần đẩy mạnh tiến độ hướng tới đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, bình đẳng giới và không để ai bị bỏ lại phía sau.
Điều cần thiết là phải hỗ trợ thiết thực cho các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ bằng cách mở rộng khả năng tiếp cận tín dụng, vốn điều đó rất quan trọng đối với các hộ kinh doanh cá thể, các doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ hoặc tăng cường khả năng điều chuyển lao động của phụ nữ thông qua hoạt động đào tạo lại kỹ năng và dịch vụ kết nối việc làm.
“Chúng tôi nhận thấy rằng, vai trò của phụ nữ và sự đóng góp của họ là chìa khóa để duy trì sự phát triển kinh tế-xã hội, hòa bình và an ninh trong khu vực ASEAN. Nhằm thực hiện theo các cam kết trong Nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (Nghị quyết 1325 năm 2000) và các nghị quyết liên quan khác về phụ nữ, ASEAN đang coi việc trao quyền cho phụ nữ là một chương trình nghị sự ưu tiên của khu vực.” ông Sok Dareth nói.
Bà Maria Christina Dela Cruz, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Philippines tại Việt Nam chia sẻ, hiện nay nhiều phụ nữ của chúng tôi đang nắm giữ các vị trí cao trong chính phủ và các tập đoàn, cụ thể 43% phụ nữ Philippines làm quản lý cấp cao, đây là tỷ lệ cao nhất ở Đông Nam Á. Rất ấn tượng khi chúng tôi bóc tách các tầng các lớp của những người Philippines thành công mà các cộng đồng ASEAN khác có thể đồng cảm về việc có đại diện từ Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Malaysia trong vai trò quản lý cấp cao.
“Chúng ta không phải là phụ nữ huyền thoại (Wonder Woman). Chúng ta vẫn khóc, vẫn cười, vẫn sợ hãi, vẫn biết yêu. Đó không phải là một xã hội hoàn hảo và bất chấp những thành công của chúng ta, chúng ta vẫn có thể trở thành nạn nhân của sự bất công, bạo lực gia đình và sự kỳ thị của xã hội.” bà nói.
Trong bài phát biểu, bà Wong Chian - Tổng lãnh sự Malaysia tại TP.HCM cho biết: Phụ nữ trong khu vực ASEAN nhìn chung có mức độ tham gia lao động thấp hơn nam giới, tập trung vào các công việc có kỹ năng thấp hơn, dễ bị tổn thương và được trả lương thấp hơn cho cùng một công việc. Trong khi họ cũng chịu trách nhiệm chính trong việc chăm lo gia đình.
Trao quyền kinh tế cho phụ nữ là một ưu tiên phát triển trọng tâm của các chính phủ và cơ quan phát triển quốc gia. Tuy nhiên, có lo ngại rằng việc chủ yếu tập trung vào các hoạt động định hướng thị trường và kinh doanh mà không xem xét cách thức những bất bình đẳng hiện có trong việc tiếp cận đất đai, vốn, dịch vụ, bảo trợ xã hội và cơ sở hạ tầng có thể làm giảm khả năng hưởng lợi từ thị trường của phụ nữ .
Có nhiều vấn đề khác đặt ra thêm những thách thức và cơ hội cho phụ nữ và trẻ em gái trong khu vực. Chúng bao gồm vai trò của công nghệ, thị trường lao động do sự phân chia giới tính kỹ thuật số và thành kiến hiện hữu do thiếu đại diện phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ; thiếu sự bảo vệ cho người giúp việc gia đình; và nạn buôn người và nô lệ hiện đại, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em gái; và những nạn dân bị buộc rời khỏi nhà của họ (nhưng không rời đất nước) đặc biệt dễ bị tổn thương. Các tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu - bao gồm mất mạng, sinh kế và di dời - cũng ảnh hưởng không cân đối đến phụ nữ và làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng giới.
Đại dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng giới và xã hội vốn phổ biến trong khu vực. Nhân viên y tế và công nhân nhập cư đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và không cân xứng về khả năng phơi nhiễm với vi rút và tác động kinh tế của đại dịch. Phụ nữ chiếm phần lớn trong số việc làm đó. Sự mất cân bằng đó càng tăng cao do ảnh hưởng của đại dịch khi mà sự kỳ vọng của xã hội lên người phụ nữ là phải chăm sóc cho các thành viên trong gia đình khi các doanh nghiệp và trường học đóng cửa và khi mọi người bị nhiễm bệnh.
Trên lưu ý đó, Malaysia được chỉ định chủ trì thiết lập mạng lưới xây dựng Hướng dẫn ASEAN về các Chương trình Lồng ghép Giới và Thực hiện Dự án. Cùng với Philippines là đồng chủ tịch, Khung Chiến lược Lồng ghép Giới của ASEAN 2021-2025 đã được xuất bản vào tháng 9 năm 2021. Khung Chiến lược này đặt nền tảng cho Kế hoạch 4 năm ban đầu, tìm cách xác định các vấn đề và thách thức chính trong việc thực hiện các sáng kiến lồng ghép giới của các Quốc gia Thành viên ASEAN và ba Trụ cột Cộng đồng ASEAN.
“Chúng tôi hy vọng rằng tất cả các phụ nữ có mặt ngày hôm nay có thể là tiếng nói và là sự lãnh đạo hướng tới một nền văn hóa tổ chức bình đẳng giới, đa dạng và hòa nhập”, bà Wong Chian nhấn mạnh.
Sự kiện có thêm phần chia sẻ của các phụ nữ giữ vị trí cao tại Việt Nam như TS. Willibeth Candol - Hiệu trưởng Trường VICS, Philippines; Tổng thư ký Hiệp hội giáo dục Philippines tại Việt Nam, bà Wirattinee Vatanyootaweewat - Lãnh sự Thái Lan, bà Nguyễn Thị Ngọc Dung - Trưởng phòng đối ngoại, BV Quân y 175, PGS.TS Phan Thị Hồng Xuân – Chủ tịch Hội hữu nghị VN – Đông Nam Á TP.HCM…
Mỹ Dung
