Thu ngân sách tăng nhưng không đảm bảo

Ngay cả việc ngân sách đạt được 55,5% dự toán trong 6 tháng đầu năm (mức khá cao so với cùng kỳ các năm gần đây), theo ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cũng chưa phản ánh được thực tế. Nguyên nhân là do công tác đánh giá, dự báo kết quả thu ngân sách nhà nước năm 2021 chưa tích cực, làm cho việc lập dự toán thu không sát với thực tế.

Ông Hải cho biết, việc lập dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2021 dựa trên cơ sở số thu 9 tháng đầu năm 2020 và dự báo số thu của cả năm 2020. Khi đó, Bộ Tài chính dự báo ngân sách nhà nước năm 2020 bị hụt thu rất lớn (gần 180.000 tỷ đồng) do ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, thiên tai, bão lũ nên lập dự toán thu năm 2021 rất khiêm tốn vì vậy kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm so với dự toán khá cao.

Nhiều khả năng trong 6 tháng đầu năm số thu ngân sách sẽ đạt 55,5% dự toán nhưng vẫn khiến Bộ Tài chính lo lắng, bởi tất cả các nguồn thu đột biến trong 5 tháng đầu năm đang giảm mạnh, thậm chí sẽ không còn (như thu từ hoạt động sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước do chấm dứt chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ) khiến số thu ngân sách giảm dần qua từng tháng.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu trong tháng 6 này, ngân sách thu được 77.000 tỷ đồng, thì giảm 21.600 tỷ đồng (giảm 22%) so với tháng 5/2021. Trong khi đó, tháng 5/2021, tổng thu ngân sách đạt 98.600 tỷ đồng đã giảm 40.000 tỷ đồng so với tháng 4/2021. Điều đáng nói là toàn bộ số tiền ngân sách giảm thu đều giảm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước, còn số thu từ hoạt động xuất-nhập khẩu vẫn tiếp tục đà tăng trưởng nhờ kim ngạch nhập khẩu một số nhóm hàng có số thu ngân sách lớn tăng mạnh, như ô tô nguyên chiếc; sắt thép các loại; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng...

Nguyên nhân, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, ông Hồ Đức Phớc là do ảnh hưởng của đợt dịch Covid-19 tái bùng phát từ cuối tháng 4; hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, địa phương bắt đầu khó khăn, cộng thêm việc triển khai gia hạn một số khoản thuế, tiền thuê đất theo Nghị định 52/2021/NĐ-CP đã ảnh hưởng đến kết quả thu ngân sách.

Chưa kể, cũng do khó khăn khiến số nợ thuế của doanh nghiệp có xu hướng tăng (tổng số nợ thuế nội địa đến 31/5/2021 ước khoảng 120.460 tỷ đồng); tình trạng gian lận, trốn lậu thuế, nhất là quản lý thu thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên môi trường mạng.

Ngoài ra khoản thu trị giá 40.000 tỷ đồng đã được đưa vào dự toán năm 2021 là thu từ hoạt động xắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước (cổ phần hoá, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp) trong 5 tháng đầu năm mới thu được 228 tỷ đồng và cũng chưa có tín hiệu khởi sắc trong những cuối năm. Vì theo ông Phớc, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước vẫn bị vướng mắc về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất, định giá tài sản, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và sự thiếu quyết liệt trong triển khai ở một số bộ, ngành, địa phương.

PV