PGS. TS. Bùi Thị An: Một số dự án nhà ở xã hội chưa thật sự phù hợp với điều kiện sinh sống của người dân

Nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội thiếu nghiêm trọng

PGS. TS. Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội khóa XIII - Ủy viên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhin nhận, thực tế là nhà ở cho người có thu nhập thấp đã được chú ý rất nhiều, tuy nhiên sự chú ý này chưa thực sự cặn kẽ, chưa đầy đủ và chu đáo nên mới để tình trạng thiếu nhà ở cho người có thu nhập thấp bao năm qua vẫn liên tục xảy ra.

Theo bà An, hiện đang thiếu nghiêm trọng nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội cho những người có thu nhập thấp là một hiện trạng diễn ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố, đặc biệt là những nơi tập trung nhiều khu công nghiệp. Vấn đề này đã gây bức xúc trong nhiều năm qua tuy nhiên đến nay, nguồn cung của phân khúc nhà ở này vẫn chưa được cải thiện nhiều.

Bà An cho biết, từ thực trạng cung không đủ đáp ứng cầu khiến những người có thu nhập thấp không có nhiều sự lựa chọn. Từ đó, thị trường bắt đầu xuất hiện nhiều mô hình nhà ở tự phát như chung cư mini, hay nhà người dân cho thuê. Với lượng cầu lớn và thu nhập thực tế của người dân đang rất thấp so với giá nhà hiện nay đã buộc họ phải lựa chọn nơi ở nào phù hợp với túi tiền của mình, nơi nào giải quyết vấn đề an cư thuận lợi hơn.

“Rõ ràng là chính bản người dân cũng hiểu rõ các mức độ nguy hiểm khi sống chung trong không gian chật chội, đông đúc và thiếu an toàn như vậy. Thế nhưng, mức thu nhập và hoàn cảnh sống của họ không cho phép”, vị chuyên gia này chia sẻ.

PGS. TS. Bùi Thị An cho rằng, trong bối cảnh xã hội hóa mạnh mẽ như hiện nay, các loại hình nhà ở mới phát triển đáp ứng nhu cầu trước mắt của người dân là điều hết sức bình thường. Tuy nhiên, điều kiện sinh sống tại những khu vực này lại chưa đảm bảo tiêu chuẩn cho người có thu nhập thấp. Điển hình là qua vụ việc cháy chung cư mini vừa qua đã cho thấy rõ điều kiện sinh sống của người dân hiện nay chưa thực sự an toàn. Trách nhiệm không chỉ là của các chủ đầu tư xây dựng mà còn là của chính những người quản lý đứng đầu bộ máy.

Bà An khẳng định, thời gian qua chúng ta đã tiến hành xây dựng một số nhà ở xã hội cho thuê, cho ở, tuy nhiên khi nhìn nhận thực tế thì những căn nhà này chưa thực sự thu hút người ở, số lượng còn “lác đác” nên không đáp ứng đủ cho người dân.

Nhà ở xã hội chưa phù hợp với điều kiện sinh sống của người dân

Đánh giá về thực trạng này PGS. TS. Bùi Thị An cho hay, có nhiều nhà ở xã hội sau khi được xây dựng và hoàn thiện xong nhưng lại chưa phù hợp với điều kiện sinh sống của người dân như chỗ đi làm quá xa, không có các cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng đầy đủ, thiếu những tiện nghi trong nhà,… chính vì vậy buộc họ phải lựa chọn sang các loại hình chung cư mini là điều tất yếu. Bên cạnh đó, không phải nhà ở xã hội nào cũng có mức giá hợp lý tiệp cận với thu nhập của người dân mà có nhiều căn hộ nhà ở xã hội được bán với giá cao ngang nhà ở thương mại. Đây là thực trạng mà bất kể ai cũng đang nhìn thấy rõ.

Bà An  còn cho rằng, một số chính sách về phân khúc nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội dù có nhưng lại chưa được nghiên cứu sâu một cách đầy đủ, sao cho hợp lý, ngay cả việc giám sát các công trình xây dựng còn lỏng lẻo trong khâu quản lý. Điển hình, dù đã có quy định 20% quỹ đất tại các dự án nhà ở thương mại sẽ được dành phát triển nhà ở xã hội nhưng tại Hà Nội, tỷ lệ này là 25% song hầu như không đạt được yêu cầu.

Chia sẻ thêm về các chính sách về nhà ở xã hội, bà An nhận định, nhiều chính sách phát triển nhà ở xã hội chưa thật sự phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam khiến cho hiện trạng thiếu nhà ở của người dân có thu nhập thấp đang là một báo động lớn. Theo thống kế riêng về nhà ở cho công nhân, chúng ta mới chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu, còn 70% công nhân đang ở đâu? Sinh sống như thế nào?

“Ngoài ra, các dự án nhà ở xã hội đang vướng rất nhiều thủ tục pháp lý, các doanh nghiệp đầu tư làm nhà ở xã hội còn gặp nhiều rắc rối, khó khăn khiến họ nản chí. Quỹ đất phát triển nhà ở xã hội cũng gặp nhiều cản trở”, PGS. TS. Bùi Thị An nói.

Bà An đưa ra so sánh, thực trạng này ở nước ngoài đa phần người dân thuê nhà nhiều hơn là mua nhà, hình thức thuê mua nhà ở xã hội được thực hiện tương đối hiệu quả, phù hợp với mức thu nhập đa số người lao động. Xu hướng thuê nhà là một định hướng khá hay và đúng đắn trong bối cảnh xã hội phát triển như hiện nay. Đây có thể xem là một đề xuất mới trong chuyện xây dựng nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp.

“Trước mắt, khi họ không đủ tiền mua luôn nhà thì có thể cho họ thuê, hoặc có thể cho thuê mua linh hoạt. Hình thức cho thuê là tốt nhưng không nên quá cứng nhắc, vừa cho thuê sau đó có thể cho họ mua để ở khi họ có điều kiện. Chúng ta nên nghiên cứu định hướng này và thực hiện nó một cách cẩn thận, chi tiết để khi áp dụng thực tiễn sẽ phù hợp với từng nơi, từng địa phương”, bà nói thêm.

Nghệ Nhân