Nhìn lại, trong quý I năm 2021, nhiều doanh nghiệp vẫn còn việc do hợp đồng dài hạn. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất gần như bị đình chỉ hoàn toàn sau khi đại dịch bùng phát ở miền Bắc trong quý II, và đặc biệt là ở Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố miền Nam trong quý III. Kim ngạch xuất khẩu quý III liên tục sụt giảm. Sản xuất chỉ bắt đầu phục hồi kể từ tháng 10, với việc thực hiện Nghị quyết 128 / NQ-CP về thích ứng an toàn, linh hoạt với Covid-19.
Sự phục hồi giúp kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may đạt 39 tỷ USD vào năm 2021, tương đương năm 2019, vượt dự báo trước đó. Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu hàng dệt may lớn nhất của Việt Nam với 15,9 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước; trong khi EU, Hàn Quốc và Trung Quốc lần lượt đạt 3,7 tỷ USD, 3,6 tỷ USD và 4,4 tỷ USD. Xuất khẩu sang các thị trường của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) giảm nhẹ xuống 5,11 tỷ USD so với 5,288 tỷ USD năm 2020.
Tỷ lệ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành từ 59 đến 61% với tổng vốn đầu tư đến nay khoảng 32,9 tỷ USD.
Trong thời gian bùng phát ở khu vực phía Nam, một số đơn hàng xuất khẩu đã chuyển sang các nước thứ ba. Có tới 1,2 triệu công nhân, chiếm 60% công nhân dệt may ở khu vực này không thể đến làm việc tại các nhà máy từ hai đến ba tháng. Điều này buộc các đối tác phải chuyển đơn hàng sang các nước khác để đảm bảo tiến độ và tính thời vụ. Tuy nhiên, một khi doanh nghiệp được phép sản xuất trở lại, với lợi thế là tay nghề tốt, uy tín cao thì đơn hàng sẽ quay trở lại.
Hiện nhiều doanh nghiệp dệt may trong nước đã có đơn hàng đến tháng 4 và tháng 5 năm 2022, chứng tỏ uy tín và sức hấp dẫn của chúng tôi đối với khách hàng.
Năm 2022, trước tốc độ đường truyền nguy hiểm của biến thể Omicron, điều quan trọng nhất là sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan Nhà nước ở Trung ương và địa phương để tránh cản trở sản xuất kinh doanh như trước đây.
VITAS đã đưa ra ba kịch bản xuất khẩu cho năm 2022. Thứ nhất, nếu đại dịch về cơ bản được kiểm soát vào đầu năm 2022, thì mục tiêu đặt ra là khá tham vọng, từ 42,5 đến 43,5 tỷ USD. Nếu được kiểm soát đến giữa năm 2022, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 40-41 tỷ USD; trong trường hợp xấu nhất, đại dịch sẽ không được khống chế đến hết năm 2022, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 38-39 tỷ USD.
Dù kịch bản như thế nào, ngoài nỗ lực của doanh nghiệp, phụ thuộc nhiều vào các biện pháp chống dịch, đặc biệt là tiến độ tiêm phòng.
Chính phủ gần đây đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia và hiệp hội tại các diễn đàn lớn để hoạch định chính sách tài khóa và tiền tệ phù hợp và sự phối hợp này sẽ hỗ trợ đắc lực cho sự phục hồi và tăng trưởng của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh sống chung với đại dịch, các ca nhiễm F0 (cá thể nhiễm bệnh) có thể xuất hiện tại các nhà máy, cần sự hỗ trợ của chính quyền địa phương để cùng xử lý.
Dịch bệnh Covid-19 gây ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng nguyên liệu thô, một lần nữa nhắc nhở chúng ta về tính cấp thiết của việc tự lực cung cấp nguyên liệu thô. Vào năm 2020, nguồn cung cấp nguyên liệu thô của chúng ta bị gián đoạn do 50-60% nguyên liệu được nhập khẩu từ Trung Quốc. Thực tế, phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu đang là bài toán khó và là điểm nghẽn chưa giải quyết được nhiều năm. Để giải quyết, chúng ta cần sự tham gia của nhà nước. Theo đó, chiến lược phát triển ngành cần bao gồm xây dựng các khu công nghiệp lớn, có khu xử lý nước thải tập trung để giải tỏa các lo ngại về môi trường, đồng thời thu hút các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài.
Mai Anh
