![]() |
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẵn sàng tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 17 năm (Ảnh: Reuters). |
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) dự kiến sẽ tăng lãi suất vào thứ Sáu (24/1), trừ khi có cú sốc bất ngờ trên thị trường khi Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức. Động thái này sẽ nâng chi phí vay ngắn hạn tại Nhật Bản lên mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Việc thắt chặt chính sách này nhấn mạnh quyết tâm của BOJ trong việc đẩy lãi suất tăng dần, từ mức 0,25% hiện tại lên gần 1% - mức mà các nhà phân tích cho là không làm hạ nhiệt hay gây quá nóng cho nền kinh tế Nhật Bản.
Trong cuộc họp kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Sáu, BOJ có khả năng tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,5%, trừ khi bài phát biểu nhậm chức và các sắc lệnh hành pháp của ông Donald Trump làm đảo lộn thị trường tài chính, theo các nguồn tin của Reuters.
Trong báo cáo triển vọng hàng quý, BOJ cũng dự kiến sẽ nâng dự báo giá cả nhờ triển vọng tăng trưởng tiền lương lớn hơn, giúp Nhật Bản duy trì đạt mục tiêu lạm phát 2% của ngân hàng.
Việc BOJ tăng lãi suất lần này sẽ là lần đầu tiên kể từ tháng 7 năm ngoái, khi động thái này, kết hợp với dữ liệu việc làm yếu kém từ Mỹ, gây bất ngờ cho các nhà giao dịch và dẫn đến sự sụt giảm trên thị trường toàn cầu vào đầu tháng 8.
Để tránh lặp lại sự cố này, BOJ đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho thị trường với những tín hiệu rõ ràng từ Thống đốc Kazuo Ueda vào tuần trước rằng, việc tăng lãi suất đang được cân nhắc. Những tuyên bố này đã khiến đồng yên phục hồi khi thị trường dự báo khoảng 80% khả năng sẽ tăng lãi suất vào thứ Sáu.
Ngoài ra, những dấu hiệu về hành động tăng lãi suất cũng đã xuất hiện từ tháng trước. Mặc dù BOJ đã không tăng lãi suất trong cuộc họp ngày 18-19 tháng 12, thành viên có quan điểm cứng rắn trong hội đồng, ông Naoki Tamura, đã đề xuất đẩy lãi suất lên. Một số đồng nghiệp của ông cũng nhận thấy các điều kiện đã chín muồi cho một động thái tăng lãi suất sắp tới, theo biên bản cuộc họp.
Với khả năng gần như chắc chắn về việc thắt chặt chính sách trong tuần này, sự chú ý của thị trường đang chuyển sang cuộc họp báo sau cuộc họp của Thống đốc Kazuo Ueda để tìm manh mối về thời gian và tốc độ tăng lãi suất tiếp theo.
Khi lạm phát đã vượt mục tiêu 2% của BOJ gần ba năm qua và đồng yên yếu khiến chi phí nhập khẩu tăng cao, ông Kazuo Ueda có khả năng nhấn mạnh quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc tiếp tục tăng lãi suất.
Tuy nhiên, vẫn có lý do để thận trọng. Dù Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã nâng dự báo tăng trưởng toàn cầu vào năm 2025, các chính sách của ông Donald Trump có thể làm mất ổn định thị trường và tăng thêm sự không chắc chắn đối với triển vọng của nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Nhật Bản.
Bất ổn chính trị trong nước cũng có thể gia tăng khi liên minh thiểu số của Thủ tướng Shigeru Ishiba gặp khó khăn trong việc thông qua ngân sách tại Quốc hội, và đối mặt với cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến vào tháng 7 năm nay.
Những thiệt hại kinh tế do các lần tăng lãi suất không thành công trong quá khứ cũng ám ảnh các nhà hoạch định chính sách của BOJ. Theo đó, BOJ đã kết thúc chính sách nới lỏng định lượng vào năm 2006 và đẩy lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào năm 2007, gây ra làn sóng chỉ trích chính trị vì cho rằng làm chậm trễ việc chấm dứt giảm phát.
BOJ đã giảm lãi suất từ 0,5% xuống 0,3% vào tháng 10 năm 2008, sau đó xuống 0,1% vào tháng 12 cùng năm, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đẩy Nhật Bản vào suy thoái. Kể từ đó, nhiều biện pháp phi truyền thống đã giữ cho chi phí vay gần mức 0.
Ông Jeffrey Young, Giám đốc điều hành của DeepMacro, nhận định: "Nhật Bản từng có tốc độ tăng trưởng thấp kéo dài, tỷ lệ lạm phát thấp và mức lãi suất thấp hơn. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp vẫn tự hỏi - liệu chúng ta thực sự đã thoát khỏi tình trạng đó chưa? BOJ sẽ phải giải thích rất cẩn thận rằng họ đang tăng lãi suất để rời xa chính sách bất thường mà họ đã áp dụng".