Hợp tác lithium Trung Quốc-Australia, mối quan hệ cộng sinh trong bối cảnh thúc đẩy năng lượng xanh

Nằm cách trung tâm thành phố Perth ở tiểu bang Tây Úc 45 phút, khu công nghiệp Kwinana rộng 120 km vuông (46 dặm vuông) là trụ sở của một liên doanh Trung Quốc- Australia, đã phản ánh bản chất phụ thuộc lẫn nhau của cả hai quốc gia.

Tianqi Lithium có trụ sở tại Thành Đô, Trung Quốc và công ty IGO của Australia đã thành lập một liên doanh trị giá 1,4 tỷ USD vào tháng 12 năm 2020. Vào tháng 5 năm 2022, Tianqi Lithium thông báo rằng họ đã thành công trong việc sản xuất lithium hydroxit cấp pin đầu tiên của Australia, nguyên liệu chính để sản xuất pin lithium cho xe điện, tại nhà máy Kwinana.

Nhà máy Kwinana đóng vai trò then chốt trong việc sản xuất monohydrat lithium hydroxit từ spodumene. Spodumene có nguồn gốc từ mỏ Talison Lithium thuộc sở hữu chung ở Greenbushes, nằm cách Kwinana 250 km về phía nam, với thành phẩm được vận chuyển từ cảng của tiểu bang Tây Úc ở Fremantle.

Theo Tianqi Lithium, Australia sản xuất 51% lượng lithium của thế giới, trong khi Trung Quốc đã mua hơn 90% lượng lithium của nước này trong năm nay, dựa trên số liệu từ Cục Thống kê Australia.

Giám đốc điều hành Tianqi Lithium Raj Surendran dự kiến ​​nhu cầu lithium toàn cầu sẽ tăng gấp ba lần lên 1,5 triệu tấn vào năm 2027 trong bối cảnh nhu cầu về xe điện ngày càng tăng.

Surendran cho biết thêm, sự phát triển của ngành chế biến lithium và các ngành công nghiệp hạ nguồn liên quan ở tiểu bang Tây Úc sẽ hỗ trợ hàng nghìn việc làm tại địa phương, với 200 nhân viên hiện đang làm việc tại nhà máy Kwinana.

Các công nghệ năng lượng sạch cần nhiều loại khoáng sản, bao gồm các khoáng chất quan trọng như coban, lithium và các nguyên tố đất hiếm. Surendran cho biết, sản xuất và xuất khẩu các khoáng sản quan trọng có thể tạo ra tới 52.000 việc làm tại các khu vực như Tây Úc, Pilbara và Nam Úc vào năm 2050, Surendran trích dẫn các ước tính của chính phủ.

Nhà sản xuất mangan có trụ sở tại Perth, Accelerate Resources, cũng đang cố gắng nắm bắt cơ hội do sự phổ biến ngày càng tăng của xe điện mang lại để đa dạng hóa nguồn doanh thu của mình.

Nhằm mục đích sản xuất mangan có độ tinh khiết cao cho ngành công nghiệp pin xe điện, Accelerate Resources đang tìm kiếm sự hỗ trợ của chính phủ cho hoạt động kinh doanh giá trị gia tăng mới được phát triển của mình.

Zhan Yaxi, người sáng lập và giám đốc điều hành của Accelerate Resources cho biết: “Các công nghệ pin EV mới sử dụng mangan để thay thế một phần coban có thể đóng vai trò là chất ổn định pin”.

“Pin mangan đã được sử dụng trong sản xuất pin để giảm tổng chi phí pin EV cho thị trường đại chúng.” Zhan coi Trung Quốc cuối cùng sẽ trở thành một khách hàng quan trọng vì nước này sản xuất hơn 70% pin xe điện của thế giới.

Theo báo cáo khai thác mỏ toàn cầu năm 2022 của PwC phát hành vào tháng 6, lithium xếp thứ hai về khoáng sản quan trọng tính theo giá trị thỏa thuận ở mức 4,1 tỷ USD vào năm 2021 sau đồng vì các công ty “tận dụng nhu cầu lithium dự kiến ​​sẽ tăng cao trong việc sản xuất pin EV”.

Nhưng không phải là không có những lo lắng tiềm ẩn, ngay cả trong bối cảnh thị trường bùng nổ. Với việc Surendran kêu gọi hỗ trợ nhiều hơn từ các nhà hoạch định chính sách và ngành khai thác mỏ để giúp ngành này phát triển, có thể thấy năng lượng chi phí thấp vừa là chìa khóa, nhưng nó cũng đòi hỏi sự tham gia tích cực của chính phủ và các công tác quản lý giải pháp hiệu quả.

Bên cạnh đó, quá trình phát triển mỏ cũng yêu cầu gần gấp đôi thời gian so với việc xây dựng nhà máy lithium hydroxit do các quy định phê duyệt của chỉnh phủ về môi trường và di sản.

“Điều này có nghĩa nguồn cung sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu thực tế,” Surendran nói, “Và chúng ta có thể bỏ lỡ cơ hội chuyển sang năng lượng xanh nếu chúng ta không hành động nhanh hơn.”

Zhan đang tìm kiếm các đối tác kinh doanh ở những nơi khác trên thế giới để “giảm thiểu rủi ro” cho các kế hoạch Tăng tốc Tài nguyên vì thế giới đang trải qua “sự phân mảnh địa chính trị”.

Hầu hết quặng mangan của Úc đã được vận chuyển đến Trung Quốc để xử lý hạ nguồn vì Trung Quốc là nước dẫn đầu về cơ sở hạ tầng quặng mangan cũng như về chuyên môn kỹ thuật, theo Zhan, trong khi khoảng cách địa lý gần cũng là một lợi thế. Zhan nói thêm: “Đại dịch làm nổi bật những rủi ro trong chuỗi cung ứng và mức độ phụ thuộc của thế giới vào Trung Quốc. Một khi Trung Quốc ngừng hoạt động, các doanh nghiệp trên toàn thế giới sẽ phải đối mặt với những thách thức.”

Theo bản cập nhật chiến lược cho đến tháng 11 từ Bộ Việc làm, Du lịch, Khoa học và Đổi mới của tiểu bang Tây Úc, ưu tiên hàng đầu chính là “tăng cường tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu”. Trong báo cáo, chính quyền tiểu bang Tây Úc tuyên bố rằng họ đang hợp tác với ngành công nghiệp và khai thác mỏ để tăng cường hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu liên quan đến năng lượng tái tạo, quốc phòng, hàng không vũ trụ và lĩnh vực sản xuất tiên tiến.

Quan hệ giữa Bắc Kinh và Canberra đã trở nên căng thẳng kể từ năm 2020, dẫn đến việc Trung Quốc sử dụng nhiều biện pháp thương mại để cấm hàng hóa của Australia, mặc dù căng thẳng được cho là đã giảm bớt, sau bởi cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Úc Anthony Albanese vừa qua.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã gặp người đồng cấp Úc Penny Wong vào giữa tháng 12 tại Bắc Kinh, trong đó Trung Quốc sẵn sàng “thiết lập lại” mối quan hệ với Úc và tăng cường đàm phán về các vấn đề, bao gồm cả thương mại.

“Trung Quốc và Úc không có bất bình lịch sử hay xung đột lợi ích cơ bản nào. Hai bên nên và có thể trở thành những đối tác cần thiết của nhau,” ông Vương nói, theo một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Theo Zhan, cuộc gặp giữa hai ông Albanese và ông Tập bên lề Hội nghị G20 vào tháng 11 được coi là "tích cực", đặc biệt là "sau một vài năm đầy biến động". “Từ góc độ kinh doanh, các cuộc đối thoại ở cấp cao là một dấu hiệu đáng khích lệ,” bà nói, đồng thời cho biết thêm rằng quy trình phê duyệt kéo dài của chính phủ Úc đối với sự tham gia của đầu tư Trung Quốc có thể làm nản lòng các nhà đầu tư.

Surendran tin rằng mối quan hệ kinh doanh Trung Quốc-Australia, thường hoạt động mà không có căng thẳng địa chính trị, khác với mối quan hệ chính trị Trung Quốc- Australia. Surendran nói: “Trung Quốc đã có công nghệ xử lý lithium hydroxit mà Australia không có, và Australia là một trong những quốc gia hàng đầu trên thế giới có kinh nghiệm khai thác mỏ chuyên nghiệp và hiệu quả, mà Trung Quốc có thể hưởng lợi từ đó”.

Điều hành một công ty với đội ngũ nhân viên đến từ các quốc gia khác nhau, Surendran nhấn mạnh rằng “sự tôn trọng lẫn nhau” là điều khiến doanh nghiệp phát triển mạnh khi cả hai nền văn hóa Trung Quốc và Úc cùng tồn tại trong cùng một không gian làm việc. “Đó là sự hợp tác chéo giữa hai nền văn hóa khác nhau trong một lĩnh vực kinh doanh mới,” Surendran nói. “Có một cách tiếp cận sáng tạo hơn để giải quyết vấn đề.”

“Các doanh nghiệp Trung Quốc cũng giống như các doanh nghiệp khác. Họ muốn thành công. Họ muốn về nhà an toàn mỗi ngày. Họ muốn tạo ra lợi nhuận cho các cổ đông của họ.”

Theo Kandy Wong của South China Morning Post (SCMP)