Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5: Tìm kịch bản tăng trưởng phù hợp

Chiều 17-12, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Phiên toàn thể cấp cao của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5. Diễn đàn do Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương chỉ đạo tổ chức với chủ đề “Kinh tế Việt Nam 2023: Ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, vững vàng vượt qua thách thức”.

Tham dự diễn đàn có ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; ông Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Đức Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Quốc hội và lãnh đạo một số bộ, ngành, địa phương.

Diễn đàn được tổ chức kết hợp trực tiếp và trực tuyến với sự tham dự của hơn 1.000 đại biểu là lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương; đại diện các tổ chức quốc tế, các Đại sứ quán, lãnh sự quán các nước tại Việt Nam; lãnh đạo các doanh nghiệp, hiệp hội, trường đại học, viện nghiên cứu, chuyên gia trong nước và quốc tế.

Trước khi diễn ra phiên toàn thể của Diễn đàn đã có 4 hội thảo chuyên đề với các chủ đề: Kiến tạo không gian phát triển và các động lực tăng trưởng kinh tế mới; Lành mạnh hóa thị trường tài chính và thị trường bất động sản để phát triển kinh tế nhanh và bền vững; Đẩy nhanh tháo gỡ những điểm nghẽn về đầu tư công và nút thắt về vốn cho doanh nghiệp; Bảo đảm an sinh xã hội, phúc lợi và việc làm gắn với phát triển kinh tế năm 2023. 

Chủ trì các hội thảo là đại diện lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương; lãnh đạo các bộ, ngành liên quan. Tham gia tham luận là các diễn giả, nhà khoa học, các hiệp hội và đại diện cộng đồng doanh nghiệp.

Phát biểu tại diễn đàn, đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh năm 2022, kinh tế Việt Nam đã cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ, về cơ bản đã vượt qua những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 và đang lấy lại đà tăng trưởng vốn có; khẳng định được nội lực và khả năng chống chịu khá tốt của nền kinh tế.

Những kết quả này có được là nhờ những chủ trương lãnh đạo đúng đắn và xuyên suốt của Đảng về ưu tiên củng cố các nền tảng vĩ mô trong quá trình phát triển, chủ động tích cực hội nhập đa dạng hóa thị trường, đa phương hóa hợp tác, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ; sự đồng hành của Quốc hội và sự chỉ đạo, điều hành chủ động, sáng tạo, linh hoạt, quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Quang cảnh Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5.

Mặc dù vậy, những bất cập, hạn chế từ nội tại của nền kinh tế cùng với bối cảnh thế giới đang có nhiều diễn biến bất lợi, có nhiều vấn đề mới phát sinh chưa có tiền lệ... đang đặt ra thách thức gay gắt đối với ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định tài chính, tiền tệ, nợ công, an ninh năng lượng và các vấn đề an sinh xã hội trong nước; tác động trực tiếp tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển cả trước mắt và dài hạn.

Theo ông Trần Tuấn Anh, nhận diện đúng các cơ hội, những khó khăn thách thức và đề xuất các chủ trương, chính sách thích ứng phù hợp là điều kiện cần để đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thực hiện thành công các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mà Nghị quyết Đại hội XIII cũng như các nghị quyết của Đảng đã đề ra.

Phát biểu trực tuyến, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Andrea Coppola đánh giá, Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 là cơ hội tuyệt vời để thảo luận về những thách thức do nền kinh tế toàn cầu gây ra và những tác động chính sách có thể có đối với Việt Nam nhằm giảm thiểu rủi ro kinh tế vĩ mô đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tại diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, đồng tình, đánh giá cao các nội dung báo cáo của các bộ, cơ quan, ý kiến của đại biểu, các chuyên gia, các nhà khoa học. Thủ tướng cho rằng để ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, vững vàng vượt qua thách thức, thì tất cả chúng ta từ nhà quản lý, người dân, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp... đều phải vào cuộc. Càng khó khăn, phức tạp, càng phải đoàn kết, thống nhất, đồng lòng, chung sức cùng thực hiện; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân, doanh nghiệp, lợi ích hài hòa, rủi ro, khó khăn chia sẻ.

Theo Thủ tướng, việc phát triển phải dựa trên nền tảng: Xây dựng nền dân chủ XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Trong quá trình đó, lấy con người là trung tâm, là chủ thể, mục tiêu, động lực cho sự phát triển; phát huy tối đa phẩm chất, trí tuệ, năng lực con người Việt Nam; không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, môi trường lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Thực hiện 3 đột phá chiến lược gồm phát triển hạ tầng chiến lược, hoàn thiện thể chế và đào tạo nguồn nhân lực. Cùng với đó, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn bè tốt, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại diễn đàn.

Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2022, mặc dù có nhiều khó khăn, song kinh tế-xã hội Việt Nam vẫn đạt nhiều thành quả quan trọng, cơ bản: Kinh tế vĩ mô ổn định, kinh tế tăng trưởng, lạm phát được kiểm soát, bảo đảm các cân đối lớn; chính trị ổn định; an ninh trật tự, chủ quyền quốc gia đảm bảo; hoạt động đối ngoại được tăng cường... Có được kết quả đó là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sát thực tiễn của Đảng; sự quản lý, điều hành hiệu quả của Nhà nước, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân cả nước và sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế.

Đề cập đến các thị trường tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, trong quá trình phát triển khó tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc nảy sinh. Tuy nhiên, khi các vấn đề nảy sinh cùng một lúc và trong lúc khó khăn thì khối lượng công việc phải xử lý nhiều và nặng nề hơn. Song khi xử lý cũng không có phương án nào là hoàn toàn đúng đắn mà phải lựa chọn phương án tối ưu nhất. Điều quan trọng là phải xử lý cho thị trường hoạt động lành mạnh, đúng bản chất, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng nhận định, năm 2023, tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước, thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Trên tinh thần “Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ các quan điểm chỉ đạo điều hành của Chính phủ; đồng thời nhấn mạnh một số định hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong phát triển kinh tế-xã hội trong thời gian tới.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm các nghị quyết, kết luận, chỉ thị, công điện của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển kinh tế-xã hội. Trong đó, nắm chắc tình hình, lựa chọn công việc ưu tiên vấn đề phù hợp với tình hình; tích cực, chủ động, phản ứng chính sách kịp thời.

Về nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện chính sách tiền tệ chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách khác, bảo đảm hiệu quả tổng thể, phù hợp và đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Theo đó, ổn định thị trường ngoại hối, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với tình hình và điều kiện thực tiễn. Điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ; bảo đảm đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng của nền kinh tế, tập trung cho những lĩnh vực ưu tiên; bảo đảm cân bằng, hợp lý giữa tỷ giá và lãi suất, giữa kiểm soát lạm phát với tăng trưởng kinh tế, phù hợp với tình hình thực tiễn; bảo đảm thanh khoản, tăng trưởng tín dụng hợp lý, tháo gỡ những nút thắt của dòng vốn trong nền kinh tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị tiếp tục điều hành chính sách tài khóa hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm hiệu quả. Theo đó, quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách nhà nước; bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời; cải cách thủ tục hành chính thuế. Đồng thời, nghiên cứu tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí; triệt để tiết kiệm, chống lãng phí; siết chặt kỷ cương, kỷ luật quản lý tài chính, ngân sách nhà nước…

Thủ tướng cũng đề cập việc chú trọng bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh và phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững các loại thị trường, nhất là các thị trường trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán, bất động sản. Thị trường phải bảo đảm hoạt động lành mạnh, minh bạch, an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững. Khẩn trương có các biện pháp kịp thời, hiệu quả để chấn chỉnh, ổn định, thúc đẩy hoạt động thị trường; bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhà đầu tư theo đúng quy định pháp luật.

Cùng với ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, Thủ tướng Chính phủ đề nghị thực hiện tốt công tác bảo đảm an sinh xã hội; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực; giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội; tăng cường, củng cố quốc phòng an ninh; triển khai đồng bộ, toàn diện, hiệu quả các hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế.

Thủ tướng chỉ rõ, phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; đổi mới sáng tạo, phát triển nhân lực; thúc đẩy phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, gắn với chương trình chống biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an ninh thông tin.

Bên cạnh đó, khẩn trương tập trung thực hiện, hoàn thành công tác quy hoạch theo đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả; đảm bảo ổn định giá cả; đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng...

Báo cáo tổng quan kinh tế Việt Nam 2022 và định hướng điều hành 2023, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, song tình hình kinh tế-xã hội Việt Nam vẫn đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện và nhiều điểm sáng tích cực. Dịch COVID-19 được kiểm soát tốt. Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát, bình quân 11 tháng ở mức 3,02%, cả năm dưới 4%. Các cân đối lớn được bảo đảm. Tỷ giá, lãi suất được điều chỉnh phủ hợp. Sản xuất công nghiệp 11 tháng tăng 8,6%. Thương mại, dịch vụ phục hồi nhanh, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 20,5%. Tình hình đăng ký doanh nghiệp khởi sắc, với tổng số doanh nghiệp gia nhập thị trường đạt 195.000, tăng 33,2% so với cùng kỳ. Vốn FDI thực hiện 11 tháng đạt 19,68 tỷ USD, tăng 15,1% và cao nhất trong 5 năm qua. Cùng với đó, an sinh xã hội được bảo đảm; đời sống người dân được cải thiện. Phòng chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; quốc phòng, an ninh được giữ vững. Các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh thực chất, hiệu quả. Uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếp tục được củng cố và nâng lên. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những tồn tại, hạn chế, bất cập, như nhiều đại biểu đã chỉ ra. Áp lực lạm phát và điều hành kinh tế vĩ mô rất lớn trước những biến động từ bên ngoài. Chuyển dịch cơ cấu lao động còn chậm, chưa theo kịp chuyển dịch cơ cấu kinh tế; năng suất lao động còn thấp. Giải ngân vốn đầu tư công, triển khai thực hiện một số chính sách thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia và việc lập các quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu. Các thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản còn tiềm ẩn rủi ro. Các động lực tăng trưởng, sản xuất công nghiệp có xu hướng chậm lại do các thị trường xuất khẩu, đối tác lớn bị thu hẹp, đơn hàng xuất khẩu sụt giảm, trong khi chi phi đầu vào ở mức cao và thiếu hụt nguồn cung nguyên vật liệu. Tình hình lao động, việc làm bị ảnh hưởng, xuất hiện tình trạng doanh nghiệp cắt giảm lao động, giảm giờ làm, luân phiên lao động...

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, bước sang năm 2023, Việt Nam sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thách thức trong việc thực hiện thành công mục tiêu phát triển, trong bối cảnh thế giới đầy biến động. Do đó đòi hỏi không chỉ riêng sự chung sức đồng lòng, sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, người dân, doanh nghiệp trong thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đề ra mà còn cần có sự hỗ trợ, giúp đỡ từ cộng đồng quốc tế, các chính phủ, tổ chức quốc tế, các nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài nước.

Phạm Hải Tùng