Côn Đảo trở thành đặc khu kinh tế trực thuộc TP. Hồ Chí Minh

Cơ hội bứt phá từ mô hình đặc khu kinh tế biển đảo đến hài hoà giữa bảo tồn và hiện đại hoá

Với vị thế địa lý chiến lược trên trục giao thương hàng hải quốc tế, lại sở hữu tài nguyên thiên nhiên đa dạng, môi trường sinh thái biển độc đáo và lịch sử cách mạng đặc biệt, Côn Đảo được định hướng trở thành trung tâm kinh tế biển, du lịch và logistics tầm khu vực.

Trụ sở HĐND-UBND đặc khu Côn Đảo, TP. Hồ Chí Minh

Theo quy hoạch phát triển mới, Côn Đảo sẽ vận hành theo mô hình đặc khu với cơ chế tự chủ, linh hoạt, ưu đãi thuế và thủ tục đầu tư đặc biệt. Chính quyền TP. Hồ Chí Minh đã sớm thành lập Ban Quản lý đặc khu Côn Đảo nhằm điều phối, quy hoạch và thu hút đầu tư bài bản, đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Theo số liệu thống kê của huyện Côn Đảo (cũ) vào năm 2024, dân số Côn Đảo là 13.112 người và mật độ dân số bình quân là 173 người/km. 50 năm sau ngày đất nước thống nhất, Côn Đảo đã có sự phát triển vượt bậc.

Từ hòn đảo với hệ thống nhà tù từng được mệnh danh là “Địa ngục trần gian”, Côn Đảo đã trở thành “Đảo ngọc” với thế mạnh về du lịch và khai thác thuỷ hải sản . Cơ cấu kinh tế của địa phương đang có sự chuyển dịch theo định hướng “Du lịch - dịch vụ, công nghiệp, nông - lâm - ngư nghiệp”, trong đó khu vực du lịch - dịch vụ - thương mại chiếm tỷ trọng chủ yếu, đạt trên 92%.

Du khách đến Côn Đảo bằng tàu cao tốc

Các lĩnh vực mũi nhọn được ưu tiên phát triển bao gồm:Du lịch sinh thái biển đảo chất lượng cao, hạn chế số lượng nhưng nâng cao trải nghiệm, hướng đến mô hình du lịch xanh bền vững; Dịch vụ logistics hàng hải và cảng nước sâu, tận dụng vị trí cửa ngõ giao thương phía Đông Nam; Kinh tế biển gắn với nghiên cứu bảo tồn sinh vật biển, khai thác hợp lý tài nguyên đại dương.

Là đặc khu đầu tiên gắn kết chặt chẽ với một đô thị đặc biệt như TP. Hồ Chí Minh, Côn Đảo được kỳ vọng hưởng lợi nhiều chính sách vượt trội. Theo thông tin từ Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp đầu tư vào Côn Đảo sẽ được hưởng: Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời gian dài; Ưu đãi về thuê đất, mặt nước và hạ tầng kỹ thuật; Thủ tục đầu tư “một cửa, tại chỗ”, rút ngắn thời gian cấp phép xuống dưới 30 ngày; Hỗ trợ tín dụng xanh cho các dự án du lịch thân thiện với môi trường.

Những chính sách này không chỉ tạo sức hút mạnh với nhà đầu tư trong nước mà còn mở rộng cơ hội hợp tác với các đối tác quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch, công nghệ môi trường và logistics biển .

Hiện Côn Đảo đang có khoảng 30 dự án đầu tư đang triển khai, gồm 25 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư khoảng 1.691 tỷ đồng và 5 dự án có vốn đầu tư nước ngoài, tổng vốn khoảng 37 triệu USD.

Dự án Cadabay Resort & Spa được xây dựng tại Bãi Ông Câu thuộc tiểu khu 58, Vườn quốc gia Côn Đảo với diện tích thuê môi trường rừng khoảng 34,18ha. Dự án bao gồm 74 căn bungalow, cao 01 tầng, diện tích 144m²/căn; Khách sạn 60 phòng, cao 03 tầng; Nhà hàng ăn uống, spa và các dịch vụ phụ trợ khác cao 03 tầng…

Dự án Hon Tre Island Resort & Spa được triển khai xây dựng trên đảo Hòn Tre Lớn thuộc Vườn quốc gia Côn Đảo, với diện tích thuê môi trường rừng khoảng 33 ha. Dự án xây dựng căn 91 bungalow, cao 01 tầng; Khách sạn 100 phòng, cao 03 tầng; Nhà hàng ăn uống, spa và các dịch vụ phụ trợ,…

Hai dự án đều được Chủ đầu tư thực hiện theo hình thức thuê môi trường rừng để kinh doanh dịch vụ du lịch, sinh thái, nghỉ dưỡng và giải trí. Mỗi dự án có thời hạn hoạt động 30 năm kể từ ngày ký hợp đồng thuê môi trường rừng.

“Khởi đầu cho một dự án du lịch xanh và bền vững – Cadabay Resort & Spa và Hòn Tre Island Resort & Spa chính thức được khởi công tại Vườn quốc gia Côn Đảo”

Dự kiến vào khoảng tháng 3/2028 hai dự án trên sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác kinh doanh. Với mục tiêu khai thác có hiệu quả các giá trị tiềm năng về cảnh quan, môi trường tự nhiên, đa dạng sinh học để phát triển du lịch sinh thái tại Côn Đảo, các dự án trên đều được kỳ vọng sẽ mang đến những sản phẩm, dịch vụ du lịch chất lượng để tạo sức hút đối với du khách trong và ngoài nước.

Theo ông Lê Anh Tú – Bí thư Đảng ủy đặc khu Côn Đảo chia sẻ với báo chí: “Đặc khu Côn Đảo được thành lập trên cơ sở nguyên diện tích tự nhiên, dân số, điều kiện kinh tế‑xã hội… Đến ngày 1/7/2025, Đảng ủy, HĐND và UBND đặc khu đã tổ chức các hội nghị để… đảm bảo hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành được thông suốt, liên tục”.

Bên cạnh đó, ông Tú xác nhận công tác kiện toàn bộ máy đã cơ bản hoàn tất, các cơ quan đã đi vào chức năng ngay từ ngày đầu vận hành chính quyền hai cấp. “Côn Đảo sẽ phát triển kinh tế‑xã hội theo hướng đặc biệt, bền vững và toàn diện gắn với bảo đảm quốc phòng – an ninh và giữ vững chủ quyền biển đảo", ông Tú khẳng định.

Giữ hồn Côn Đảo: Lịch sử - tâm linh - thiên nhiên

Dù chuyển mình mạnh mẽ về kinh tế, Côn Đảo không đánh mất bản sắc vốn có – một vùng đất linh thiêng, giàu lịch sử và đậm chất nhân văn. Nơi đây từng là chốn địa ngục trần gian, chứng tích của bao lớp người yêu nước bị giam cầm. Nay, những địa danh như nhà tù Côn Đảo, trại Phú Hải, trại Phú Tường, đặc biệt là Nghĩa trang Hàng Dương, vẫn được giữ gìn nguyên vẹn như lời nhắc nhở sống động về lịch sử.

Mộ Anh hùng liệt sĩ Võ Thị Sáu tại Nghĩa trang Hàng Dương

UBND TP. Hồ Chí Minh khẳng định sẽ đầu tư mạnh cho công tác trùng tu, bảo tồn và số hóa dữ liệu các di tích lịch sử Côn Đảo, xây dựng trung tâm tư liệu lịch sử - cách mạng hiện đại phục vụ du lịch học đường, tâm linh và tri ân.

Đặc biệt, đặc khu Côn Đảo sẽ tập trung phát triển du lịch chất lượng cao để trở thành trung tâm du lịch quốc gia với trọng tâm là du lịch sinh thái biển đảo, du lịch lịch sử - văn hóa và tâm linh. Côn Đảo sẽ tiếp tục phát triển quy hoạch, tạo các phân khu du lịch như khu phố cổ kiến trúc Pháp tại trung tâm, khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển, khu cảng Bến Đầm, khu Đầm Trầu, Cỏ Ống và Vườn Quốc gia….

Bí thư đặc khu Côn Đảo chia sẻ thêm: “Côn Đảo sẽ tập trung phát triển du lịch chất lượng cao, trở thành khu du lịch quốc gia với trọng tâm là du lịch sinh thái biển đảo, lịch sử - văn hóa và tâm linh, ưu tiên nâng cấp sân bay, phát triển cảng biển đủ điều kiện đón tàu quốc tế, xây dựng trung tâm logistics, tất cả tuân thủ nghiêm quy hoạch, bảo vệ di sản và cảnh quan tự nhiên”.

“Côn Đảo sẽ đẩy mạnh chính quyền điện tử, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), đầu tư nâng cao chất lượng nhân lực, phục vụ phát triển kinh tế tuần hoàn và sẽ tập trung phát triển du lịch chất lượng cao, trở thành khu du lịch quốc gia với trọng tâm là du lịch sinh thái biển đảo, lịch sử - văn hóa và tâm linh, ưu tiên nâng cấp sân bay, phát triển cảng biển đủ điều kiện đón tàu quốc tế, xây dựng trung tâm logistics, tất cả tuân thủ nghiêm quy hoạch, bảo vệ di sản và cảnh quan tự nhiên.”

Bên cạnh đó, các hệ sinh thái quý hiếm như rừng nguyên sinh, rạn san hô, bãi đẻ trứng rùa biển, tiếp tục được bảo vệ nghiêm ngặt thông qua việc thành lập Khu bảo tồn thiên nhiên biển đảo quốc gia Côn Đảo, kết hợp công nghệ AI và giám sát từ xa trong bảo vệ môi trường.

Côn Đảo sẽ khai thác hiệu quả hạ tầng đã có thu hút các nhà đầu tư chiến lược, uy tín để phát triển du lịch sinh thái cao cấp, tạo nguồn thu bền vững cho ngân sách, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống người dân và tăng cường liên kết vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội toàn diện.

Để phát triển theo hướng này, hiện địa phương đã có hồ sơ, tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Chính trị, Quốc hội xem xét để thông qua những cơ chế chính sách đặc thù cho Côn Đảo.

Sự “lột xác” của Côn Đảo là một điển hình cho mô hình phát triển có chiều sâu: không chỉ tăng trưởng về số lượng khách hay dự án đầu tư, mà còn nâng cấp chất lượng sống, dịch vụ và trải nghiệm văn hóa. Các làng chài truyền thống, nghề biển, lễ hội dân gian được phục dựng, tạo nét riêng cho du lịch cộng đồng.

Côn Đảo được quy hoạch trở thành khu du lịch quốc gia, phát huy giá trị văn hóa - lịch sử - tâm linh đặc sắc.

Nhiều chuyên gia đánh giá, Côn Đảo sẽ là “viên ngọc xanh” phía Đông Nam TP.Hồ Chí Minh – nơi vừa có sức hút hiện đại, vừa mang hồn di sản. Đặc khu kinh tế này không chỉ góp phần nâng tầm thương hiệu du lịch TP. Hồ Chí Minh, mà còn là mô hình mẫu trong phát triển xanh và kinh tế biển bền vững.

Ông Phan Trọng Hiền – Chủ tịch UBND Huyện Côn Đảo nhấn mạnh: “Sự kiện sáp nhập không chỉ mang tính hành chính, mà là bước ngoặt chiến lược. Côn Đảo sẽ không đánh đổi tài nguyên, mà chọn lối đi riêng: phát triển dựa trên giá trị di sản, sinh thái và bản sắc văn hóa. Đặc khu này sẽ là nơi hội tụ tinh hoa – vừa là điểm đến quốc tế, vừa là nơi để nhớ về những người đã nằm xuống vì độc lập dân tộc.”

Theo ông Hiền, trước đây Côn Đảo đã hoạt động theo mô hình 2 cấp nên cán bộ quen với mô hình này và không có gì bỡ ngỡ. Những lần chạy thử trước đây, trung tâm hành chính công đã vận hành trơn tru, đúng quy trình.