 |
| Chính phủ Mỹ đối mặt nguy cơ đóng cửa khi dự luật chi tiêu do ông Trump ủng hộ bị từ chối (Ảnh: CNBC). |
Dự luật chi tiêu được ông Donald Trump ủng hộ đã thất bại tại Hạ viện Mỹ vào thứ Năm (19/12), khi hàng chục thành viên đảng Cộng hòa đã chống lại tổng thống đắc cử, khiến Quốc hội Mỹ chưa có kế hoạch rõ ràng để ngăn chặn nguy cơ đóng cửa chính phủ sắp xảy ra, có thể làm gián đoạn việc đi lại trong dịp lễ Giáng sinh.
Cuộc bỏ phiếu đã bộc lộ những rạn nứt trong nội bộ đảng Cộng hòa của ông Trump, những vấn đề có thể tái diễn vào năm tới khi họ kiểm soát Nhà Trắng và cả hai viện Quốc hội.
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã gây áp lực để các nhà lập pháp giải quyết các vấn đề tồn đọng trước khi ông nhậm chức vào ngày 20/1, nhưng các thành viên phe cánh hữu trong đảng từ chối ủng hộ một gói chi tiêu gia tăng ngân sách và mở đường cho kế hoạch có thể tăng thêm hàng nghìn tỷ USD vào khoản nợ công 36 nghìn tỷ USD của chính phủ liên bang.
Là một trong 38 thành viên đảng Cộng hòa bỏ phiếu chống lại dự luật ngân sách, dân biểu đảng Cộng hòa Chip Roy tuyên bố: “Tôi hoàn toàn phẫn nộ với một đảng luôn vận động trên nền tảng trách nhiệm tài chính, nhưng lại dám đối diện với người dân Mỹ và nói rằng đây là cách tài chính có trách nhiệm”.
Theo đó, gói chi tiêu đã thất bại với tỷ lệ 174 phiếu thuận – 235 phiếu chống, chỉ vài giờ sau khi được các lãnh đạo đảng Cộng hòa vội vàng soạn thảo để đáp ứng yêu cầu của ông Trump. Một thỏa thuận lưỡng đảng trước đó đã bị hủy bỏ sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump và tỷ phú Elon Musk lên tiếng phản đối vào thứ Tư (18/12).
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson không cung cấp thông tin chi tiết khi được các phóng viên hỏi về bước đi tiếp theo sau thất bại của cuộc bỏ phiếu. Ông nói: “Chúng tôi sẽ đưa ra một giải pháp khác”.
Nguồn ngân sách chính phủ dự kiến sẽ hết hạn vào nửa đêm thứ Sáu (20/12). Nếu các nhà lập pháp không gia hạn thời hạn này, chính phủ Mỹ sẽ bắt đầu đóng cửa một phần, dẫn đến việc ngừng tài trợ cho mọi hoạt động từ bảo vệ biên giới đến công viên quốc gia, và tạm dừng trả lương cho hơn hai triệu nhân viên liên bang. Cơ quan Quản lý An ninh Vận tải Mỹ (TSA) cảnh báo rằng hành khách trong mùa du lịch bận rộn có thể phải đối mặt với hàng dài chờ đợi tại sân bay.
Dự luật bị bác bỏ hôm thứ Năm chủ yếu giống với phiên bản trước đó mà ông Elon Musk và ông Trump đã chỉ trích là lãng phí và nhượng bộ đảng Dân chủ. Dự luật này sẽ gia hạn ngân sách chính phủ đến tháng Ba và cung cấp 100 tỷ USD cứu trợ thiên tai, đồng thời đình chỉ trần nợ quốc gia Hoa Kỳ. Đảng Cộng hòa đã loại bỏ các yếu tố khác trong gói ban đầu, chẳng hạn như tăng lương cho các nhà lập pháp.
Theo lời kêu gọi của ông Trump, phiên bản mới cũng sẽ đình chỉ giới hạn nợ quốc gia trong hai năm – một động thái nhằm tạo điều kiện dễ dàng hơn để thông qua các đợt cắt giảm thuế lớn mà ông đã hứa hẹn.
Trước cuộc bỏ phiếu, Chủ tịch Hạ viện Johnson nói với các phóng viên rằng gói này sẽ tránh gián đoạn, giải quyết các vấn đề tồn đọng và giúp các nhà lập pháp dễ dàng cắt giảm hàng trăm tỷ USD chi tiêu khi ông Trump nhậm chức vào năm tới.
“Chính phủ đang quá cồng kềnh, làm quá nhiều việc nhưng lại ít việc hiệu quả”, ông Johnson cho biết.
 |
| Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (trái) và tỷ phú Elon Musk (phải) |
Chuẩn bị cắt giảm thuế
Đảng Dân chủ chỉ trích dự luật như là một cách che đậy cho kế hoạch cắt giảm thuế gây thâm hụt ngân sách, chủ yếu mang lại lợi ích cho những người ủng hộ giàu có như tỷ phú Musk, trong khi khiến quốc gia gánh thêm hàng nghìn tỷ USD nợ.
Ngay cả khi dự luật được thông qua tại Hạ viện, nó cũng sẽ đối mặt với thách thức lớn tại Thượng viện, hiện do đảng Dân chủ kiểm soát. Nhà Trắng cho biết Tổng thống đương nhiệm Joe Biden không ủng hộ dự luật này.
Những cuộc đấu tranh trước đây về trần nợ đã gây hoang mang cho thị trường tài chính, vì việc chính phủ Mỹ vỡ nợ có thể gây chấn động tín dụng toàn cầu. Giới hạn này hiện đang bị đình chỉ theo một thỏa thuận dự kiến hết hạn vào ngày 1/1/2025, mặc dù các nhà lập pháp có thể chưa phải giải quyết vấn đề trước mùa xuân.
Khi trở lại nắm quyền, Tổng thống đắc cử Donald Trump dự kiến sẽ thực hiện các đợt cắt giảm thuế có thể làm giảm 8 nghìn tỷ USD nguồn thu của chính phủ trong vòng 10 năm, khiến nợ công tăng thêm nếu không có các biện pháp cắt giảm chi tiêu tương ứng. Ông đã cam kết không giảm các khoản phúc lợi hưu trí và y tế dành cho người cao tuổi, những mục chiếm phần lớn ngân sách và dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tới.
Lần gần nhất chính phủ Mỹ đóng cửa diễn ra vào tháng 12/2018 và tháng 1/2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump tại Nhà Trắng.
