Chủ nhật 06/07/2025 10:06
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN

Giữa bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang, Trung Quốc đã đẩy mạnh FDI vào ASEAN, nhắm đến xe điện (EV), chất bán dẫn và năng lượng tái tạo.
Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN
Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN, tập trung vào các ngành tăng trưởng cao.

Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Trung Quốc vào ASEAN đã tăng mạnh, đặc biệt là trong các lĩnh vực tăng trưởng cao như xe điện, chất bán dẫn và năng lượng tái tạo.

Điều này đánh dấu sự chuyển hướng đáng kể so với giai đoạn trước năm 2018, trước khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung bùng nổ, khi các khoản đầu tư chủ yếu tập trung vào bất động sản và dịch vụ tài chính.

Theo đó, sự thay đổi chiến lược này phù hợp với xu hướng chung của các công ty Trung Quốc trong việc mở rộng hoạt động ra nước ngoài, theo ông Mark Greeven, giáo sư đổi mới quản lý và hiệu trưởng khu vực châu Á tại Viện Phát triển Quản lý (IMD).

Việc tái định hướng chiến lược của Trung Quốc không chỉ đa dạng hóa danh mục đầu tư tại khu vực, mà còn củng cố vị thế của ASEAN như là đối tác thương mại lớn nhất của Bắc Kinh. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, thương mại song phương đã đạt mức 6,3 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 863,3 tỷ USD) trong 11 tháng đầu năm 2024 – tăng gần 9% so với cùng kỳ năm trước.

Trong tổng số này, xuất khẩu của Trung Quốc sang ASEAN đạt 3,7 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 12,7% so với cùng kỳ, trong khi nhập khẩu từ ASEAN đạt 2,6 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 3%.

Sự gia tăng dòng vốn FDI phần lớn xuất phát từ việc Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN, trong bối cảnh các công ty nước này tìm cách giảm rủi ro trước chiến tranh thương mại với Mỹ.

Các chuyên gia dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục, với sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư Trung Quốc vào các lĩnh vực như xe điện, chất bán dẫn và năng lượng tái tạo tại các thị trường ASEAN-6 gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Về thương mại, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN từ năm 2009, trong khi ASEAN đã vượt qua Liên minh châu Âu để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc từ năm 2020.

Xu hướng đầu tư của Trung Quốc đã thay đổi đáng kể trong thời gian gần đây, khi FDI trong lĩnh vực sản xuất tăng trưởng ấn tượng 33% hàng năm từ năm 2020 đến 2023, đạt 6 tỷ USD vào năm 2023, theo ông Nithin Chandra, đối tác quản lý khu vực Đông Nam Á của công ty tư vấn quản lý Kearney.

Ngoài ra, tổng FDI từ Trung Quốc vào ASEAN đã tăng đều đặn, đạt 17,6 tỷ USD vào năm 2023, theo dữ liệu từ Ban Thư ký ASEAN tại Jakarta.

Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN
Dòng vốn FDI của Trung Quốc vào ASEAN giai đoạn 2018-2023 (đơn vị: tỷ USD) (Ảnh: BT).

Những động lực chính

Các chuyên gia chỉ ra nhiều yếu tố thúc đẩy tăng trưởng FDI từ Trung Quốc vào ASEAN, bao gồm tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh chóng và ngày càng giàu có; nhu cầu ngày càng cao về tiêu dùng kỹ thuật số; cùng lực lượng lao động lớn và ngày càng có tay nghề cao.

Những lợi thế này giúp ASEAN “ở vị thế tốt để thu hút FDI”, ông Johnny Lim, đối tác và đồng chủ tịch toàn cầu (khu vực châu Á) tại công ty luật Reed Smith, nhận định.

Khu vực này cũng là trung tâm sản xuất hấp dẫn nhờ các nền tảng vững chắc như nguồn nguyên liệu thô phong phú và chính sách thương mại thuận lợi, ông Chandra của Kearney bổ sung.

Hơn nữa, khu vực thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc dự kiến sẽ được nâng cấp vào năm 2025, mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực mới như kinh tế số và kinh tế xanh.

Ông Lim nhấn mạnh rằng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, cũng như xe điện và lưu trữ năng lượng là những lĩnh vực đang nhận được sự quan tâm lớn tại khu vực.

Một ví dụ nổi bật về đầu tư mới của Trung Quốc vào ASEAN là trong lĩnh vực sản xuất xe điện (EV) và chuỗi cung ứng. Điển hình, tập đoàn xe điện BYD của Trung Quốc đã đầu tư 490 triệu USD để xây dựng nhà máy EV đầu tiên tại Đông Nam Á, đặt tại Thái Lan.

Quan trọng hơn, trong bối cảnh căng thẳng leo thang và chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, ASEAN được xem là "điểm đến thay thế" trong việc chuyển dịch chuỗi cung ứng theo chiến lược “Trung Quốc cộng một”, khi các công ty tìm kiếm giải pháp tăng cường khả năng chống chịu, ông Chandra nhận định.

Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với ASEAN
Tập đoàn xe điện BYD của Trung Quốc đã đầu tư 490 triệu USD để xây dựng nhà máy EV đầu tiên tại Đông Nam Á, đặt tại Thái Lan (Ảnh: Reuters).

Chuyển dịch đầu tư tại ASEAN

Dòng vốn FDI vào ASEAN dự kiến sẽ tăng tốc trong năm tới, nhờ tiềm năng áp thuế mới và căng thẳng gia tăng trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung dưới chính quyền mới của Mỹ. Điều này có thể thúc đẩy nỗ lực đa dạng hóa, khiến nhiều khoản đầu tư chuyển từ Trung Quốc sang ASEAN.

Chính quyền của ông Trump được kỳ vọng sẽ thực hiện chính sách “Nước Mỹ trước tiên”, có thể bao gồm việc áp thuế nhập khẩu lên đến 20% đối với tất cả quốc gia và lên đến 60%, đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Nếu thuế áp lên hàng nhập khẩu Trung Quốc trở thành hiện thực, các nhà sản xuất có cơ sở sản xuất tại Trung Quốc có thể đẩy nhanh việc chuyển dịch cơ sở sang các quốc gia ASEAN như một phần của chiến lược “Trung Quốc cộng một”, ông Lim từ Reed Smith chia sẻ.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng điều này có thể dẫn đến sự giám sát chặt chẽ hơn từ phía Mỹ, gây ra những bất ổn và căng thẳng thương mại.

Ông Greeven từ IMD dự báo sẽ có sự thay đổi trong cơ cấu đầu tư của Trung Quốc, tùy thuộc vào lĩnh vực, có thể giảm nhẹ phân bổ sang Mỹ hoặc châu Âu. Thay vào đó, các quốc gia lân cận Trung Quốc trong khu vực châu Á có khả năng thu hút "nhiều sáng kiến và sự quan tâm" từ các nhà đầu tư Trung Quốc.

Với quan điểm của ông Trump về Trung Quốc và thương mại, ông Greeven cho rằng nhiều công ty và nhà đầu tư Trung Quốc nên sẵn sàng chuẩn bị cho những chính sách sẽ được thực thi.

Các lĩnh vực mục tiêu

Trong năm tới, các lĩnh vực trọng điểm tại ASEAN-6 được kỳ vọng sẽ thu hút mạnh mẽ đầu tư từ Trung Quốc nhờ lợi thế và vị trí chiến lược riêng của từng quốc gia.

Việt Nam tiếp tục củng cố vị thế như một trung tâm đầu tư công nghệ cao, với sự quan tâm của các nhà đầu tư Trung Quốc dự kiến tập trung vào lĩnh vực điện tử, chất bán dẫn và các ngành sản xuất công nghệ cao khác.

Singapore có thể thu hút đầu tư vào R&D, thiết kế và kỹ thuật chính xác nhờ hạ tầng vững mạnh và chính sách bảo vệ sở hữu trí tuệ. Malaysia tập trung vào chất bán dẫn và điện tử giá trị gia tăng.

Thái Lan hướng tới trung tâm sản xuất EV khu vực, trong khi Indonesia đón dòng vốn vào năng lượng sạch, tài nguyên thiên nhiên và hạ tầng. Philippines thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo, tận dụng tài nguyên thiên nhiên dồi dào và chính sách hỗ trợ từ chính phủ.

Ông Lim nhận định: “Những khoản đầu tư này được thúc đẩy bởi các thị trường tiêu dùng đang phát triển nhanh của ASEAN, vị trí chiến lược, lực lượng lao động có tay nghề cao và sự hỗ trợ của chính phủ cho các lĩnh vực này”.

Tin bài khác
EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU và Mỹ hiện chỉ có thể hướng tới một “thỏa thuận nguyên tắc” trước hạn chót áp thuế đối ứng ngày 9/7 của Washington.
Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Thuế quan tăng mạnh đã giúp Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD trong tháng 5/2025, hỗ trợ ngân sách quốc gia giữa lúc thâm hụt ngày càng trầm trọng.
Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Việt Nam đang vượt Thái Lan trong cuộc đua thu hút du khách Trung Quốc nhờ tỷ giá thuận lợi, môi trường an toàn và chính sách visa linh hoạt.
Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed Jerome Powell xác nhận kế hoạch áp thuế của Tổng thống Donald Trump đã khiến ngân hàng trung ương phải ngừng cắt giảm lãi suất như dự kiến.
Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Giữa căng thẳng thương mại với Mỹ, Trung Quốc vẫn thể hiện được năng lực tự chủ công nghệ, đương đầu với lệnh hạn chế xuất khẩu từ chính quyền của Tổng thống Donald Trump.
Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ và Trung Quốc đã ký kết thỏa thuận thương mại, chấm dứt tạm thời căng thẳng thuế quan kéo dài giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Với tốc độ phát triển AI vượt bậc, doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Đông Nam Á đã không còn lựa chọn đứng ngoài cuộc đua: Hoặc nhanh chóng ứng dụng AI, hoặc chấp nhận bị đào thải.
Trung Quốc xây dựng “siêu thị trường tiêu dùng” để thúc đẩy tăng trưởng

Trung Quốc xây dựng “siêu thị trường tiêu dùng” để thúc đẩy tăng trưởng

Thủ tướng Lý Cường khẳng định Trung Quốc đang phát triển thành nền kinh tế tiêu dùng quy mô lớn, đóng vai trò ổn định trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động.
Chủ tịch Fed nói gì về lãi suất và lạm phát tại Mỹ?

Chủ tịch Fed nói gì về lãi suất và lạm phát tại Mỹ?

Chủ tịch Fed Jerome Powell tái khẳng định nhiệm vụ kiểm soát lạm phát, bất chấp chỉ trích gay gắt từ Tổng thống Donald Trump về việc chưa cắt giảm lãi suất.
Bất chấp xung đột, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn lạc quan ở Trung Đông

Bất chấp xung đột, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn lạc quan ở Trung Đông

Dù căng thẳng Iran - Israel leo thang, giới doanh nghiệp Trung Quốc vẫn đổ mạnh hàng hóa vào Dubai và Trung Đông, đồng thời lạc quan về tiềm năng của khu vực này.
Fed ra tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất ngay tháng 7/2025

Fed ra tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất ngay tháng 7/2025

Phó Chủ tịch Fed Michelle Bowman đã ủng hộ hạ lãi suất sớm nếu tình hình lạm phát không bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.
Mỹ kéo Trung Quốc vào căng thẳng với Iran vì eo biển Hormuz

Mỹ kéo Trung Quốc vào căng thẳng với Iran vì eo biển Hormuz

Nguy cơ Iran phong tỏa eo biển Hormuz đe dọa đẩy giá dầu vượt mốc 100 USD/thùng, khiến Mỹ cảnh báo trả đũa. Còn Trung Quốc, khách mua dầu lớn nhất của quốc gia vùng Vịnh, bị đẩy vào thế khó.
“Cơn sốt” giá gạo tại Nhật đẩy lạm phát lên cao nhất kể từ 2023

“Cơn sốt” giá gạo tại Nhật đẩy lạm phát lên cao nhất kể từ 2023

Giá gạo tại Nhật Bản tăng 101,7% trong tháng 5/2025, đánh dấu mức tăng mạnh nhất trong hơn 50 năm và đẩy chỉ số lạm phát lõi lên 3,7%, mức cao nhất kể từ tháng 1/2023.
Chi phí bảo hiểm hàng hải tăng vọt do căng thẳng Iran – Israel

Chi phí bảo hiểm hàng hải tăng vọt do căng thẳng Iran – Israel

Giá bảo hiểm cho tàu chở hàng qua vùng Vịnh và Biển Đỏ tăng mạnh trong tuần qua khi xung đột giữa Israel và Iran tiếp tục leo thang, làm dấy lên lo ngại về rủi ro an ninh hàng hải tại Trung Đông.
Áp lực thuế thuế quan đè nặng lên thị trường bất động sản Singapore

Áp lực thuế thuế quan đè nặng lên thị trường bất động sản Singapore

Tâm lý thị trường bất động sản Singapore giảm mạnh đầu 2025 do lo ngại suy thoái toàn cầu sau động thái áp thuế từ Mỹ, theo khảo sát từ Đại học Quốc gia Singapore (NUS).