Chính phủ gỡ vướng tài chính đất đai

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp - Ảnh: VGP

Chiều 5/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tuyến với 17 tỉnh, thành cùng các bộ, ngành liên quan nhằm rà soát, sửa đổi các quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và quỹ phát triển đất tại Nghị định 103/2024 và Nghị định 104/2024 – những văn bản quan trọng triển khai Luật Đất đai 2024.

Sửa đổi nghị định để đồng bộ, xử lý chuyển tiếp hiệu quả

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Luật Đất đai 2024 được xây dựng với tinh thần “lắng nghe, hướng về cơ sở”, tuy nhiên quá trình triển khai đang bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt liên quan đến cơ chế tài chính đất đai.

Nhiều địa phương phản ánh việc thiếu hướng dẫn cụ thể, quy định còn chung chung, dẫn đến cách hiểu và áp dụng không đồng nhất. Ngoài ra, quy trình thực thi còn cứng nhắc, chưa đủ linh hoạt để xử lý các tình huống đặc thù về kinh tế – xã hội và nhóm đối tượng sử dụng đất đa dạng.

Theo Phó Thủ tướng, chính sách tài chính đất đai cần xây dựng trên nguyên tắc minh bạch, công bằng, đồng thời phải gắn kết chặt chẽ lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Việc xác định trách nhiệm, lộ trình và phương thức triển khai cần rõ ràng, phù hợp thực tế và hỗ trợ phát huy hiệu quả sử dụng đất theo từng mục đích.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, việc sửa đổi Nghị định 103 và 104 nhằm xử lý các vướng mắc thực tiễn, đặc biệt là những nội dung chuyển tiếp từ Luật Đất đai 2013 sang Luật Đất đai 2024.

Các nội dung điều chỉnh tập trung vào: Cách tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong các trường hợp điều chỉnh quy hoạch chi tiết; Xử lý tình huống khi cơ quan nhà nước tính lại và phát sinh khoản thu tăng thêm so với mức đã thông báo; Cơ chế tài chính cho các dự án có nhiều hình thức sử dụng đất, hoặc giao đất theo tiến độ thu hồi – bồi thường – tái định cư.

Đáng chú ý, các đại biểu cũng thống nhất phương án tính khoản thu bổ sung với phần thời gian chưa tính tiền sử dụng đất trước đó. Phó Thủ tướng lưu ý nguyên tắc phải có căn cứ rõ ràng, phân định trách nhiệm giữa Nhà nước và doanh nghiệp, tránh gây áp lực tài chính không cần thiết, đồng thời chống thất thu và lãng phí tài nguyên.

Tháo gỡ vướng mắc trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất

Một trong những vấn đề nổi bật được nêu tại cuộc họp là việc tính tiền sử dụng đất khi chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở. Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy giá đất tăng cao khiến người dân và doanh nghiệp phải nộp khoản chênh lệch lớn, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận đất đai.

Phó Thủ tướng yêu cầu cần phân loại rõ đối tượng, giữa người dân lần đầu tiếp cận đất để làm nhà ở hợp pháp và các trường hợp đầu cơ, sử dụng đất không hiệu quả. Đồng thời, cần thiết kế mức thu phù hợp với khả năng chi trả, đặc biệt tại vùng nông thôn và khu vực còn khó khăn.

Theo đề xuất, HĐND cấp tỉnh sẽ được giao quyền xác định đối tượng, mức thu và mức chênh lệch trong và ngoài hạn mức khi chuyển mục đích sử dụng đất. Đồng thời, có thể áp dụng miễn giảm cho các nhóm chính sách như người nghèo, dân tộc thiểu số, người có công…

Việc rà soát và sửa đổi các nghị định dưới Luật đang tạo nền tảng pháp lý quan trọng để chính sách tài chính đất đai đi vào thực tiễn, giúp thị trường bất động sản vận hành hiệu quả, lành mạnh, minh bạch hơn.

Đặc biệt với các doanh nghiệp, quy định mới nếu được thiết kế rõ ràng, ổn định, dự báo được rủi ro, sẽ tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng chiến lược đầu tư dài hạn, thay vì phải liên tục điều chỉnh do thay đổi chính sách.