Kết luận phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo các công trình, dự án trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực đường sắt, Thủ tướng Chính phủ – Trưởng ban Chỉ đạo – đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung cao độ cho công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), đặc biệt đối với hai dự án ưu tiên: Đường sắt cao tốc Bắc – Nam và Đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Theo đánh giá của Dragon Capital, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam có nhiều điểm tương đồng với tuyến Bắc Kinh – Thượng Hải của Trung Quốc về suất đầu tư, chiều dài và thời gian di chuyển (khoảng 6 giờ). Trong khi tuyến Hà Nội – TP. Hồ Chí Minh hiện nay đã có lượng hành khách khoảng 11 triệu lượt/năm (nhiều hơn tuyến Bắc Kinh – Thượng Hải vào thời điểm khởi công), tiềm năng kinh tế và giao thông là rất lớn.
Bài học từ Trung Quốc cho thấy, tuyến đường sắt cao tốc này đã mang lại giá trị nội sinh gần 900 tỷ USD, đóng góp khoảng 1% GDP, tăng 22% giá trị du lịch và 3–13% giá bất động sản quanh nhà ga. Từ đó, ông Lê Tuấn Anh – Giám đốc Dragon Capital – nhận định: “Nếu dự án Bắc – Nam được triển khai đúng tiến độ, GDP Việt Nam có thể tăng thêm 1% mỗi năm, tạo ra khoảng 200.000 việc làm, đồng thời mang lại 33 tỷ USD giá trị gia tăng cho ngành xây dựng.”
Dự án này cũng được kỳ vọng sẽ góp phần giảm chi phí logistics – hiện chiếm khoảng 18% GDP, thuộc nhóm cao nhất khu vực. Sau khi triển khai hệ thống đường sắt cao tốc, chi phí logistics tại Trung Quốc đã giảm mạnh.
 |
| Các địa phương tăng tốc giải phóng mặt bằng, chuẩn bị khởi công dự án đường sắt cao tốc trọng điểm |
Tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, đoạn qua tỉnh Phú Thọ, có chiều dài 99,1 km, đi qua 5 phường và 15 xã. Tuyến này có tổng cộng 5 nhà ga, trong đó 4 ga hỗn hợp và 1 ga hành khách, với tổng diện tích đất cần thu hồi là hơn 416 ha và số hộ tái định cư dự kiến khoảng 1.186 hộ.
Tỉnh Phú Thọ đã quy hoạch 28 khu tái định cư, trong đó Khu tái định cư Đồi Cây Đen (phường Phú Thọ) sẽ được khởi công vào ngày 19/8/2025, cùng với dự án Ga Phú Thọ tại Đồi Cầu Bục vào tháng 12/2025.
Ông Phan Trọng Tấn – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ – cho biết, tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo GPMB và ban hành kế hoạch cụ thể cho công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các đơn vị đã hoàn tất khái toán di dời hạ tầng kỹ thuật như điện, nước, trường học và cụm công nghiệp để tích hợp vào tổng phương án GPMB. Tỉnh kiến nghị Bộ Xây dựng và Ban quản lý dự án đường sắt sớm bàn giao hồ sơ thiết kế và mốc giới thực địa để triển khai tiếp theo.
Tại tỉnh Ninh Bình – nơi tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đi qua với chiều dài khoảng 116,5 km – công tác GPMB đang được thúc đẩy khẩn trương. Tuyến đi qua 21 xã, phường, có 3 nhà ga và 3 trạm bảo dưỡng, với tổng diện tích cần thu hồi khoảng 612 ha, trong đó hơn 500 ha là đất nông nghiệp.
Ông Nguyễn Cao Sơn – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình – trực tiếp kiểm tra hiện trường và chỉ đạo các xã, phường thành lập Ban chỉ đạo GPMB, do Bí thư Đảng ủy địa phương làm trưởng ban. Đồng thời, tỉnh đã tiến hành khảo sát, phân loại đất thu hồi, thống kê tài sản và xác định các vị trí khu tái định cư.
UBND tỉnh Ninh Bình cũng giao Văn phòng UBND tỉnh sớm ban hành thông báo để các địa phương triển khai đồng bộ; thành lập tổ công tác hỗ trợ địa phương tháo gỡ vướng mắc phát sinh và đảm bảo tiến độ toàn tuyến.
