Các công ty Trung Quốc đối mặt với tình trạng khó khăn khi hoạt động tại Nga

Doanh nghiệp Trung Quốc giữ im lặng

Việc ứng dụng gọi xe hàng đầu của Trung Quốc Didi quay đầu diễn ra nhanh chóng và dứt khoát, phản ánh hành động cân bằng tinh tế mà các doanh nghiệp Trung Quốc phải vật lộn khi liên quan đến hoạt động của họ ở Nga.

Didi Global vào cuối tháng trước cho biết, họ sẽ rời khỏi Nga vào ngày 4 tháng 3 do thu nhập kém, nhưng đã đảo ngược lộ trình chưa đầy một tuần sau đó sau khi kế hoạch này gây ra nhiều tranh cãi.

Bắc Kinh đã chính thức ra mặt chống lại các lệnh trừng phạt kinh tế áp đặt lên Nga, khiến các công ty Trung Quốc phải đưa ra quyết định không thoải mái về việc phải làm gì với hoạt động kinh doanh ở đó.

Một nguồn tin thân cận với một công ty công nghệ khổng lồ của Trung Quốc cho biết: "Các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ không bày tỏ quan điểm mâu thuẫn với chính phủ. Nhưng họ cũng muốn tránh đưa ra các tuyên bố thân thiện với Nga vì lo ngại điều này có thể châm ngòi cho các cuộc tẩy chay mua hàng ở các thị trường phương Tây". 

Một danh sách dài các giám đốc điều hành hiện tại và cựu giám đốc điều hành của các công ty nổi tiếng sẽ làm đại biểu cho Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, khai mạc hôm thứ Bảy (5/3), bao gồm người đứng đầu một thời của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc, cùng với các nhà quản lý từ Xiaomi, Great Wall Motor và Geely.

Các công ty của Trung Quốc vẫn giữ im lặng về tác động của các lệnh trừng phạt đối với các hoạt động của Trung Quốc tại Nga. Trang tin Nikkei đã gửi bảng câu hỏi tới nhiều doanh nghiệp và nhà quản lý doanh nghiệp có mối quan hệ với Nga. Chỉ có một công ty, nhà sản xuất thiết bị Haier, đã phản hồi lại mới đây. "Hiện nay vẫn không có tác động nào cả", đại diện Haier nói.

Trong cuộc gặp thượng đỉnh trực tuyến diễn ra hôm thứ Ba (8/3) với Pháp và Đức, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đánh giá tình hình ở Ukraine hiện nay là “đáng lo ngại” và kêu gọi “kiềm chế tối đa” để ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nhân đạo trên quy mô lớn.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga và Nga là một trong những nguồn cung cấp năng lượng lớn nhất của Trung Quốc. Hai bên được cho là có quan hệ khăng khít hỗ trợ lẫn nhau. 

Trong khi Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu tài nguyên dầu mỏ từ Nga, các công ty Trung Quốc lại xuất khẩu hàng hóa sang Nga. Xiaomi bán điện thoại thông minh của mình ở Nga, trong khi các nhà sản xuất ô tô Great Wall và Geely có nhà phân phối tại thị trường này.

Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc đã mở rộng thị trường sang Nga. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc, hay CNPC, điều hành một dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng lớn ở vùng Bắc Cực. CNPC và một quỹ tài sản có chủ quyền của Trung Quốc sở hữu tổng cộng 30% lãi suất trong dự án, bắt đầu được sản xuất vào năm 2017.

CNPC và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc đã cùng đầu tư vào một siêu dự án LNG riêng biệt ở Bắc Cực, với việc sản xuất sẽ bắt đầu vào năm tới. Tháng trước, CNPC đã quyết định nhập khẩu khí đốt tự nhiên từ đảo Sakhalin ở Viễn Đông của Nga. 

Những động thái thay đổi chiến lược 

Đến nay, các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc vẫn chưa đề cập đến bất kỳ thay đổi nào đối với các dự án này. Nhưng một số công ty tư nhân đã bắt đầu thực hiện động thái của họ.

TikTok, ứng dụng video do công ty khởi nghiệp ByteDance của Trung Quốc ra mắt, hôm Chủ nhật (6/3) cho biết, họ sẽ tạm ngừng dịch vụ tại Nga, trong khi Volvo Cars thuộc sở hữu của Geely đã ngừng giao xe ở đó.

Nhà sản xuất kính ô tô Fuyao Glass Industry Group, có nhà máy ở Nga, nơi 40% sản phẩm của họ được xuất khẩu, hiện đã quyết định xuất khẩu những sản phẩm này tại các cơ sở ở Trung Quốc, theo truyền thông Trung Quốc cho biết. 

Người ta tin rằng Fuyao đã chuyển địa điểm sản xuất để giảm thiểu nguy cơ gián đoạn trong các khâu giải quyết hậu cần và thanh toán quốc tế.

Angel Yeast hiện đang phải thay đổi chiến lược vì nhà máy ở Nga của họ đã bị ảnh hưởng bởi những diễn biến hiện tại. Nhà sản xuất được cho là đang xem xét việc chuyển tiền thông qua một quốc gia thứ ba.

Hơn nữa, các hoạt động kinh doanh của Trung Quốc tại Ukraine đã buộc phải thích ứng khi đối mặt với cuộc xung đột. 

Vào thứ Ba tuần trước (1/3), công ty khai thác tài nguyên theo hợp đồng Xinjiang Beiken Energy Engineering thông báo, họ sẽ dừng một dự án khí đốt tự nhiên sử dụng khoảng 100 công dân Trung Quốc và chịu trách nhiệm về khoảng 30% doanh thu của công ty.

Zhang Yuyan, nhà kinh tế học tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói với truyền thông Trung Quốc rằng, cuộc chiến ở Ukraine "chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Nếu Nhật Bản và phương Tây hợp tác gần gũi hơn trong trung và dài hạn, điều đó sẽ tác động đáng kể đến hợp tác đa phương", ông nói thêm.

Các công ty Trung Quốc đã tăng tốc mở rộng toàn cầu của họ dưới ngọn cờ của chính phủ và đều đặn xây dựng nheieuf  thành tích ở Nga. Nhưng Zhang dường như tin rằng các công ty Trung quốc sẽ khôncg thể tránh được những tác động từ việc phương Tây đang thực hiện những điều chỉnh lớn đối với hoạt động của Nga.

Chính phủ Trung Quốc đang ở vị thế kém hoàn toàn khi đứng về phía Nga. Đầu tiên, Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. Thương mại với Mỹ đã tăng 30% giá trị vào năm 2021, đạt mức cao nhất mọi thời đại.

Trung Quốc phụ thuộc vào các công ty Mỹ về chất bán dẫn và công nghệ tiên tiến hàng đầu khác. Sâu xa hơn, các quan chức chính phủ muốn tránh đụng độ trực tiếp với Washington, và phần lớn cộng đồng doanh nghiệp Trung Quốc vẫn đang gắn bó với Mỹ. 

Bảo Bảo