Thứ sáu 04/07/2025 15:14
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

4 câu hỏi rèn luyện tư duy phản biện

12/09/2022 23:55
Tự hỏi và tự chuẩn bị câu trả lời sẽ rèn luyện cho bạn tư duy phản biện. Chuyên gia thương hiệu Nguyễn Phi Vân đưa ra 4 câu hỏi này, bất kỳ ai đang dẫn dắt đội nhóm đều có thể sử dụng để hỏi mình trước khi mang ý tưởng hay giải pháp của mình đi trìn

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa.

Trước giờ khi làm việc trong một team, hay khi nghe trình bày một đề nghị, đề xuất từ bất kỳ nhân viên nào, tôi cũng đều đặt rất nhiều câu hỏi chứ ít khi đưa ra giải pháp. Đặt câu hỏi là cách tốt nhất để cố vấn, huấn luyện đội ngũ, và đồng thời là bài tập hàng ngày để phát triển tư duy phản biện cho team. 4 câu hỏi tôi thường đặt rất đơn giản như sau:

1. Vấn đề chúng ta đang muốn giải quyết là gì?

Trong rất nhiều trường hợp, đặc biệt tại Việt Nam do nền tảng giáo dục thụ động, mọi người hay bị rơi vào tình trạng task-driven – làm vì bản thân hay ai đó đặt ra yêu cầu như vậy. Còn chuyện tại sao phải làm thứ mình đang làm, làm để giải quyết vấn đề cụ thể gì, và vấn đề có phải là vấn đề không thì không phải ai cũng hiểu. Ngoài ra, khi một đội nhào vào bàn bạc, các ý tưởng, đề xuất rất dễ bị văng tung toé, trật ra khỏi vấn đề chính cần giải quyết, và vì vậy rất cần được tém lại gọn gàng bằng câu hỏi, vấn đề chúng ta đang giải quyết là gì. Câu hỏi này hỏi hoài và ngồi nhìn người đối diện thừ mặt ra hoài, nên nghĩ là vẫn còn tác dụng.

2. Why? Why? Why? Why? Why? 5 chữ tại sao

Tại sao là kỹ thuật rất tốt để tìm ra nguồn gốc của vấn đề. Rất nhiều lần tôi bị quăng cho vấn đề không có giải pháp hoặc chính người quăng cũng không hiểu tại sao lại có vấn đề. Trước giờ làm việc với team nào tôi cũng nói rõ, đừng chỉ trình bày vấn đề, làm ơn luôn có giải pháp. Và giải pháp sau khi hỏi tại sao lần thứ nhất, so với giải pháp khi trả lời tại sao lần thứ 5 cách xa nhau nửa vòng trái đất. Cho nên, muốn giải quyết vấn đề thì cần phải hiểu nguồn gốc vấn đề. Muốn hiểu nguồn gốc vấn đề thì ít nhất phải hỏi tới tới 5 lần chữ why để đào sâu vào nguyên nhân.

3. And then what (Rồi sao nữa)?

Nhiều người, nhất là các bạn trẻ, chỉ thích nghĩ đến đoạn ý tưởng thôi. Tới đó là nghĩ rằng mình đã chiến thắng mất rồi. Nhưng rồi sao nữa? Kết quả sẽ ra sao? Hậu quả sẽ ra sao? Quỵết định này sẽ ảnh hưởng trong thời gian gần ra sao, trong thời gian xa hơn thế nào, ảnh hưởng đến ai, ảnh hưởng thế nào? Nếu không biết rồi sao nữa và kết cục sẽ ra sao, bạn vin vào điều gì để quyết định và chuẩn bị cho các tác dụng phụ có thể xảy ra? Câu này tuỳ trường hợp tôi hỏi một hay nhiều lần để giúp người đối diện suy nghĩ tiếp vào tương lai.

4. What’s the third option (Lựa chọn thứ 3 là gì)?

Khi trình bày các lựa chọn để quyết định, người ta hay đưa ra 2 lựa chọn có tính chất đối lập, có vẻ như phù hợp nhất trong một hoàn cảnh. Cách tư duy này là either/or hoặc là cái này hoặc là cái kia. Trong rất nhiều trường hợp, ta không cần phải loại trừ. Khi bị đặt câu hỏi thêm một lựa chọn không nằm trong những thứ vừa trình bày, bạn bắt người đối diện phải động não tìm thêm giải pháp bằng cách suy nghĩ khác đi.

4 câu hỏi này bất kỳ ai đang dẫn dắt đội nhóm đều có thể sử dụng. Tuy nhiên, tôi đặc biệt khuyên các bạn trẻ tự sử dụng 4 câu hỏi này để hỏi mình trước khi mang ý tưởng hay giải pháp của mình đi trình bày cho người khác. Ít ra, tự hỏi và tự chuẩn bị câu trả lời sẽ đỡ hơn là bị hỏi rồi ngồi im, đơ mặt.

Nguyễn Phi Vân - Chuyên gia thương hiệu

Nguyễn Phi Vân tốt nghiệp MBA tại Úc. Cô đã từng giữ các vị trí cao cấp về quản trị thương hiệu, bán lẻ, nhượng quyền & phát triển kinh doanh cho các tập đoàn lớn tại các khu vực thị trường châu Á, Trung đông, châu Phi & Đông Âu. Phi Vân tham gia vào nhiều dự án chính phủ về phát triển doanh nghiệp & kinh tế sáng tạo tại Đông Nam Á, đã từng là cố vấn phát triển doanh nghiệp quốc tế cho chính phủ Malaysia & Saudi Arabia, hiện là cố vấn đề án 844 về phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam & chủ tịch mạng lưới đầu tư thiên thần Đông Nam Á.

Ngoài ra, cô cũng là nhà đầu tư với danh mục đầu tư 23 công ty. Phi Vân đã đạt giải thưởng quốc tế 2015 về Lãnh đạo xuất sắc ngành bán lẻ của hiệp hội bán lẻ toàn cầu, giải thưởng 2017 & 2018 100 lãnh đạo xuất sắc ngành bán lẻ toàn cầu, và giải thưởng Doanh nhân ASEAN xuất sắc 2019, và lọt vào Tốp 100 phụ nữ có tầm ảnh hưởng nhất thế giới trong ngành nhượng quyền toàn cầu năm 2019 & 2020.

Phi Vân là tác giả nhiều quyển sách tiếng Anh & tiếng Việt bao gồm Nhượng quyền khởi nghiệp - Con đường ngắn để bước ra thế giới vừa đạt giải sách hay quản trị 2019, Quảy gánh băng đồng ra thế giới, Go Global - An MSME Guide to Global Franchising, Tôi Tương Lai & Thế giới, Tôi đi tìm tôi, Nym - Tôi của tương lai, và gần đây nhất là Mở cửa tương lai.

Bài liên quan
Tin bài khác
Rút ngắn đăng ký doanh nghiệp “đòn bẩy” cho khởi nghiệp, đầu tư

Rút ngắn đăng ký doanh nghiệp “đòn bẩy” cho khởi nghiệp, đầu tư

Rút ngắn thời gian đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Đây là cú hích mạnh mẽ, tạo thuận lợi tối đa cho khởi nghiệp và thu hút đầu tư, minh bạch hóa thủ tục.
Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) thông qua Hệ thống eCoSys

Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) thông qua Hệ thống eCoSys

Thông tư số 40/2025/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định chi tiết về việc cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và chấp thuận bằng văn bản cho thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh: Động lực không đến từ cổ vũ mà từ môi trường nuôi dưỡng

CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh: Động lực không đến từ cổ vũ mà từ môi trường nuôi dưỡng

CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh chia sẻ quan điểm sâu sắc: Người lãnh đạo giỏi không tạo động lực bằng lời khen, mà bằng cách xây dựng môi trường giúp nhân viên tự khơi dậy nội lực.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cần thích ứng nhanh với thị trường phát thải

Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cần thích ứng nhanh với thị trường phát thải

Trong bối cảnh xu hướng giảm phát thải trở thành tiêu chuẩn bắt buộc tại nhiều thị trường xuất khẩu lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước buộc phải thay đổi nhanh mô hình sản xuất và quản trị carbon. Việc chậm thích ứng không chỉ khiến mất đơn hàng, mà còn đẩy doanh nghiệp ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Doanh nghiệp ngành nhôm: "Nâng cấp" bản thân để tránh rủi ro xuất khẩu

Doanh nghiệp ngành nhôm: "Nâng cấp" bản thân để tránh rủi ro xuất khẩu

Trước xu hướng hội nhập đa phương và xu thế bảo hộ nền sản xuất của các quốc gia hiện nay, thời gian qua, ngành nhôm liên tiếp đối mặt với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài, nhất là thị trường Mỹ
Doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam: Cùng nhận diện cơ hội và thách thức

Doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam: Cùng nhận diện cơ hội và thách thức

Nhằm tạo diễn đàn để cùng thảo luận tìm ra hướng đi mới cho ngành nhôm; đồng thời tạo kết nối cho các doanh nghiệp, sáng ngày 28/6, Hiệp hội Nhôm Việt Nam tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam 2025 với chủ đề “Nhận diện cơ hội và thách thức của ngành nhôm”.
Thuế - Trách nhiệm không thể bỏ qua trong kinh doanh số

Thuế - Trách nhiệm không thể bỏ qua trong kinh doanh số

Thương mại điện tử bùng nổ mở ra cơ hội kinh doanh chưa từng có, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về tuân thủ nghĩa vụ thuế. Trong kỷ nguyên số, mọi hành vi né tránh nghĩa vụ tài chính với Nhà nước không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trên thị trường.
Doanh nghiệp sử dụng năng lượng như thế nào giúp tiết kiệm và hiệu quả?

Doanh nghiệp sử dụng năng lượng như thế nào giúp tiết kiệm và hiệu quả?

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình phát triển xanh và bền vững, Việt Nam không đứng ngoài xu hướng đó. Góp phần vào thành quả đó có sự đóng góp quan trọng của các doanh nghiệp.
CEO Jettainer: AI và vai trò không thể thay thế của con người trong quản lý ULD

CEO Jettainer: AI và vai trò không thể thay thế của con người trong quản lý ULD

Theo Tiến sĩ Jan-Wilhelm Breithaupt – Giám đốc điều hành Jettainer, giá trị cốt lõi của số hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) không nằm ở việc loại bỏ con người khỏi quy trình, mà là cung cấp cho họ những công cụ sắc bén hơn và cái nhìn toàn diện hơn.
Gemadept sẽ mua vào cổ phiếu nếu thị giá dưới 1,5 lần giá sổ sách

Gemadept sẽ mua vào cổ phiếu nếu thị giá dưới 1,5 lần giá sổ sách

Lãnh đạo Gemadept cho biết có kế hoạch mua lại cổ phiếu công ty khi giá giảm xuống mức 1,5 lần giá trị sổ sách, đây là đảm bảo quyền lợi cho cổ đông.
Nhiều doanh nghiệp chấp nhận “hy sinh ngắn hạn” để khai mở lợi thế dài hạn với AI

Nhiều doanh nghiệp chấp nhận “hy sinh ngắn hạn” để khai mở lợi thế dài hạn với AI

Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam đang lựa chọn chiến lược đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) bất chấp những rủi ro ngắn hạn về doanh thu, nhằm chuẩn bị nền tảng công nghệ vững chắc cho cuộc cạnh tranh dài hạn.
Doanh nghiệp New Zealand tăng cường hợp tác với các nhà bán lẻ Việt

Doanh nghiệp New Zealand tăng cường hợp tác với các nhà bán lẻ Việt

Hàng loạt nông sản của New Zealand sẽ được bán tới người tiêu dùng Việt Nam thông qua hệ thống chuỗi siêu thị Kingfoodmart, như: Táo, kiwi, bơ sữa, rượu vang…
Sản phẩm có Tick xanh sẽ đồng loạt lên sàn thương mại điện tử

Sản phẩm có Tick xanh sẽ đồng loạt lên sàn thương mại điện tử

Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh chính thức công bố nhân rộng mô hình Tick xanh trách nhiệm và phát động Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử.
KiotViet FnB tích hợp các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến

KiotViet FnB tích hợp các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến

KiotViet FnB là phần mềm bán hàng đơn giản giúp nhà hàng, quán ăn vận hành hiệu quả trên các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến, góp phần gia tăng trải nghiệm, bứt phá doanh thu.
Loạt cửa hàng đóng cửa: Kinh doanh không hóa đơn là vi phạm

Loạt cửa hàng đóng cửa: Kinh doanh không hóa đơn là vi phạm

Theo quy định tại Nghị định 98/2020 (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 24/2025), kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ vẫn bị xem là vi phạm.