Thứ bảy 19/07/2025 08:27
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Kết nối khối ngoại với khối nội

12/10/2020 00:00
Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về thu hút đầu tư nước ngoài được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh liên kết giữa khối nội và khối ngoại với luồng vốn FDI thế hệ mới vào Việt Nam. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần nâng cấp bản thân, bán sản phẩ

Sau hơn 30 năm thực hiện thu hút đầu tư nước ngoài, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đến nay đạt gần 350 tỷ USD, bình quân tăng trên 20%/ năm, đồng thời là khu vực tăng trưởng cao nhất trong nền kinh tế. Tuy nhiên, việc thu hút, quản lý và hoạt động đầu tư nước ngoài vẫn còn những tồn tại, hạn chế và phát sinh những vấn đề mới mà đã đến lúc cần điều chỉnh và rà soát lại cho phù hợp.

“Bắt tay” còn lỏng lẻo

Ngày 20/8/2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 50/NQ/ TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Đây là một nghị quyết có tầm quan trọng, đặc biệt đối với tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Vũ Đại Thắng, ngay từ những ngày đầu mở cửa, Đảng và Nhà nước có chủ trương mời gọi dòng vốn đầu tư nước ngoài để tận dụng lợi thế về công nghệ, thị trường… Vốn FDI đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực cũng có hạn chế nhất định trong thu hút FDI, đặc biệt sau 30 năm, thế và lực của Việt Nam có nhiều thay đổi. Việt Nam có nhiều cơ hội lựa chọn, đây là thời điểm ưu tiên lựa chọn doanh nghiệp (DN) và dự án phù hợp với trình độ phát triển của Việt Nam.

Chính vì vậy, Nghị quyết của Bộ Chính trị đưa ra định hướng, chủ trương về thu hút FDI nhằm phát huy hết lợi thế và hạn chế rủi ro của nguồn vốn này. Đặc biệt, Nghị quyết đã dùng chữ hợp tác để thể hiện sự bình đẳng, chủ động khi làm việc với khối DN FDI, đề ra trách nhiệm của DN FDI với Việt Nam. Trong Nghị quyết cũng nêu rõ thu hút FDI trong thời gian tới cần đảm bảo kết nối liên thông giữa FDI với DN trong nước là yêu cầu bắt buộc.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hoan nghênh việc Bộ Chính trị đưa vào Nghị quyết cụm từ hợp tác, đầu tư chứ không phải mời gọi đầu tư như trước đây. Chủ trương này sẽ mở ra làn sóng đầu tư mới, thế hệ FDI mới vào Việt Nam.

Việt Nam đã trở thành quốc gia thu hút FDI thành công trong khu vực và thế giới, trong khu vực chỉ thua Singapore về số vốn đầu tư trên đầu người. “Tuy nhiên, có điều mà chúng ta chưa thành công là hiệu quả vốn FDI chưa tương xứng với số lượng vốn đầu tư. Chúng ta trông cậy không chỉ huy động vốn mà có lan tỏa công nghệ, liên kết với DN trong nước nhưng kết quả thực tế không được bao nhiêu”, ông Lộc nói.

Chỉ 14% DN nội địa Việt Nam có quan hệ mua bán với DN FDI

Thậm chí, không những không kết nối được DN trong nước với DN FDI, mà trong nhiều trường hợp, các DN FDI đang chèn lấn DN vừa và nhỏ của Việt Nam. Ông Lộc dẫn chứng như DN FDI chiếm 50% sản lượng công nghiệp, 10 đồng xuất khẩu thì khối ngoại chiếm 7 đồng.

Theo khảo sát của VCCI, chỉ 14% DN nội địa Việt Nam cho biết có quan hệ mua bán với DN FDI; khoảng 27% nguyên liệu, hàng hóa đầu vào của khối FDI được mua tại Việt Nam, trong đó một tỷ lệ đáng kể lại là mua từ chính các DN FDI khác, khối FDI đang giống như một “ốc đảo” trên lãnh thổ Việt Nam.

“Nếu không gắn kết, FDI sẽ không bén rễ sâu vào nền kinh tế Việt Nam, bất cứ thay đổi nào, khối ngoại cũng có thể chuyển sang nơi khác”, ông Lộc lo lắng.

Về phía địa phương, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Tp. Hải Phòng Lê Văn Thành đánh giá trong Nghị quyết của Bộ Chính trị, ông đặc biệt chú ý đến yêu cầu chuyển giao công nghệ, đặc biệt là liên kết sản xuất giữa DN Việt Nam và DN FDI. Thời gian qua, chúng ta kỳ vọng tỷ lệ nội địa hóa Việt Nam được nâng lên nhưng thực tế còn thấp.

Nâng cấp khối nội

FDI là động lực tăng trưởng quan trọng, kết nối nền kinh tế Việt Nam với chuỗi giá trị toàn cầu, nhưng Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc đánh giá những kỳ vọng trên chưa đạt được mong muốn là do thể chế, chính sách, cũng như tuỳ thuộc vào chính năng lực của DN Việt Nam, đó là khả năng hấp thụ công nghệ của DN Việt chưa cao, trình độ nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu.

Thời gian tới, Việt Nam khuyến khích thu hút FDI công nghệ cao nhưng có tới 85% DN FDI không thể tuyển chọn được lao động trình độ cao. Nhiều DN FDI muốn hợp tác, liên kết với khối nội cũng không được vì DN Việt không đáp ứng được yêu cầu.

Do vậy, ông Lộc nêu quan điểm của VCCI là cần nâng cấp DN Việt Nam. Thời gian qua không kết nối được DN FDI vì khả năng hấp thụ công nghệ của DN Việt Nam thấp, trình độ hạn chế. Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 20 nước có trình độ công nghệ thấp.

Đồng tình, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Vũ Đại Thắng cho rằng ngoài việc khuyến khích chuyển giao công nghệ, khuyến khích FDI mua hàng của DN trong nước, cũng cần hỗ trợ DN trong nước lớn lên. Làm sao để DN Việt có thể tham gia chuỗi giá trị của DN FDI. Thời gian tới, khi xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ cho DN Việt Nam cần phải chú ý tới điều này.

Liên quan tới Nghị quyết của Bộ Chính trị, ông Thắng đánh giá Nghị quyết đã chỉ ra giải pháp khuyến khích để DN FDI sử dụng dịch vụ của DN trong nước, đồng thời có chính sách hỗ trợ DN nội địa để nâng tầm sản phẩm, đáp ứng chuỗi giá trị của DN FDI. Đó là giải pháp vừa kéo vừa đẩy.

Đặc biệt, bàn về vấn đề ưu đãi, ông Thắng cho rằng 30 năm thu hút FDI, cơ chế ưu đãi đầu tư cho các DN nói chung thực sự “có những cái hơi lạc hậu, tập trung theo chiều rộng, chứ không theo chiều sâu”. Thời gian tới, cần thay đổi cách tiếp cận, chỉ ưu đãi phần giá trị gia tăng làm trên đất nước Việt Nam, phần kết nối với DN trong nước… Chẳng hạn như việc nhập khẩu máy móc, gia công cần xem lại có nên được ưu đãi không?

Bên cạnh đó, việc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư là trách nhiệm của các địa phương. Do vậy, địa phương cần xây dựng tiêu chí, danh mục dự án thu hút FDI.

Ông Vũ Tiến Lộc cũng cho rằng chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư nước ngoài cần tính lại theo phương án “hậu ưu đãi”, tức là chỉ khi tạo ra được giá trị gia tăng thì mới nên có chính sách ưu đãi, ưu đãi dựa trên kết quả, hiệu quả mà dự án đó đem lại cho nền kinh tế.

Theo ông Lê Văn Thành, Việt Nam đang tham gia nhiều hiệp định thương mại song phương và đa phương, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế đã khác trước đây. Với vị trí địa lý thuận lợi của mình, các địa phương như Hải Phòng, Tp.HCM, Đồng Nai… đủ sức hút hấp dẫn các nhà đầu tư. Vì vậy, trong thu hút FDI, chính sách ưu đãi không còn quá quan trọng, mà chỉ là một phần trong nhiều phần ảnh hưởng tới quyết định của nhà đầu tư.

Lê Thúy

Tin bài khác
TS. Nguyễn Tuấn Quang: Việt Nam khẩn trương xây dựng thị trường carbon quốc gia

TS. Nguyễn Tuấn Quang: Việt Nam khẩn trương xây dựng thị trường carbon quốc gia

Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện hành lang pháp lý để vận hành thử nghiệm thị trường carbon cuối năm 2025. Đây là giải pháp then chốt hiện thực hóa cam kết Net Zero 2050.
Không để gián đoạn dòng chảy vốn đầu tư công nửa cuối năm 2025

Không để gián đoạn dòng chảy vốn đầu tư công nửa cuối năm 2025

Với tổng kế hoạch vốn đầu tư công lên tới hơn 818.000 tỷ đồng, Chính phủ đang đặt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch trong năm 2025. Đây là thách thức không nhỏ, nhưng theo những tín hiệu tích cực từ kết quả 6 tháng đầu năm, mục tiêu này không phải là bất khả thi.
Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025, lãnh đạo TP. Đà Nẵng đã kiến nghị loạt giải pháp lớn để đạt mục tiêu tăng trưởng.
Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng cùng với áp lực từ biến đổi khí hậu, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững.
Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Ngày 17/7/2025, Bộ Tài chính phối hợp cùng Chương trình Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP - UNOPS) tổ chức Hội thảo tham vấn về xây dựng mô hình vận hành sàn giao dịch tín chỉ các-bon, nhằm chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm thị trường các-bon từ năm 2025 đến 2028.
Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Giữa bối cảnh lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng, người lao động Việt Nam đang rất mong mỏi tăng lương tối thiểu để đảm bảo cuộc sống ổn định.
Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Sáng 17/7 tại Hà Nội đã diễn ra Diễn đàn “Chuyển đổi số khu vực công – Tiền đề cho phát triển kinh tế xã hội”, thu hút các đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, viện nghiên cứu, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức công nghệ, cùng nhiều chuyên gia trong và ngoài nước.
TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

Theo số liệu vừa công bố từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Khu vực 2, tổng lượng kiều hối chuyển về TP. Hồ Chí Minh trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 5,23 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Theo ông Phan Đức Hiếu, Nghị quyết 68 hướng đến giảm phiền hà, tăng bảo vệ và khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp tư nhân. Báo chí cần hiểu sâu sắc để phản biện hiệu quả.
Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025, Bộ Tài chính đề xuất cần tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Sáng 16/7, tại Hội nghị trực tuyến giữa Chính phủ và các địa phương nhằm thảo luận về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp triển khai, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ đã xây dựng và trình hai kịch bản tăng trưởng cho năm 2025.
Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Ngày 16/7, tại Khách sạn Pullman thành phố Hải Phòng, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã tham dự và phát biểu khai mạc Kỳ họp lần thứ ba năm 2025 của Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC III).
Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Tại Diễn đàn “Xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2045”, TS. Nguyễn Bá Hùng đã chỉ ra những bài học tăng trưởng từ Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc), đây là cơ sở để Việt Nam hoạch định con đường phát triển riêng.
Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Tái cơ cấu nông nghiệp, miễn thuế đất sản xuất... là chìa khóa mở ra kỷ nguyên mới cho nông nghiệp Việt Nam, thúc đẩy chuỗi giá trị và tăng sức cạnh tranh quốc tế.
Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Tại diễn đàn xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam, PGS. TS Nguyễn Hồng Sơn đã đặt ra những câu hỏi chiến lược, gợi mở hướng đi cho nền kinh tế Việt Nam.