Thứ ba 18/03/2025 15:33
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Thời cuộc

Vì sao hộ kinh doanh cá thể không chịu lớn ?

17/03/2025 11:33
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, nhiều hộ kinh doanh không muốn lên doanh nghiệp chủ yếu lo ngại về nhiều nghĩa vụ pháp lý khác. Cần tháo gỡ mọi điểm nghẽn để có 2 triệu doanh nghiệp chất lượng vào năm 2030.
Vì sao hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng không chịu lớn ?
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam vào ngày 7/3

Ngày 7/3, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu phải có chiến lược rõ ràng phát triển khu vực kinh tế tư nhân và nhấn mạnh kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế.

Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế của khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó Tổng Bí thư cho rằng khu vực kinh tế tư nhân đông về số lượng nhưng vẫn còn rất nhiều hạn chế về quy mô, tiềm lực, năng lực cạnh tranh, đặc biệt là cạnh tranh quốc tế. Thiếu vắng những doanh nghiệp đầu đàn, dẫn dắt trong các ngành, lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế.

Tổng Bí thư trăn trở, cả nước còn hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng "không muốn lớn", "không chịu lớn" ?

Tổng Bí thư muốn đặt lại câu hỏi này để tìm cách khai thông nguồn lực hết sức quan trọng này ở thời điểm hiện nay, khi đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Tổng Bí thư muốn chỉ rõ, điểm cốt yếu để tạo đột phá là tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, nhanh chóng cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Xóa bỏ các rào cản, trở lực với sự phát triển của doanh nghiệp, thực hiện nhất quán quan điểm "người dân và doanh nghiệp được phép làm những gì mà pháp luật không cấm". Tổng Bí thư muốn các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh cá thể, chuyển đổi mạnh mẽ sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, tạo tinh thần khởi nghiệp và sản xuất kinh doanh trong cả nước.

Theo thống kê của Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), năm 2019, cả nước đã có trên 3,5 triệu hộ được cấp mã số thuế và có hơn 2 triệu hộ sản xuất nhỏ lẻ. Với khoảng trên 5,5 triệu hộ kinh doanh, ước tính tổng tài sản khoảng trên 655 nghìn tỉ đồng, tạo ra khoảng trên 2,2 triệu tỉ đồng doanh thu, nộp 12.362 tỷ đồng tiền thuế, giải quyết 7,945 triệu lao động.

Mục tiêu năm 2025 có khoảng 1,5 triệu doanh nghiệp

VINASME dẫn ý kiến của nhiều địa phương cho biết, hầu hết các hộ kinh doanh đều không muốn chuyển đổi thành doanh nghiệp. VINASME lấy địa phương tỉnh Bến Tre làm ví dụ. Cụ thể, tính từ năm 2016 đến tháng 6/2019, Bến Tre có trên 1.500 lượt hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện chuyển lên doanh nghiệp nhưng chỉ có 265 hộ thực hiện việc chuyển đổi này. Năm 2019, Cục Thuế tỉnh Bến Tre đặt mục tiêu sẽ vận động 147 hộ kinh doanh cá thể chuyển lên doanh nghiệp, nhưng đến thời điểm tháng 11/2019 mới chỉ có 30 hộ chuyển đổi.

Vì sao hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng "không chịu lớn"?
Doanh nghiệp Công nghệ thông tin Việt Nam giới thiệu về sản phẩm tại một Hội chợ ở Đức, tháng 3/2024. Ảnh: TTXVN

VINASME nêu lý do nhiều hộ kinh doanh cá thể không muốn chuyển đổi hình thức kinh doanh lên doanh nghiệp chủ yếu nhằm "né" nghĩa vụ nộp thuế, không ký hợp đồng với các lao động, dù biết chuyển đổi lên doanh nghiệp, các hộ kinh doanh được nhận nhiều ưu đãi, hỗ trợ hơn

Một hộ kinh doanh ở Bến Tre giãi bày: Sau khi chuyển đổi thành doanh nghiệp, nghĩa vụ pháp lý sẽ nhiều hơn. Đơn cử như các loại giấy phép về môi trường. Rồi các cuộc thanh tra, kiểm tra; thủ tục kê khai, quyết toán thuế; thuê mướn thêm kế toán… sẽ làm gia tăng chi phí gián tiếp. Thậm chí doanh nghiệp chưa thành lập công đoàn nhưng cơ quan công đoàn cấp trên vẫn đến và yêu cầu nộp phí công đoàn.

Theo Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, TP Hà Nội đã có nhiều động thái tích cực, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trên địa bàn, bằng các chính sách hỗ trợ về thủ tục pháp lý, giải quyết hành chính, tổ chức đào tạo, hỗ trợ tài chính… Tuy nhiên, số lượng hộ kinh doanh chuyển đổi thành lập doanh nghiệp chưa nhiều.

Tại TP. Hồ Chí Minh cũng vậy, nhiều cơ sở sản xuất của người Hoa ở Chợ Lớn, doanh số rất cao, cuối năm họ thưởng cho công nhân viên bằng vàng nhưng họ cũng không mặn mà chuyển lên thành doanh nghiệp.

Nhiều hộ kinh doanh chỉ muốn đóng thuế khoán vài triệu đồng/tháng, không lo bị thanh tra, kiểm tra nhiều như doanh nghiệp đã “bị hành”. Thuế khoán là loại thuế trọn gói áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, do mức thuế thấp và khó xác định rõ ràng nên cơ quan thuế có thẩm quyền định mức một khoản thuế trên cơ sở hồ sơ tự khai của người nộp thuế, ý kiến tư vấn hội đồng tư vấn thuế cấp xã, phường và cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế. Đây cũng là kẽ hở để nhiều hộ kinh doanh tìm cách đóng thuế thấp, dễ sinh tiêu cực.

Theo một báo cáo từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam, Việt Nam hiện có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh. Tuy nhiên, theo phòng đăng ký kinh doanh thuộc UBND cấp huyện và cơ quan thuế, chỉ có 1,7 triệu hộ đăng ký và thực hiện nghĩa vụ thuế - đóng góp khoảng 1,6% cho ngân sách nhà nước. Điều này có nghĩa là 3,3 triệu hộ kinh doanh vẫn chưa được đăng ký. Thất thu thuế cũng từ đây.

Việt Nam đặt mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025. Theo báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tính tới đầu tháng 10/2024, Việt Nam có hơn 930.000 doanh nghiệp. Như vậy, để hoàn thành mục tiêu, trong năm 2025 Việt Nam phải có thêm ít nhất 57.000 doanh nghiệp.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong vài năm gần đây, mỗi năm cả nước có khoảng 120.000 - 130.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Riêng trong năm 2024, Việt Nam có hơn 157.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng khoảng 1,39% so với cùng kỳ năm trước. Tuy vậy số lượng doanh nghiệp dừng hoạt động, giải thể không phải là nhỏ. Trong năm 2024, số lượng doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh đạt khoảng 100.000 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể là hơn 76.000 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp đã giải thể trong năm 2024 là hơn 21.600 doanh nghiệp, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái.

Số liệu từ “Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam 2024”, cả nước có 921.372 doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 2,8% so với năm 2022. Tuy nhiên năm 2024, số doanh nghiệp thành lập mới cũng như quy mô vốn đều có xu hướng giảm. Do vậy mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025 sẽ là thách thức không nhỏ.

Luật Doanh nghiệp phải có cải cách đột phá

Hiện tại, Việt Nam có hơn 5 triệu hộ sản xuất, kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Các hộ kinh doanh cá thể chưa được coi là doanh nghiệp thực sự.

Theo TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam khuyến cáo, Việt Nam cần tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh tham gia chính thức vào cộng doanh nghiệp, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. Muốn vậy cần phải thay đổi mạnh mẽ tư duy bằng cách sửa đổi Luật doanh nghiệp và cải cách các quy định để hình thành loại hình doanh nghiệp một chủ, doanh nghiệp cá thể đúng bản chất.

Mặt khác, TS Lê Duy Bình nêu vấn đề, Luật doanh nghiệp và các luật liên quan cần phân tích các quy định linh hoạt cho cá nhân doanh nghiệp và loại hình doanh nghiệp một chủ sở hữu trong Luật doanh nghiệp và các luật định luật khác như Luật về thuế, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến người lao động.

Việc đầu tiên cần làm là thay đổi thuật ngữ “doanh nghiệp tư nhân” trong Luật doanh nghiệp thành “doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ”, nhằm phản ánh đúng hơn bản chất pháp lý của loại hình doanh nghiệp này.

Cũng cần dành một chương trình riêng trong Luật doanh nghiệp cho doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ. Theo đó, nên quy định rõ khu vực doanh nghiệp này sẽ áp dụng các chế độ kế toán, báo cáo tài chính theo các nguyên tắc đơn giản, chi phí thấp và các quy định pháp luật khác, phù hợp với bản chất của doanh nghiệp một chủ, thay vì họ phải tuân thủ toàn bộ các quy định giống như các công ty khác như hiện nay. Các quy định về quản lý thuế, mức thuế cũng phải đóng cần được điều chỉnh để khai thuế, mức thuế đối với loại hình doanh nghiệp một chủ hoặc doanh nghiệp cá thể này sẽ gần giống như mức độ kinh doanh cá thể phải đóng như hiện tại.

Như vậy họ sẽ không phải chịu cùng thẩm quyền, sắc thuế hay chế độ quản lý thuế tương tự như các công ty TNHH, công ty cổ phần có hàng nền thành viên, hàng trăm, hàng ngàn cổ đồng như quy định hiện nay.

Hướng tới 2 triệu doanh nghiệp chất lượng vào năm 2030

Làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương vào chiều ngày 7/3 về chuyên đề phát triển kinh tế tư nhân, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, cần đổi mới tư duy về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và sớm ban hành một Nghị quyết mới, đột phá về kinh tế tư nhân.

Tổng Bí thư yêu cầu Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các bộ ngành, phải phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức. Cải cách thể chế phải theo hướng bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Những yêu cầu của Tổng Bí thư rất thỏa đáng, để tháo gỡ những điểm nghẽn cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ. Xa hơn nữa Bộ Chính trị sẽ có nghị quyết của về phát triển kinh tế tư nhân. Hy vọng nghị quyết này là đòn bẩy để kinh tế tư nhân phát triển đột phá; có cơ chế để các doanh nghiệp tiếp cận vốn kinh doanh, tạo nên một làn gió mới gây hứng khởi trong kinh doanh.

Cùng với đó là phải sửa đổi mạnh mẽ Luật doanh nghiệp năm 2020 theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh là cá nhân bao gồm doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh; có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thành lập doanh nghiệp mới, ươm mầm lĩnh vực tiềm năng. Tất cả để đạt mục tiêu phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp thực chất, có chất lượng vào năm 2030.

Tin bài khác
Quy hoạch điện VIII điều chỉnh: Không còn mất cân đối kết nối các vùng, miền

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh: Không còn mất cân đối kết nối các vùng, miền

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh còn giúp tối ưu hóa kết nối giữa các vùng miền, cải thiện hiệu quả hệ thống truyền tải và tạo thuận lợi cho chương trình mua bán điện trực tiếp.
Miễn visa cho tỷ phú, Việt Nam kỳ vọng bứt phá du lịch và đầu tư

Miễn visa cho tỷ phú, Việt Nam kỳ vọng bứt phá du lịch và đầu tư

Chính phủ Việt Nam đang đa dạng hóa việc miễn visa cho một số quốc gia và đối tượng như tỷ phú thế giới, điều này kỳ vọng thúc đẩy kinh tế và nâng tầm du lịch.
Thủ tướng: Yêu cầu đẩy mạnh số hóa quốc gia, cắt giảm thủ tục hành chính không giới hạn

Thủ tướng: Yêu cầu đẩy mạnh số hóa quốc gia, cắt giảm thủ tục hành chính không giới hạn

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu đẩy mạnh số hóa quốc gia, cắt giảm thủ tục hành chính không có giới hạn và tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp, người dân trong bối cảnh chuyển đổi số.
Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố thuận lợi để phát triển thành một nền kinh tế năng động

Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố thuận lợi để phát triển thành một nền kinh tế năng động

Nhận định Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố thuận lợi để phát triển thành một nền kinh tế năng động và mạnh mẽ, ông Jens Ruebbert, Chủ tịch Hội đồng kinh doanh EU - ASEAN, Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu tại Singapore và Giám đốc Điều hành khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Ngân hàng Landesbank Baden-Wuerttemberg (LBBW) đã chia sẻ với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam về các vấn đề liên quan.
Triển khai hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững bằng nguồn ngân sách

Triển khai hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững bằng nguồn ngân sách

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 09/TT-BTC, hướng dẫn chi tiết cơ chế quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước để triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững giai đoạn 2022-2025.
Nghị quyết mới sẽ tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp tư nhân

Nghị quyết mới sẽ tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp tư nhân

Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, khi có cơ chế rõ ràng và phù hợp, doanh nghiệp tư nhân sẽ có điều kiện hoạt động bền vững hơn, đóng góp tích cực vào nền kinh tế.
Giải pháp nào để kinh tế tư nhân thực sự bứt phá?

Giải pháp nào để kinh tế tư nhân thực sự bứt phá?

Theo các chuyên gia, để kinh tế tư nhân có cơ hội trở thành trụ cột vững chắc của nền kinh tế, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng GDP thì Nhà nước phải cải thiện thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và tạo môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh công bằng giữa doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước và FDI.
Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai Đề án 06

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai Đề án 06

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg về đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử
Chỉ thị số 07/CT-TTg: Không yêu cầu doanh nghiệp xuất trình, nộp các giấy tờ số hóa

Chỉ thị số 07/CT-TTg: Không yêu cầu doanh nghiệp xuất trình, nộp các giấy tờ số hóa

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg, trong đó chỉ đạo không yêu cầu doanh nghiệp xuất trình, nộp, khai báo lại các thông tin, giấy tờ số hóa.
Xem kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, Thủ tướng đưa cơ chế hỗ trợ đặc biệt

Xem kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, Thủ tướng đưa cơ chế hỗ trợ đặc biệt

Lấy kinh tế tư nhân làm động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cần có những cơ chế cụ thể như mạnh dạn đặt hàng, giao một số việc lớn.
Trung tâm tài chính: Cơ hội nào cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Trung tâm tài chính: Cơ hội nào cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Trung tâm tài chính là khu vực tập trung các hoạt động ngân hàng, chứng khoán, đầu tư và quản lý tài sản, đóng vai trò kết nối dòng vốn trong và ngoài nước, thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Doanh nghiệp Việt Nam - Mỹ ký kết hợp đồng 90,3 tỷ USD

Doanh nghiệp Việt Nam - Mỹ ký kết hợp đồng 90,3 tỷ USD

Các doanh nghiệp của Việt Nam và Mỹ đã ký kết một loạt các hợp đồng và bản ghi nhớ hợp tác quan trọng có tổng trị giá lên đến 90,3 tỷ USD và được triển khai từ năm 2025, mở ra nhiều cơ hội hợp tác đầy triển vọng giữa hai quốc gia.
Chính phủ cam kết tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong lĩnh vực AI

Chính phủ cam kết tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong lĩnh vực AI

Thủ tướng Phạm Minh Chính cam kết với đại diện các tập đoàn công nghệ toàn cầu có mặt tại Diễn đàn chính sách: "Việt Nam chủ động phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên mới", do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Bộ Tài Chính) phối hợp với Aitomatic (Mỹ) tổ chức ngày 14/3 tại Hà Nội.
Bộ trưởng Công Thương làm đặc phái viên của Thủ tướng, thúc đẩy hợp tác kinh tế Việt – Mỹ

Bộ trưởng Công Thương làm đặc phái viên của Thủ tướng, thúc đẩy hợp tác kinh tế Việt – Mỹ

Thông tin từ Bộ Công Thương, ngày 13/3 Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên - đặc phái viên của Thủ tướng Chính phủ - đã làm việc với Trưởng đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer tại trụ sở Cơ quan Đại diện thương mại Mỹ (USTR) để trao đổi về việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại song phương giữa Việt Nam và Mỹ.
Thị trường nợ xấu Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài

Thị trường nợ xấu Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài

Trong Công điện số 22/CĐ-TTg vừa ban hành, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khuyến khích các ngân hàng nước ngoài tham gia vào quá trình xử lý nợ xấu, cơ cấu lại các tổ chức tín dụng yếu kém, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam.