Nhiều vướng mắc trong các tình huống phi thương mại
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính, góp ý dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Quản lý thuế, Nghị định 123/2020/NĐ-CP và Nghị định 70/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123. Đây là văn bản pháp lý quan trọng liên quan đến việc lập, sử dụng hóa đơn, chứng từ trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
 |
| VCCI đề xuất làm rõ quy định xuất hóa đơn với giao dịch phi thương mại |
Theo phản ánh từ cộng đồng doanh nghiệp, một số quy định trong dự thảo chưa rõ ràng, đặc biệt liên quan đến các giao dịch không mang yếu tố thương mại như tiêu dùng nội bộ, cho mượn, cho vay, kiểm nghiệm hoặc bảo hành hàng hóa. Những bất cập này đang khiến doanh nghiệp lúng túng trong thực hiện, đồng thời dẫn đến cách hiểu và áp dụng khác nhau giữa các cơ quan quản lý thuế địa phương.
Một trong những điểm được VCCI nêu bật là quy định về xuất hóa đơn đối với hàng hóa tiêu dùng nội bộ. Theo đó, hiện chưa có văn bản pháp lý định nghĩa rõ thế nào là “hàng hóa tiêu dùng nội bộ”, dẫn tới nhiều cách hiểu khác nhau. Một số cơ quan thuế yêu cầu doanh nghiệp phải xuất hóa đơn, trong khi số khác lại không, gây khó khăn cho việc tuân thủ và kiểm toán nội bộ.
Tương tự, đối với hàng hóa mang đi kiểm nghiệm – bao gồm các hoạt động kiểm tra chất lượng, thử nghiệm mẫu trước khi xuất khẩu – cũng chưa có hướng dẫn cụ thể có phải lập hóa đơn hay không. Tình trạng “mỗi nơi hiểu một cách” đang tạo ra gánh nặng hành chính và rủi ro pháp lý không đáng có cho doanh nghiệp.
Đối với hàng cho mượn, cho vay, dự thảo quy định phải xuất hóa đơn, song chưa làm rõ về việc có bắt buộc ghi giá hay không. VCCI cho rằng, nếu yêu cầu ghi giá theo giá thị trường tại thời điểm hoàn trả, sẽ phát sinh chênh lệch giá, dẫn đến tình trạng một bên phát sinh thuế giá trị gia tăng (GTGT), bên còn lại bị âm thuế GTGT – điều này không phản ánh đúng bản chất không sinh doanh thu của giao dịch.
Trong khi đó, với hàng hóa bảo hành, các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu hiện chủ yếu phân phối qua đại lý, nhà phân phối, không bán lẻ trực tiếp tới người tiêu dùng. Việc phát sinh hàng bảo hành (hàng thay thế, linh kiện) theo chính sách nhà sản xuất, nếu vẫn yêu cầu xuất hóa đơn sẽ làm phát sinh thêm thủ tục hành chính không cần thiết, nhất là khi không có sự trao đổi giá trị hoặc doanh thu.
Đề xuất gỡ vướng để giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp
Từ thực tế trên, VCCI kiến nghị Bộ Tài chính cần quy định cụ thể, thống nhất và hợp lý để giảm thiểu gánh nặng thủ tục, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm minh bạch, nhất quán trong quản lý thuế.
Cụ thể, VCCI đề xuất: Không yêu cầu lập hóa đơn đối với hàng hóa xuất dùng nội bộ phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp (trừ trường hợp tiêu dùng để phục vụ mục đích khác như khuyến mại, biếu tặng); không bắt buộc xuất hóa đơn đối với hàng hóa mang đi kiểm nghiệm trong các trường hợp kiểm tra chất lượng, thử nghiệm trước xuất khẩu hoặc theo yêu cầu pháp luật.
Với hàng hóa cho vay, cho mượn, nên cho phép doanh nghiệp để trống phần giá trên hóa đơn, tránh việc phát sinh thuế GTGT không phù hợp với bản chất giao dịch không có doanh thu; không yêu cầu xuất hóa đơn với hàng hóa, linh kiện phục vụ bảo hành trong thời gian còn hiệu lực bảo hành theo chính sách của nhà sản xuất.
VCCI nhấn mạnh rằng, những điều chỉnh nói trên là cần thiết nhằm đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch và thống nhất trong áp dụng pháp luật, đồng thời phù hợp với thực tiễn hoạt động kinh doanh, tránh tạo ra gánh nặng tuân thủ không cần thiết cho doanh nghiệp.
