Tỷ phú Tadashi Yanai: Kinh doanh là một chuỗi thử nghiệm và thất bại

Trong cuốn sách 1 thắng 9 bại (Nhà xuất bản Trẻ phát hành), tỷ phú Tadashi Yanai (sinh năm 1949) kể lại hành trình đầy những thăng trầm đưa Uniqlo trở thành thương hiệu hàng đầu thế giới về trang phục thường ngày.

Vị tỷ phú giàu nhất Nhật Bản cũng suy ngẫm về những thất bại và chia sẻ triết lý kinh doanh độc đáo được đúc kết qua nhiều thử thách.

Trong cuốn sách “1 thắng 9 bại”, tỷ phú Tadashi Yanai nêu bật triết lý khởi nghiệp “việc kinh doanh là một chuỗi thử nghiệm và thất bại, phải luôn luôn trong trạng thái phát triển và tự đổi mới, nếu không phát triển thì chẳng khác gì đã chết”. Triết lý khởi nghiệp đơn giản và thông suốt ấy đã giúp Uniqlo từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành doanh nghiệp top đầu trong ngành thời trang bán lẻ toàn cầu.

Có lẽ “1 thắng 9 bại” là cuốn sách khởi nghiệp nhắc tới thất bại nhiều nhất. Tỷ phú Tadashi Yanai không ngần ngại điểm qua rất nhiều thất bại mà Uniqlo gặp phải trong quá trình hình thành, mở rộng qua các tỉnh, tăng số lượng cửa hàng, hướng tới niêm yết trên sàn chứng khoán, áp dụng công nghệ mới, mở rộng ra nước ngoài.

Không như các nhân vật thành đạt thường tự thuật một cách hùng hồn và đầy tự hào, tỷ phú Tadashi Yanai viết rất giản dị, tự nhiên, như thể có gì nói đó. Ông thú nhận mình vốn có tính nhút nhát, kém tài, không giỏi diễn đạt. Khi kể về quá trình phát triển Uniqlo, ông nhấn mạnh vào việc “thử và sai”, liên tục thực hiện, quan sát và điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.

Hàng loạt những thất bại đã được ông kể ra, như khó khăn trong vay vốn ngân hàng, lựa chọn điểm bán hàng, thất bại liên quan đến chất lượng sản phẩm, việc biến công ty khác thành công ty con, mở thương hiệu Famiglo và Spoglo… Thế nhưng cách nhìn nhận vấn đề rất thực tế, linh hoạt và chủ động của ông đã giúp Uniqlo cải cách mỗi ngày và đi qua từng thử thách.

Hiểu rõ rằng “thịnh suy thành bại luôn song hành” và “nếu không thay đổi, thích ứng với những biến hóa của môi trường kinh doanh thì không thể nào tồn tại”, tỷ phú Tadashi Yanai luôn nhìn thẳng vào thực tế và làm mọi cách để đáp ứng với các yêu cầu đặt ra trước mắt.

Kế thừa quan niệm của cha, ông luôn đặt ra mục tiêu cao nhất vì “người mang nhu cầu bình bình thì sự phát triển cũng chỉ dừng ở mức đó. Đề ra mục tiêu cao thì sẽ phải nỗ lực thực hiện công việc hướng tới mục tiêu đó. Đừng đặt ra mục tiêu quá thấp. Ngay cả khi mục tiêu hoàn toàn vô lý, vẫn nên xây dựng kế hoạch tỉ mỉ, theo sát việc thực hiện và luôn so sánh, điều chỉnh. Nếu làm được như vậy thì mọi việc sẽ diễn tiến trôi chảy”.

Dù áp dụng phương pháp truyền thống là “thử và sai”, ông cũng xác định: “Tuyệt đối không phạm những sai lầm chết người có thể dẫn đến khủng hoảng, nhưng làm rồi thất bại vẫn tốt hơn nhiều so với việc chỉ phân tích, trì hoãn mà không làm gì cả. Kinh nghiệm từ thất bại sẽ trở thành một tài sản giống như một bài học hiệu quả cho bản thân”.

“Kinh doanh giống như một cái giếng không bao giờ cạn của mục tiêu và thách thức. Để giải quyết các mâu thuẫn trong kinh doanh, chúng ta phải tự dò tìm phương hướng giải quyết, để rồi dần dần tiến đến mục tiêu” - trích dẫn từ cuốn sách 1 thắng 9 bại.

Công chúng có thể cảm nhận đầy đủ triết lý khởi nghiệp “1 thắng 9 bại” qua chính con đường của tỷ phú Tadashi Yanai. Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Kinh tế ở Đại học Waseda, Tadashi Yanai làm việc ở Jusco. Ông tự nhận vào thời điểm này, dù bắt đầu cảm thấy “công việc này cũng hay đây” nhưng ông vẫn còn “lông bông”, “lêu lổng”, “không có tâm trạng làm việc một cách nghiêm túc”. Theo sự đốc thúc của cha, ông trở về kế nghiệp và vào làm ở “Cửa hàng trang phục nam Ogori Shoji” chuyên bán veston. Đó cũng chính là tiền thân của Uniqlo sau này.

Trải nghiệm ở Jusco đã giúp Yanai nhận ra được những điểm chưa tốt trong quy trình làm việc ở cửa hàng của cha. Dưới sự can thiệp của ông, trong vòng hai năm, các nhân viên đã... lần lượt nghỉ việc.

Qua những chuyến đi ra nước ngoài, ông cũng nhận thấy các chuỗi cửa hàng bán quần áo tại Mỹ như Limited hay Gap phát triển rất nhanh, loại cửa hàng tự phục vụ và cửa hàng hạ giá đang lớn mạnh.

Đó là lúc ông có ý định chuyển hướng sang kinh doanh trang phục thường ngày dưới dạng thức này. Ý tưởng bao trùm của Yanai là xây dựng một “cửa hàng tự phục vụ, nơi bạn có thể mua quần áo với giá hợp lý và dễ dàng như mua tạp chí tuần san”. Hình dung của ông rất rõ ràng, cửa hàng mà ông muốn tạo ra là một “kho hàng lớn lúc nào cũng có thể chọn được hàng”.

Ngày 2.6.1968, cửa hàng quần áo hàng ngày mang tên Unique Clothing Warehouse (Kho quần áo độc đáo) đã được khai trương tại thành phố Hiroshima.

Đằng sau cái tên Uniqlo hiện giờ là một câu chuyện thú vị.

Ban đầu, logo là chữ UNICLO. Sau đó 4 năm, đã xảy ra một chuyện bất ngờ. Khi chuẩn bị thành lập công ty Uniclo trade để mua các sản phẩm qua liên kết với một người ở Hồng Kông, người này đã nhầm lẫn chữ C thành chữ Q lúc làm thủ tục đăng ký kinh doanh. Khi nhìn dòng chữ, Yanai thấy chữ Q có tính thẩm mỹ hơn, và quyết định thay tên toàn bộ cửa hàng tại Nhật Bản thành Uniqlo. Đôi khi một sự việc ngẫu nhiên đưa đến thành quả thú vị.

Cửa hàng đầu tiên của Uniqlo đã thể hiện tầm nhìn của Tadashi Yanai về “một không gian để khách có thể tự lựa chọn mặt hàng”: có đường đi thẳng và rộng trong cửa hàng, trần cao để mở rộng không gian, mặt hàng lúc nào cũng xếp ngay ngắn, hàng được bổ sung đúng lúc, nhân viên chỉ trả lời khi được yêu cầu. Toàn bộ trang phục của Uniqlo cũng hướng tới chức năng cơ bản là “dễ mặc” và “dễ mặc phối với đồ khác”, và không nhất thiết phải cùng hãng Uniqlo. Đó là những món quần áo thông dụng, ai mặc cũng cảm thấy thoải mái, bất kỳ lúc nào và bất kỳ nơi đâu.

Ban đầu, Uniqlo thường xuyên bị đánh giá là cửa hàng bán đồ giá rẻ với chất lượng kém. Tadashi Yanai đã có một nước đi cực kỳ can đảm: Đăng quảng cáo trên báo và tạp chí cả nước với tiêu đề: “Hãy than phiền về Uniqlo và nhận 1 triệu yên”. Họ đã nhận về rất nhiều phản hồi tiêu cực, thậm chí có người còn tiết lộ mình đã cắt bỏ nhãn mác để người khác không biết đây là sản phẩm của Uniqlo. Nhưng rồi họ đã thẳng thắn thừa nhận những lỗi được chỉ ra, nghiên cứu và cải thiện sản phẩm. Những thất bại cũng gieo mầm cho những thành công tiếp theo.

Tác giả khẳng định: “Trách nhiệm của công ty chúng tôi là: Dù thế nào cũng không làm qua loa sơ sài mà bỏ nhiều thời gian và công sức, miệt mài nỗ lực sản xuất quần áo với giá thành rẻ. Và nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm không gì khác ngoài sự tôn trọng dành cho khách hàng”.

Bước vào bất kỳ cửa hàng Uniqlo nào trên thế giới, ta cũng thấy rõ những hình dung và định hướng ban đầu của Tadashi Yanai đã được triển khai rất tốt và thống nhất, tạo nên hình ảnh riêng rất dễ nhận diện của thương hiệu này.

1 thắng 9 bại của Tadashi Yanai chứa đựng nhiều kinh nghiệm thực tiễn và triết lý kinh doanh quý giá cho doanh nghiệp và người mang khát vọng khởi nghiệp. Tinh thần không ngừng cải cách của Yanai nhất định sẽ truyền lửa cho bạn đọc trên toàn cầu.

Phương Anh (T/h)