Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nhấn mạnh về tình hình xuất khẩu lâm sản của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm với những con số gây lo ngại. Giá trị xuất khẩu lâm sản đã chứng kiến một sự sụt giảm mạnh, đạt 7,78 tỷ USD, giảm 25,5% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, phần xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ cũng chịu ảnh hưởng nặng nề với con số giảm 26,2%, tức 7,21 tỷ USD. Trong đó, sản phẩm gỗ giảm 30%, còn gỗ nguyên liệu giảm 14,2%. Lâm sản ngoại gỗ cũng không thoát khỏi tình hình khó khăn khi đạt 580 triệu USD, giảm 15,4%.
Các thị trường chính mà Việt Nam xuất khẩu lâm sản gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và Hàn Quốc. Chỉ trong 7 tháng, tổng giá trị xuất khẩu sang các thị trường này đã đạt 5,44 tỷ USD, chiếm 89% tổng giá trị xuất khẩu lâm sản của cả nước. Trong số này, thị trường Hoa Kỳ đã chiếm lĩnh với con số ấn tượng 3,1 tỷ USD.
Mặc dù một số tín hiệu tích cực đã xuất hiện khi một số doanh nghiệp đã nhận được đơn đặt hàng, song theo nhận định của ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, thách thức vẫn còn nhiều khi sức mua trên thị trường đang giảm. Nhiều doanh nghiệp đang phải vật lộn để duy trì quy mô sản xuất hiện tại, với hi vọng rằng thị trường sẽ cải thiện và thúc đẩy sản xuất. Tuy nhiên, trong tương lai gần, việc tăng mạnh về đơn đặt hàng vẫn còn khá mờ nhạt. Các doanh nghiệp lâm nghiệp đang phải thực hiện cắt giảm nhân sự để giảm bớt áp lực về chi phí, bao gồm cả lương, bảo hiểm xã hội và phí công đoàn. Một số còn phải thực hiện việc làm không đều, chỉ làm việc 4-5 ngày mỗi tuần. Thậm chí, có những doanh nghiệp đặt ra kế hoạch chỉ hoạt động khi có đơn đặt hàng và tạm ngừng sản xuất trong thời gian chờ đợi đơn hàng mới.
Các doanh nghiệp lâm nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp dăm gỗ, đang đối mặt với mức giảm đáng kể trong đơn đặt hàng, khoảng 60% so với trước đây. Do đó, dù triển vọng về tăng trưởng đơn hàng có thể xuất hiện trong những tháng cuối năm, nhưng khả năng đạt mức như năm trước vẫn rất khó khăn.
Không chỉ sự suy thoái trên thị trường, mà còn cả tình trạng chậm hoàn thuế cũng là một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp gặp khó khăn. Nhiều doanh nghiệp không dám nhận đơn đặt hàng dù có vì không đủ tiền do bị chậm ở khâu hoàn thuế. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp đã phải rút lui khỏi thị trường hoặc tạm ngừng hoạt động.
Để đối phó với tình hình khó khăn, nhiều doanh nghiệp đã chấp nhận tái cấu trúc, đầu tư hiện đại hóa thiết bị và tập trung sản xuất những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn. Ông Ngô Sỹ Hoài cũng lưu ý rằng việc đầu tư vào thiết kế độc đáo và sản phẩm mang tính sáng tạo là một chiến lược cần thiết để duy trì trong thị trường khó khăn.
Tuy nhiên, việc đa dạng hóa thị trường cũng đồng thời mang đến nhiều thách thức. Mỗi thị trường đòi hỏi sản phẩm phù hợp với nhu cầu của họ, điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có khả năng thích nghi nhanh chóng.
Báo cáo từ Cục Lâm nghiệp cho thấy sự khó khăn mà ngành công nghiệp lâm nghiệp của Việt Nam đang phải đối diện. Dù có những nỗ lực cải thiện và thích nghi, nhưng việc đạt được mục tiêu xuất khẩu 17 tỷ USD trong cả năm là một nhiệm vụ đầy thách thức. Chính sách hỗ trợ, thay đổi trong thủ tục hành chính và sự chú trọng vào sáng tạo sẽ có vai trò quan trọng trong việc giúp ngành công nghiệp lâm nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này và phát triển bền vững trong tương lai.
PV (t/h)
