Thành phố thông minh- nền tảng phát triển vững mạnh cho Bình Dương

Thành phố thông minh Bình Dương là điểm đến của giao thương quốc tế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện nay, thu nhập GDP bình quân đầu người của Bình Dương gấp đôi cả nước. Đây là thành quả nỗ lực phát triển kinh tế - xã hội của nhiều thế hệ lãnh đạo và người dân trong tỉnh.

Phát biểu tại hội nghị trực tuyến với lãnh đạo, chuyên gia thành phố Eindhoven (Hà Lan), ông Nguyễn Văn Lợi, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương cho biết: Giai đoạn sắp tới, Bình Dương bước vào thời kỳ bình thường mới, tỉnh sẽ tiếp tục gắn kết chặt chẽ với Eindhoven, với tổ chức Brainport, EIPO, quyết tâm triển khai Đề án Thành phố thông minh như mục tiêu của Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 11, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra. Đây sẽ là động lực quan trọng để Bình Dương khôi phục sau làn sóng Covid-19, đột phá đón kỷ nguyên 4.0. 

 Ông Nguyễn Văn Lợi, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương.

Một trong những trọng tâm của Đề án Thành phố thông minh 2021-2026 là qui hoạch Vùng Đổi mới sáng tạo, tập trung nguồn lực để đưa tỉnh vươn cao hơn nữa trên trường quốc tế, gia nhập các hiệp hội uy tín trên thế giới. Đề án Thành phố thông minh cũng như Vùng Đổi mới sáng tạo sẽ phát triển dựa vào mô hình hợp tác chặt chẽ ba nhà: nhà nước – nhà doanh nghiệp – nhà trường, và tập trung triển khai 5 lớp.

Nhấn mạnh chỉ đạo, Bí thư Tỉnh uỷ nêu rõ, Ban Điều hành, Sở KHCN và Becamex IDC phối hợp với Thành phố Eindhoven và các đối tác hoàn thành biên soạn chương trình Thành phố thông minh Bình Dương giai đoạn 2021-2026 vào đầu năm 2022, trong đó Vùng Đổi mới sáng tạo là trọng tâm

Tuy nhiên, hiện nay Bình Dương vẫn đang đứng trước những thách thức lớn như: Sức ép về hạ tầng đô thị giao thông, qua nhiều năm hạ tầng giao thông đường bộ của Bình Dương đang có dấu hiệu quá tải, điều này ảnh hưởng lớn đến chi phí hậu cần của các nhà đầu tư, trực tiếp ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư; nguy cơ gặp bẫy thu nhập trung bình của Bình Dương sẽ sớm hơn cả nước, nếu không sớm có giải pháp giúp nhà đầu tư tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, hậu cần…

Nói về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Becamex IDC tại hội nghị trực tuyến về phát triển Thành phố thông minh giai đoạn mới, cho biết: Bình Dương đang đứng trước những thách thức lớn. Thứ nhất, sức ép về hạ tầng đô thị giao thông – qua nhiều năm hạ tầng giao thông đường bộ của Bình Dương đang có dấu hiệu quá tải, điều này ảnh hưởng rất lớn đến chi phí hậu cần của các nhà đầu tư, trực tiếp ảnh hưởng đến việc thu hút các nhà đầu tư. Thứ hai, vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Thu nhập bình quân đầu người của Bình Dương là hơn 7000 USD/người/năm, điều đó đồng nghĩa với việc nguy cơ gặp bẫy thu nhập trung bình của Bình Dương sẽ sớm hơn cả nước, nếu không sớm có giải pháp giúp nhà đầu tư tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, hậu cần thì việc gặp phải bẫy thu nhập trung bình sẽ đến rất sớm. Thứ ba, phát triển kinh tế cân bằng. Đang có một khoảng cách lớn trong cơ cấu kinh tế của tỉnh giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp. Trong đó, công nghiệp vẫn chiếm tỷ lệ 66.8% trong khi đó thương mại dịch vụ 22.4%. Để có thể phát triển bền vững, việc thu hẹp khoảng cách này cần phải được ưu tiên rất nhiều trong thời gian tới. Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực. Với yêu cầu của thời đại kinh tế số và công nghiệp 4.0 và các thách thức nêu trên, Bình Dương cần phải sớm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhằm áp dụng khoa học kỹ thuật, tăng năng suất lao động để phù hợp với yêu cầu thời kỳ mới, cũng như đáp ứng nhà đầu tư. 

 Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Becamex IDC. 

Bên cạnh đó, cơ cấu kinh tế của tỉnh đang có một khoảng cách lớn giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp. Công nghiệp vẫn chiếm tỷ lệ 66.8% trong khi đó thương mại dịch vụ 22.4%. Để có thể phát triển bền vững, việc thu hẹp khoảng cách này cần phải được ưu tiên rất nhiều trong thời gian tới; Nguồn nhân lực cần phải sớm nâng cao chất lượng, nhằm áp dụng khoa học kỹ thuật, tăng năng suất lao động để phù hợp với yêu cầu thời kỳ mới.

Mặc dù có nhiều thách thức, nhưng nền tảng tích lũy của Bình Dương sau gần 30 năm qua rất lớn. Bình Dương đã mở rộng quan hệ ngoại giao, kết nghĩa với nhiều Thành phố lớn trên thế giới như Deajon Hàn Quốc, Yamaguchi Nhật Bản, Einhovend Hà Lan... Có hàng ngàn thương hiệu lớn trên thế giới đã đặt nhà máy tại Bình Dương như Panasonic, Pepsi, Kumho, Vinamilk...; Hệ thống giáo dục đào tạo của Bình Dương phát triển với nhiều trường đại học, hợp tác tốt với các đại học lớn trên thế giới như ĐH Quốc Gia Singapore, ĐH Portland Hoa Kỳ,… Các hãng công nghệ lớn như BOSCH, PHILIPS,… đã đến tìm hiểu và mong muốn mở rộng hợp tác. Đây được xem là nền tảng lớn giúp Bình Dương tự tin vượt qua được những thách thức hiện có. 

Xác định những thách thức nêu trên cùng với những nền tảng đã tích lũy, đề án Thành Phố thông minh mà trọng tâm hiện nay là Đề án Vùng Đổi mới sáng tạo, Bình Dương đã cô đọng chiến lược phát triển của Bình Dương trong mô hình 5 lớp: Quy hoạch đô thị và giao thông; Xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo; Về phát triển kinh tế cân bằng; Chuyển đổi số và Công nghiệp 4.0; Phát triển và thu hút nguồn nhân lực. 

Việc phát triển và quy hoạch các khu dân cư nhà ở theo mô hình TOD và Kiến tạo nơi chốn sẽ giúp phân bổ dân cư đồng đều, thúc đẩy thương mại địa phương, văn hóa giao thông công cộng, văn hóa đường phố. Tới đây, Becamex IDC chuẩn bị khởi công Điểm TOD đầu tiên A1. Và nhiều điểm đô thị TOD nữa sẽ được phát triển dọc theo tuyến giao thông công cộng kết nối vào với hệ thống Metro Bến Thành Suối Tiên. Trước tiên là hệ thống bus BRT và tương lai là hệ thống Metro.

Cùng với đó, giải quyết ùn tắt giao thông Quốc Lộ 13 và đường Mỹ Phước – Tân Vạn – Bàu Bàng. Trong đó có Dự án Cải tạo và nâng cấp Quốc Lộ 13 tại những điểm nghẽn bằng việc xây dựng các cầu vượt, hầm chui, đường gom, đường song hành dọc theo tuyến. Hiện tại, đội ngũ chuyên môn đã phân tích từng điểm nút và đề xuất giải pháp cụ thể cho từng nút giao thông.

Điểm nhấn là công trình Xưởng thực nghiệm phục vụ khởi nghiệp trong công nghiệp, với lợi thế có nền tảng sản xuất công nghiệp, Bình Dương là nơi thích hợp nhất cho việc xây dựng và phát triển khởi nghiệp trong công nghiệp và sản xuất. Công trình hiện nay đang trong giai đoạn xây dựng và gần hoàn thiện, hứa hẹn sẽ là địa điểm lý tưởng cho việc thực hiện các ý tưởng khởi nghiệp trong công nghiệp. 

Theo đó, để phát triển kinh tế cân bằng, việc thu hẹp khoảng cách giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp là yêu cầu cấp bách của Bình Dương trong giai đoạn mới. Thấy được yêu cầu đó, việc xây dựng khu Trung tâm Thương mại Thế giới TP Mới Bình Dương, và trở thành thành viên của Hiệp hội các trung tâm thương mại thế giới WTCA là cánh cửa giúp Bình Dương giao thương với 230 trung tâm thương mại thế giới trên toàn cầu. Trước đó, Bình Dương đã tổ chức nhiều sự kiện quốc tế lớn như Horasis 2018, 2019, với sự tham gia của nhiều chính khách và doanh nhân trong và ngoài nước.

Ngoài ra, Đề án Khu thử nghiệm thương mại điện tử xuyên biên giới, là đề án cấp quốc gia, thí điểm mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới đầu tiên tại Việt Nam. Hàng hóa phục vụ các sàn thương mại điện tử trong khu vực Đông Nam Á sẽ đươc lưu trữ tại các kho ngoại quan tại đây, khi có đơn hàng phát sinh ở quốc gia nào thì hàng sẽ được chuyển đến đó và thông quan. Đề án sẽ là đòn bẩy giúp định vị Bình Dương là trung tâm Logistics cho Thương mại Điện tử khu vực Đông Nam Á.

Mặt khác, Bình Dương có nền tảng công nghiệp lớn vì vậy việc phát triển công nghệ, xây dựng chiến lược chuyển đổi số cho cả khu vực công và khu vực tư rất phù hợp để phát triển công nghiệp 4.0. Thời gian qua Bình Dương đã có nhiều ấn tượng trong mô hình phát triển các khu công nghiệp thông minh, với việc ứng dụng công nghệ thông tin và các công nghệ tự động hóa trong việc quản lý và vận hành các khu công nghiệp, như khu công nghiệp VSIP 3, với chức năng nhà máy xử lý nước thải thông minh, tự động, đèn đường thông minh tiết kiệm năng lượng, camera giao thông thông minh…

Hiện nay, Becamex IDC cũng đang xây dựng trung tâm điều hành thông minh để quản lý các khu công nghiệp. Dần hình thành những khu chuyên môn nhằm thu hút các nhà khoa học và các kỹ sư về làm việc để phát triển các sản phẩm, nghiên cứu các công nghệ 4.0, nhà máy thông minh để từng bước ứng dụng trong thực tế sản xuất. 

Đặc biệt, phát triển nguồn nhân lực, là lớp quan trọng nhất trong mô hình 5 lớp. Nguồn nhân lực luôn quan trọng và quyết định sự thành công của mọi chiến lược, bởi vậy chiến lược phát triển, đào tạo và thu hút nguồn nhân lực là vấn đề cốt lõi trong việc triển khai và phát triển Đề án Thành phố thông minh.

Bên cạnh đó, Chủ tịch HĐQT Becamex IDC cũng chỉ rõ, để một Đô thị thông minh hay Thành phố thông minh phải thỏa mãn được 3 yếu tố kết nối cụ thể. Về kết nối hạ tầng, phải được quy hoạch và kết nối bài bản, đô thị được phân bổ khoa học, quy hoạch liên ngành giữa xây dựng đô thị, giao thông, phát triển văn hóa xã hội, phát triển bền vững, mọi yếu tố đều có giá trị liên quan, không thể là thực thể độc lập. Về kết nối xã hội, phải là một xã hội đáng sống, văn hóa, dựa trên sự phát triển của khoa học và đổi mới sáng tạo, và việc kết nối xã hội có mối quan hệ mật thiết với kết nối hạ tầng. Về kết nối công nghệ, công nghệ là thành quả của các hoạt động xã hội, một xã hội tốt sẽ phát triển công nghệ tốt và ngược lại những tiện ích công nghệ chỉ có thể phát huy tốt tác dụng nếu được triển khai trên 1 hạ tầng xã hội tốt.

Hơn 6 năm thiết lập mối quan hệ hữu nghị, tỉnh Bình Dương và thành phố Eindhoven, Becamex IDC cùng tổ chức Brainport, EIPO đã tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác, mà nổi bật là phát triển Đề án Thành phố thông minh Bình Dương. Đề án đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, tạo đòn bẩy rất lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội Bình Dương thời gian qua.

Đồng thời tiếp tục tổ chức các sự kiện tầm vóc thế giới, đẩy mạnh hợp tác quốc tế: đặc biệt với Eindhoven, Brainport Hà Lan, Daejeon Hàn Quốc, ICF, Horasis, Hiệp hội các Trung tâm thương mại thế giới… cũng như kết nối với các thành phố, tổ chức khác. Thông qua Vùng ĐMST, duy trì, giữ vững Top 21, Top 7 của ICF, vươn đến các danh hiệu quốc tế và gia nhập các hiệp hội toàn cầu khác.

Lãnh đạo tỉnh Bình Dương quyết tâm thực hiện Đề án Thành phố thông minh, tỉnh cùng Becamex IDC, TP.Eindhoven tiếp tục xây dựng mối quan hệ với viện, trường, giúp địa phương xây dựng và thu hút trí thức, công nghệ cao, nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo mọi điều kiện thuận lợi xây dựng Đề án Thành phố thông minh sớm trở thành hiện thực. 

Hoàng Thu