Thứ bảy 19/07/2025 06:35
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Sửa Luật Đầu tư công: 'Nới' nhưng không để 'lỏng'

12/10/2020 00:00
Luật Đầu tư công năm 2015 đã đem lại những kết quả tích cực trong siết chặt kỷ luật, nâng cao hiệu quả trong đầu tư công. Tuy nhiên, qua 3 năm thực hiện, Luật bộc lộ một số hạn chế mà thường được nhắc đến nhất là quy trình, thủ tục phức tạp, cứng nhắ

Việc mở rộng phạm vi "dự án khẩn cấp" là không hợp lý, có thể dẫn đến tình trạng một số dự án không thực sự khẩn cấp sẽ được coi là khẩn cấp.

Việc sửa luật là cần thiết nhưng vấn đề đặt ra là sửa luật thế nào để tháo gỡ vướng mắc, thông thoáng về thủ tục nhưng vẫn phải đảm bảo giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương về đầu tư và tài chính, thống nhất với các luật hiện hành.

Mở quá rộng phạm vi “dự án khẩn cấp”, “nợ đọng XDCB”

Một trong những nhóm vấn đề được đề xuất sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) là các khái niệm về dự án đầu tư công, dự án đầu tư công khẩn cấp, vốn đầu tư công, chủ trương đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch, nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư... Trong đó, khái niệm về dự án đầu tư công khẩn cấp được mở rộng theo hướng quy định cụ thể các tình huống và trường hợp đặc thù do Chính phủ quyết định. Tuy nhiên, qua thẩm tra, Ủy ban Tài chính ngân sách (UBTCNS) của Quốc hội cho rằng, việc mở rộng phạm vi "dự án khẩn cấp" là không hợp lý, có thể dẫn đến tình trạng một số dự án không thực sự khẩn cấp sẽ được coi là khẩn cấp và được áp dụng quy trình phê duyệt đặc biệt theo hướng rút gọn, không bảo đảm yêu cầu quản lý, dẫn đến lách luật, không kiểm soát được hiệu quả đầu tư…

Về nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB), dự thảo luật mở rộng khái niệm nợ đọng XDCB là giá trị khối lượng thực hiện đã được nghiệm thu của dự án thuộc kế hoạch đầu tư công được cấp có thẩm quyền phê duyệt, cao hơn tổng mức vốn đã dự kiến bố trí trong kế hoạch đầu tư trung hạn được cấp có thẩm quyền quyết định của chương trình, dự án. Về vấn đề này, các ý kiến của cơ quan thẩm tra cho rằng, quy định như vậy là khá rộng rất dễ dẫn đến tình trạng không kiểm soát được nợ đọng. Hơn nữa, việc gây ra nợ đọng XDCB là một trong các hành vi bị cấm trong đầu tư công.

Một nội dung khác cũng được mở rộng trong dự thảo là điều kiện quyết định chủ trương đầu tư. Theo đó, dự thảo bổ sung nhóm các dự án không phải quyết định chủ trương đầu tư gồm các dự án thuộc quy hoạch đã được phê duyệt, các dự án thuộc diện khẩn cấp, các dự án đặc biệt khác... Tuy nhiên, UBTCNS cho rằng, quy định này chưa đảm bảo tính chặt chẽ vì sẽ dẫn đến rất nhiều các dự án có thể áp dụng thủ tục rút gọn, không cần quyết định chủ trương đầu tư mà vẫn được phân bổ vốn bởi về cơ bản, hầu hết dự án đều có trong quy hoạch. Hơn nữa, dự thảo luật còn mở quá rộng tiêu chí xác định dự án khẩn cấp, nếu vậy số lượng dự án khẩn cấp sẽ tăng lên nhiều so với hiện nay. Còn quy định thế nào là dự án "đặc biệt" cũng chưa được làm rõ trong dự thảo luật. Quy định này sẽ dẫn đến thiếu tính công khai, minh bạch, thiếu công bằng, tạo ra nhiều ngoại lệ. Vì vậy, cần rà soát, điều chỉnh lại theo hướng chặt chẽ, cụ thể, minh bạch.

Thống nhất với Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý nợ công

Quy định về trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư cũng được sửa đổi, bổ sung tại dự thảo. Tuy nhiên, qua thẩm tra sơ bộ, UBTCNS đánh giá quy định về trình tự quyết định chủ trương đầu tư dự án sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi tại Điều 25 của dự thảo là rất phức tạp, không xử lý được những vướng mắc hiện nay. Để đảm bảo thống nhất với quy định của Luật Quản lý nợ công năm 2017, cơ quan thẩm tra đề nghị điều chỉnh nội dung theo hướng: Bộ Tài chính chủ trì xây dựng định hướng hợp tác và lĩnh vực ưu tiên sử dụng vốn ODA; chủ trì báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt đề xuất tài trợ chương trình, dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, thay vì quy định cả hai Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính cùng báo cáo Thủ tướng.

Bên cạnh đó, một số quy định về trình tự, mốc thời gian lập, thẩm định, phê duyệt và giao kế hoạch vốn trong dự thảo chưa thống nhất với quy định tại Luật Ngân sách nhà nước (NSNN). Vì vậy, cơ quan soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu điều chỉnh trình tự, các mốc thời gian về lập, thẩm định, phê duyệt, giao kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 5 năm, 3 năm, hàng năm để đảm bảo phù hợp với Luật NSNN, khả thi trong triển khai thực hiện.

Liên quan đến thẩm quyền và thời hạn kéo dài thời hạn giải ngân, thực tế cho thấy việc cho phép kéo quá dài thời hạn giải ngân như hiện nay đã làm giảm hiệu quả sử dụng vốn, ảnh hưởng đến kỷ luật tài chính, chậm đưa các dự án vào sử dụng. Vì vậy, UBTCNS đề nghị quy định cụ thể trong luật "cấp có thẩm quyền" cho phép kéo dài thời hạn giải ngân là tổ chức, cá nhân nào. Đồng thời, thu hẹp thời hạn kéo dài, theo đó chỉ được kéo dài không quá 2 năm, thay vì quy định ‘‘cho phép kéo dài thời gian giải ngân không quá kế hoạch đầu tư công trung hạn" như hiện nay.

Một trong những ưu điểm nổi bật của Luật Đầu tư công hiện hành là khắc phục được tình trạng quyết định đầu tư không gắn với nguồn vốn, dẫn đến khó khăn cho ngân sách, lãng phí, kém hiệu quả. Tại dự thảo sửa đổi lần này, dù có mục tiêu tháo gỡ các khó khăn, tạo thuận lợi hơn về quy trình thủ tục, song cơ quan thẩm tra nhấn mạnh việc phải làm rõ căn cứ, trách nhiệm trong thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn để bảo đảm không được dẫn đến tình trạng nhu cầu đầu tư vượt quá khả năng cân đối vốn như đã xảy ra trên thực tế trước khi có Luật Đầu tư công và tuyệt đối tránh vi phạm điều cấm theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 của luật khi quyết định chủ trương đầu tư mà không cân đối được nguồn vốn đầu tư.

Hoàng Yến

Tin bài khác
TS. Nguyễn Tuấn Quang: Việt Nam khẩn trương xây dựng thị trường carbon quốc gia

TS. Nguyễn Tuấn Quang: Việt Nam khẩn trương xây dựng thị trường carbon quốc gia

Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện hành lang pháp lý để vận hành thử nghiệm thị trường carbon cuối năm 2025. Đây là giải pháp then chốt hiện thực hóa cam kết Net Zero 2050.
Không để gián đoạn dòng chảy vốn đầu tư công nửa cuối năm 2025

Không để gián đoạn dòng chảy vốn đầu tư công nửa cuối năm 2025

Với tổng kế hoạch vốn đầu tư công lên tới hơn 818.000 tỷ đồng, Chính phủ đang đặt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch trong năm 2025. Đây là thách thức không nhỏ, nhưng theo những tín hiệu tích cực từ kết quả 6 tháng đầu năm, mục tiêu này không phải là bất khả thi.
Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025, lãnh đạo TP. Đà Nẵng đã kiến nghị loạt giải pháp lớn để đạt mục tiêu tăng trưởng.
Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng cùng với áp lực từ biến đổi khí hậu, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững.
Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Ngày 17/7/2025, Bộ Tài chính phối hợp cùng Chương trình Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP - UNOPS) tổ chức Hội thảo tham vấn về xây dựng mô hình vận hành sàn giao dịch tín chỉ các-bon, nhằm chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm thị trường các-bon từ năm 2025 đến 2028.
Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Giữa bối cảnh lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng, người lao động Việt Nam đang rất mong mỏi tăng lương tối thiểu để đảm bảo cuộc sống ổn định.
Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Sáng 17/7 tại Hà Nội đã diễn ra Diễn đàn “Chuyển đổi số khu vực công – Tiền đề cho phát triển kinh tế xã hội”, thu hút các đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, viện nghiên cứu, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức công nghệ, cùng nhiều chuyên gia trong và ngoài nước.
TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

Theo số liệu vừa công bố từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Khu vực 2, tổng lượng kiều hối chuyển về TP. Hồ Chí Minh trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 5,23 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Theo ông Phan Đức Hiếu, Nghị quyết 68 hướng đến giảm phiền hà, tăng bảo vệ và khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp tư nhân. Báo chí cần hiểu sâu sắc để phản biện hiệu quả.
Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025, Bộ Tài chính đề xuất cần tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Sáng 16/7, tại Hội nghị trực tuyến giữa Chính phủ và các địa phương nhằm thảo luận về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp triển khai, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ đã xây dựng và trình hai kịch bản tăng trưởng cho năm 2025.
Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Ngày 16/7, tại Khách sạn Pullman thành phố Hải Phòng, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã tham dự và phát biểu khai mạc Kỳ họp lần thứ ba năm 2025 của Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC III).
Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Tại Diễn đàn “Xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2045”, TS. Nguyễn Bá Hùng đã chỉ ra những bài học tăng trưởng từ Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc), đây là cơ sở để Việt Nam hoạch định con đường phát triển riêng.
Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Tái cơ cấu nông nghiệp, miễn thuế đất sản xuất... là chìa khóa mở ra kỷ nguyên mới cho nông nghiệp Việt Nam, thúc đẩy chuỗi giá trị và tăng sức cạnh tranh quốc tế.
Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Tại diễn đàn xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam, PGS. TS Nguyễn Hồng Sơn đã đặt ra những câu hỏi chiến lược, gợi mở hướng đi cho nền kinh tế Việt Nam.