 |
| Singapore và Malaysia ký kết thỏa thuận thiết lập đặc khu kinh tế mới (Ảnh: Bloomberg). |
Các nhà lãnh đạo Malaysia và Singapore đã chính thức hóa một thỏa thuận thiết lập đặc khu kinh tế (SEZ) liên kết khu vực biên giới giữa hai nước, với mục tiêu thu hút 50 dự án trong năm năm đầu tiên kể từ khi thành lập.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Thủ tướng Singapore Lawrence Wong đã chủ trì buổi lễ ra mắt khu kinh tế tại bang Johor, miền Nam Malaysia - nơi có một trong những cửa khẩu biên giới bận rộn nhất thế giới nối với Singapore. Lễ ký kết ban đầu đã bị hoãn đến tháng 1 do Thủ tướng Singapore Lawrence Wong nhiễm Covid-19.
Thủ tướng Lawrence Wong phát biểu tại Putrajaya, thủ đô hành chính của Malaysia: “Đây là một dự án quan trọng được xây dựng trên cơ sở kết cấu bổ trợ giữa Singapore và Johor để cả hai bên trở nên cạnh tranh hơn, nâng cao giá trị của mình và cùng thu hút thêm nhiều khoản đầu tư”.
Theo đó, hai quốc gia đã cam kết thúc đẩy và hỗ trợ 100 dự án trong vòng 10 năm đầu tiên, với các ưu đãi như thuế thu nhập doanh nghiệp và cá nhân đặc biệt nhằm thu hút đầu tư mới.
Giới chức Johor trước đây cho biết, khu kinh tế này có thể tạo ra tới 100.000 việc làm mới và đóng góp 26 tỷ USD mỗi năm vào nền kinh tế Malaysia vào năm 2030. Phần lớn nguồn thu này có khả năng đến từ đầu tư mới và các công ty có trụ sở tại Singapore mở rộng hoặc chuyển sản xuất sang Johor, nơi có diện tích lớn hơn và lực lượng lao động dồi dào hơn so với Quốc đảo sư tử.
Với diện tích trải rộng hơn 3.500 km², đặc khu kinh tế này dự kiến lớn gấp bốn lần Singapore và gần gấp đôi thành phố Thâm Quyến của Trung Quốc - một thành phố giáp Hồng Kông mà Malaysia hy vọng mô phỏng thành công với SEZ này.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết tại lễ ký kết: “Hiếm khi thấy hai quốc gia hợp tác như một đội. Không nơi nào trên thế giới có hai nước cùng quyết định hợp tác, thúc đẩy cả hai bên và thu hút đầu tư”.
Tuy nhiên, việc tăng cường mối quan hệ giữa Johor và Singapore từng là một mục tiêu khó đạt được. Theo đó, mỗi ngày có tới hơn 300.000 người qua lại biên giới Johor-Singapore, phần lớn là để làm việc. Điều này đã khiến giao thông tại hai cây cầu nối liền hai nước thường xuyên xảy ra tình trạng chậm trễ kéo dài hàng giờ.
 |
| Cây cầu nối liền Johor (Malaysia) và Singapore mỗi ngày ghi nhận hơn 300.000 người qua lại biên giới giữa hai nước (Ảnh: Bloomberg). |
Trước đây, một dự án đường sắt cao tốc trị giá hơn 20 tỷ USD đã từng được đề xuất và là một nỗ lực nhằm liên kết khu vực này. Dù vậy, những bất đồng về chi phí giữa 2 bên và các trở ngại khác đã khiến dự án này bị đình trệ.
Bộ trưởng Kinh tế Malaysia Rafizi Ramli cho biết rằng, ưu tiên hiện nay là tháo gỡ những nút thắt trong việc di chuyển của con người và hàng hóa, đồng thời đảm bảo các doanh nghiệp có thể hoạt động ở cả Singapore và Johor.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng điều này sẽ sớm thành hiện thực.
“Có những lo ngại về năng lực hành chính và việc quản lý kỳ vọng cho các doanh nghiệp qua lại biên giới Johor”, ông Asrul Hadi Abdullah Sani, đối tác tại công ty tư vấn chiến lược ADA Southeast Asia, nhận định trước lễ ký kết.
Vị trí địa lý gần với Singapore từ lâu đã là một trong những tài sản lớn nhất của Johor. Điều này được thể hiện rõ gần đây thông qua sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu tại bang này. Theo đó, bang miền Nam Malaysia đã được hưởng lợi nhờ lệnh tạm ngừng xây dựng trung tâm dữ liệu mới của Singapore từ năm 2019-2022, một phần do lo ngại về nguồn cung năng lượng.
Tuy vậy, cả hai quốc gia hiện chỉ cung cấp một số thông tin mới, ngoài những điều đã được nêu trong biên bản ghi nhớ ký kết hồi năm ngoái. Biên bản này đã nhấn mạnh các mục tiêu cụ thể nhằm tạo điều kiện cho việc di chuyển xuyên biên giới, bao gồm đi lại không cần hộ chiếu và hệ thống thông quan dựa trên mã QR.
Về phần mình, Malaysia vẫn đang gặp khó khăn trong việc triển khai hệ thống giấy phép nhập cảnh xe kỹ thuật số và mới chỉ bắt đầu thử nghiệm các hệ thống thông quan bằng mã QR tại các trạm kiểm soát - những chương trình mà Singapore đã thực hiện ở quy mô lớn từ lâu.
Một số nhà phân tích cho rằng, vẫn chưa rõ liệu cả hai nước có đạt đủ tiến bộ trong việc đơn giản hóa chính sách đầu tư và thuế để thực sự thúc đẩy đầu tư mới. Singapore hiện có mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp nhất khu vực là 17%, so với 24% ở Malaysia.
Bà Yvonne Beh, đối tác tại công ty luật Wong & Partners có trụ sở tại Kuala Lumpur, nhận định: “Sức hút của đặc khu kinh tế này có khả năng nằm ở các ưu đãi thuế. Đối với các công ty muốn sử dụng Johor làm trung tâm cho chuỗi cung ứng khu vực, việc miễn thuế hải quan và thuế bán hàng là tối thiểu cần được mong đợi trước khi họ cân nhắc thiết lập trung tâm tại Johor”.
