 |
| Ông Trump cam kết áp thuế mới đối với Canada, Mexico và Trung Quốc (Ảnh: Reuters). |
Tổng thống đắc cử Donald Trump hôm thứ Hai (25/11) đã cam kết áp thuế cao đối với ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ là Canada, Mexico và Trung Quốc. Hành động này đã nhấn mạnh cách ông sẽ thực hiện các cam kết trong chiến dịch tranh cử, đồng thời dẫn đến khả năng châm ngòi cho các cuộc chiến thương mại.
Với việc sẽ nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế nhập khẩu 25% đối với Canada và Mexico cho đến khi hai quốc gia này kiểm soát được ma túy, đặc biệt là fentanyl, và tình trạng di cư vượt biên. Động thái này được cho là vi phạm các thỏa thuận thương mại tự do.
Ngoài ra, ông này cũng công bố kế hoạch áp “thêm 10% thuế, ngoài các mức thuế bổ sung khác” đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Đây là một trong những tuyên bố chi tiết nhất về chính sách kinh tế kể từ khi ông thắng cử vào ngày 5/11 với lời hứa "nước Mỹ là trên hết".
“Vào ngày 20 tháng 1, tôi sẽ ký tất cả các tài liệu cần thiết để áp thuế 25% đối với mọi sản phẩm từ Mexico và Canada vào Mỹ, cùng với các chính sách biên giới mở vô lý”, ông viết trên nền tảng Truth Social.
Dù các vụ bắt giữ người di cư đạt mức kỷ lục trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, tình trạng vượt biên trái phép đã giảm mạnh trong năm nay khi ông Biden áp dụng các biện pháp hạn chế biên giới mới và Mexico tăng cường kiểm soát.
Theo đó, hơn 83% hàng xuất khẩu của Mexico và 75% hàng xuất khẩu của Canada được vận chuyển đến Mỹ trong năm 2023.
Các mức thuế này cũng có thể gây khó khăn cho các công ty nước ngoài, bao gồm nhiều nhà sản xuất ô tô và thiết bị điện tử châu Á, đang sử dụng Mexico như một cửa ngõ sản xuất chi phí thấp để tiếp cận thị trường Mỹ.
Mối đe dọa thuế quan này có khả năng vi phạm Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), được ông Trump ký kết và có hiệu lực vào năm 2020, duy trì thương mại gần như không có thuế quan giữa ba nước.
Sau khi đưa ra lời đe dọa, ông Trump đã có cuộc trò chuyện với Thủ tướng Canada Justin Trudeau để thảo luận về thương mại và an ninh biên giới. Theo ông William Reinsch, cựu Chủ tịch Hội đồng Thương mại Quốc gia Mỹ, ông Trump có thể đang sử dụng mối đe dọa thuế để thúc đẩy đàm phán lại USMCA sớm. “Điều này giống như một lời đe dọa hơn là kế hoạch cụ thể”, ông nhận định. “Có vẻ như ý tưởng là nếu liên tục gây áp lực, cuối cùng họ sẽ nhượng bộ”.
Trung Quốc: Không ai thắng trong cuộc chiến thương mại
Đối với Trung Quốc, ông Trump cáo buộc Bắc Kinh không thực hiện đủ biện pháp để ngăn dòng chảy ma túy bất hợp pháp qua biên giới Mexico vào Mỹ.
“Cho đến khi họ dừng lại, chúng tôi sẽ áp thêm 10% thuế trên tất cả các sản phẩm từ Trung Quốc”, ông Trump tuyên bố.
Phát ngôn viên của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, ông Lưu Bằng Vũ, phản ứng: “Trung Quốc tin rằng hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước mang lại lợi ích đôi bên. Không ai chiến thắng trong các cuộc chiến thương mại hoặc thuế quan”.
Đại sứ quán cũng nhấn mạnh các biện pháp mà Trung Quốc đã thực hiện kể từ cuộc gặp Mỹ-Trung năm 2023, bao gồm cam kết hạn chế xuất khẩu các nguyên liệu liên quan đến sản xuất fentanyl. “Những điều này chứng minh rằng ý tưởng Trung Quốc cố tình cho phép tiền chất fentanyl chảy vào Mỹ hoàn toàn đi ngược lại thực tế”, phát ngôn viên nói.
Trong giai đoạn tranh cử, ông Trump đã đề xuất áp thuế 10%-20% đối với hầu hết hàng nhập khẩu và mức thuế cao đến 200% đối với ô tô qua biên giới Mỹ-Mexico.
Bộ Tài chính Mexico tuyên bố: “Mexico là đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, và USMCA mang lại sự chắc chắn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước”.
Các nhà kinh tế cảnh báo rằng các kế hoạch thuế của ông Trump có thể đẩy mức thuế nhập khẩu của Mỹ quay trở lại thời kỳ Đại suy thoái 1930, làm gia tăng lạm phát, sụp đổ thương mại Mỹ-Trung, gây ra các biện pháp trả đũa và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài ra, các chuyên gia nhận định rằng, các mức thuế được trả bởi các công ty nhập khẩu các sản phẩm chịu thuế, và họ hoặc chuyển chi phí này sang cho người tiêu dùng, hoặc chấp nhận lợi nhuận thấp hơn. Tuy nhiên, ông Trump thường xuyên nhấn mạnh rằng các quốc gia sẽ phải "trả một cái giá rất đắt" vì kế hoạch thuế quan của ông. Trong tuyên bố hôm thứ Hai, ông nhắc lại điều này đối với Mexico và Canada.
Tuyên bố của ông Trump đã khiến đồng USD tăng mạnh. Đồng tiền này tăng 1% so với đô la Canada và 2% so với peso Mexico. Trong khi đó, các thị trường chứng khoán châu Á giảm điểm, cùng với hợp đồng tương lai chứng khoán châu Âu. Hợp đồng tương lai S&P 500 cũng giảm 0,3%.
