Nông nghiệp Việt Nam trong cuộc chạy đua chuyển đổi kỹ thuật số

Kết quả ban đầu

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), đến nay chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp đã được ứng dụng trong trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và lâm nghiệp, cho kết quả rất tốt.

Cụ thể, các chương trình, phần mềm quản lý rừng trồng và nông nghiệp chính xác được áp dụng nhằm tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên (nước, phân bón ...) và từng bước chuyển từ phương thức canh tác truyền thống sang phương thức canh tác hiện đại nhằm tăng năng suất cây trồng, giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, môi trường, dịch bệnh và cải tạo giống.

Ước tính đến cuối năm 2021, cả nước có 19.000 hợp tác xã nông nghiệp và 79 liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp, trong đó trên 2.200 hợp tác xã ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, chiếm 12%.

Với sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng và các nền tảng thương mại điện tử hàng đầu, hơn hai triệu hộ sản xuất nông nghiệp đã được đào tạo kỹ năng số, gần 50.000 sản phẩm nông nghiệp được cung cấp trên nền tảng thương mại điện tử và hàng nghìn giao dịch điện tử đã được thực hiện hiệu quả bước đầu của chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Tác động của đại dịch Covid-19 đã khiến chuyển đổi kỹ thuật số trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mỗi quốc gia, ngành và mỗi người. Với vai trò là trụ cột của nền kinh tế quốc dân, chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp sẽ là một trong những yếu tố then chốt giúp nông dân, trang trại, hợp tác xã và doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, tối ưu hóa sản xuất, giảm giá thành và tăng lợi nhuận.

Cần có các giải pháp toàn diện hơn

Bất chấp cơ hội thay đổi trong lĩnh vực nông nghiệp, chuyển đổi kỹ thuật số đã gặp phải những trở ngại. Ví dụ, chỉ 23% doanh nghiệp tham gia vào đổi mới công nghệ; tỷ lệ nhập khẩu công nghệ chỉ là 10% và 75% công nghệ từ những năm 1980-1990 đã lạc hậu. Trong khi đó, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển khoa học và công nghệ còn hạn chế, kém hiệu quả.

Giám đốc CropLife Châu Á, Tiến sĩ Tan Siang Hee cho biết Việt Nam đã có những bước đầu tiên trong quá trình số hóa nông nghiệp. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 kéo dài, ngành nông nghiệp đã chuyển mình rất nhanh, tăng cường kết nối giữa nông dân và người tiêu dùng. Theo một cuộc khảo sát trên 130 nông dân trồng lúa, trái cây, cà phê và rau, 42% mong muốn chuyển sang nông nghiệp kỹ thuật số, nhưng không biết cách áp dụng công nghệ mới. Tuy nhiên, 89% dân số Việt Nam sử dụng điện thoại di động và 68% trong số họ là người sử dụng điện thoại thông minh, giúp nông dân tiếp cận với công nghệ tiên tiến và lợi thế của chúng và tạo cơ hội để họ triển khai nó trong nông nghiệp.

Để thúc đẩy chuyển đổi số nông nghiệp, Tiến sĩ Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin quốc gia về nông nghiệp và xác định các lĩnh vực, công nghệ số ưu tiên phát triển trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Ông Thắng cũng khuyến nghị có chính sách khuyến khích, hỗ trợ tài chính cho nông dân sản xuất nhỏ lẻ, khuyến khích dồn điền đổi thửa, phát huy kinh tế tập thể và liên kết chuỗi giá trị, thí điểm thực hiện mô hình xã nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021-2025.

Chuyển đổi kỹ thuật số là một quá trình lâu dài. Ngoài nỗ lực của doanh nghiệp và nông dân, để hiệu quả nó cũng cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan, bộ, ngành ở Trung ương và địa phương.

Mai Anh