Theo IMF, tổng nợ công toàn cầu dự kiến sẽ lần đầu tiên vượt 100 nghìn tỷ USD trong năm nay. (Ảnh: REUTERS/Yuri Gripas) |
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết vào thứ Ba (15/10), tổng nợ công toàn cầu dự kiến sẽ lần đầu tiên vượt 100 nghìn tỷ USD trong năm nay, và có thể tăng nhanh hơn dự báo khi tình hình chính trị trên thế giới đang ủng hộ chi tiêu công cao hơn, đồng thời tốc độ tăng trưởng chậm đang làm gia tăng chi phí cũng như nhu cầu vay mượn.
Cụ thể, theo báo cáo Giám sát Tài khóa mới nhất của IMF, nợ công toàn cầu sẽ đạt 93% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn thế giới vào cuối năm 2024, và tiến gần mức 100% vào năm 2030. Con số này sẽ vượt mức đỉnh 99% trong thời kỳ đại dịch COVID-19, và cao hơn 10 điểm phần trăm so với năm 2019, trước khi dịch bệnh khiến các chính phủ tăng chi tiêu mạnh mẽ.
Báo cáo này được công bố một tuần trước khi IMF và Ngân hàng Thế giới tổ chức các cuộc họp thường niên tại Washington, cho thấy có nhiều lý do để tin rằng mức nợ trong tương lai có thể cao hơn đáng kể so với dự báo hiện tại, bao gồm nhu cầu chi tiêu tăng cao tại Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới.
"Sự bất ổn trong chính sách tài khóa đã tăng lên, và các giới hạn chính trị đối với việc đánh thuế đã trở nên khó thay đổi hơn", IMF nhận định trong báo cáo. "Áp lực chi tiêu để thực hiện quá trình chuyển đổi xanh, đối phó với già hóa dân số, các vấn đề an ninh và những thách thức phát triển dài hạn đang gia tăng".
Ngoài ra, IMF cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng nợ tăng cao khi chỉ còn ba tuần nữa là đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, trong đó cả hai ứng cử viên đều đã hứa hẹn về các biện pháp giảm thuế và chi tiêu mới, có thể làm gia tăng thâm hụt ngân sách của Hoa Kỳ lên đến hàng nghìn tỷ USD.
Cụ thể, kế hoạch cắt giảm thuế của ứng viên tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump sẽ làm tăng thêm khoảng 7,5 nghìn tỷ USD nợ mới trong vòng 10 năm, gấp đôi so với 3,5 nghìn tỷ USD theo kế hoạch của Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng viên Đảng Dân chủ, theo ước tính của Ủy ban về Ngân sách Liên bang Có Trách nhiệm (CRFB), một tổ chức nghiên cứu ngân sách.
Ngoài ra, báo cáo cho thấy các dự báo nợ thường đánh giá thấp kết quả thực tế, với tỷ lệ nợ trên GDP thực tế sau năm năm cao hơn trung bình 10% so với dự báo ban đầu. Nợ công có thể tăng đáng kể hơn nữa do tăng trưởng yếu, điều kiện tài chính chặt chẽ hơn và sự bất ổn về chính sách tài khóa và tiền tệ ở các nền kinh tế có tầm quan trọng như Mỹ và Trung Quốc.
Đồng thời, báo cáo cũng đưa ra một "kịch bản bất lợi nghiêm trọng" trong đó các yếu tố này có thể khiến nợ công toàn cầu đạt 115% chỉ trong ba năm, cao hơn 20 điểm phần trăm so với dự báo hiện tại.
Hạn chế chi tiêu
IMF đã nhắc lại lời kêu gọi thắt chặt tài khóa hơn nữa, cho rằng môi trường hiện tại với tăng trưởng bền vững và tỷ lệ thất nghiệp thấp là thời điểm thuận lợi để thực hiện điều này.
Mỹ dự kiến sẽ báo cáo thâm hụt ngân sách tài khóa 2024 khoảng 1,8 nghìn tỷ USD, tương đương hơn 6,5% GDP, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội. IMF cảnh báo rằng Mỹ và các quốc gia khác, nơi nợ công đang tiếp tục gia tăng, bao gồm Brazil, Anh, Pháp, Ý và Nam Phi, có thể sẽ phải đối mặt với những hậu quả lớn.
"Việc trì hoãn điều chỉnh chỉ khiến cho quá trình sửa chữa sau này lớn hơn, và chờ đợi cũng tiềm ẩn rủi ro, vì kinh nghiệm cho thấy tỷ lệ nợ cao và thiếu các kế hoạch tài khóa đáng tin cậy có thể gây ra các phản ứng tiêu cực từ thị trường, và giới hạn khả năng của các quốc gia trong việc đối phó với các cú sốc tương lai", bà Era Dabla-Norris, Phó Giám đốc phụ trách tài khóa của IMF, cho biết.
Bà nói rằng việc cắt giảm đầu tư công hoặc chi tiêu xã hội thường có tác động tiêu cực lớn hơn đến tăng trưởng. Một số quốc gia có thể mở rộng cơ sở thuế và nâng cao hiệu quả thu thuế, trong khi các quốc gia khác có thể làm cho hệ thống thuế tiến bộ hơn, bằng cách đánh thuế hiệu quả hơn vào thu nhập và lợi tức vốn, bà Dabla-Norris nhận định.