Lần đầu tiên Việt Nam chính thức bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng

Trong buổi Hội nghị tổng kết năm 2023 và triển khai kế hoạch ngành lâm nghiệp năm 2024, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị đã thông tin về một sự kiện lịch sử đáng chú ý đối với lĩnh vực lâm nghiệp tại Việt Nam. Ông Trị cho biết rằng năm 2023 là một bước ngoặt quan trọng khi lần đầu tiên nước ta đã thành công trong việc bán 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (tương đương 10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới (WB), với giá 5 USD/tấn, mang về 51,5 triệu USD (khoảng 1.200 tỉ đồng). Hiện tại, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã nhận được đợt thanh toán đầu tiên từ WB là 41,2 triệu USD và đã chi trả toàn bộ số tiền này cho các chủ rừng ở sáu tỉnh Bắc Trung Bộ, các tỉnh đã nhanh chóng lập kế hoạch chi trả cho các chủ rừng.

Trong số sáu tỉnh này, Nghệ An đứng đầu với hơn 282 tỉ đồng, tiếp theo là Quảng Bình với hơn 235 tỉ đồng, Thanh Hóa 162 tỉ đồng, Hà Tĩnh 122 tỉ đồng, Thừa Thiên Huế 107 tỉ đồng và Quảng Trị hơn 51 tỉ đồng.

Ông Phạm Hồng Lượng, Cục Lâm nghiệp, đã đánh giá cao việc chuyển nhượng tín chỉ carbon của Việt Nam mà WB đã thực hiện. Ông Lượng chia sẻ: "Từ câu chuyện của Việt Nam, WB mong muốn chia sẻ và lan tỏa nó đến các quốc gia khác trên thế giới".

Việt Nam với hơn 14,7 triệu ha rừng, là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn về nguồn lợi rừng, với tỷ lệ che phủ rừng trên 42%. Tháng 2-2020, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với WB đã ký kết "Thỏa thuận giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ" cho giai đoạn 2018-2024. Khu vực Bắc Trung Bộ, bao gồm sáu tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, có hơn 3,1 triệu ha đất rừng, chiếm 57,4% diện tích rừng và góp phần lớn vào diện tích rừng của cả nước với 21,2%.

Trong năm vừa qua, ngành Lâm nghiệp đã tích cực đối mặt với những thách thức nổi bật, đặc biệt là việc kiểm soát và bảo vệ các khu vực quan trọng về chặt phá rừng, các điểm lưu giữ và trung chuyển lâm sản tại các địa điểm chiến lược. Tổng diện tích rừng bảo vệ được duy trì ở mức 42,02%, và doanh thu từ các dịch vụ môi trường rừng trong năm 2023 đạt 4.130,4 tỷ đồng.

Lĩnh vực này đã chứng kiến sự phát triển đáng kể trong việc áp dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất, với nhiều nghiên cứu thực tế có ảnh hưởng tích cực. Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực Lâm nghiệp đã được mở rộng cả về quy mô và sâu rộng, nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất và mở rộng thị trường xuất khẩu lâm sản.

Tuy nhiên, năm 2023, tình hình thời tiết bất thường do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino đã tăng nguy cơ cháy rừng. Những vấn đề như phá rừng, buôn bán và vận chuyển lâm sản trái phép vẫn còn tồn tại ở một số địa phương, đặc biệt là ở khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ. Lực lượng bảo vệ rừng gặp khó khăn trong tuyển dụng và duy trì, với nhiều nơi gặp phải tình trạng bỏ việc.

Hạ tầng để phát triển lâm nghiệp chưa nhận được đầu tư đầy đủ, đặc biệt là tại các cơ quan quản lý rừng và công ty lâm nghiệp, nơi hạ tầng cơ sở, trang thiết bị và cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu và sản xuất giống cây vẫn còn hạn chế và lạc hậu.

Tình hình kinh tế thế giới đang gặp nhiều khó khăn, với lạm phát tăng cao ở một số quốc gia phát triển. Điều này đã đẩy Chính phủ các nước thực hiện nhiều chính sách thắt chặt tiền tệ, ảnh hưởng đến chi tiêu của người tiêu dùng. Các xung đột quốc tế, như xung đột Nga – Ukraine, cũng tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Người tiêu dùng ở thị trường Hoa Kỳ và EU giảm chi tiêu đối với các sản phẩm không thiết yếu, trong đó có sản phẩm gỗ.

Chính sách bảo hộ của nhiều quốc gia cũng đặt ra thách thức cho xuất khẩu gỗ và lâm sản của Việt Nam, dẫn đến giảm 15,8% so với năm 2022, với giá trị xuất khẩu ước đạt 14,39 tỷ USD và nhập khẩu ước đạt 2,191 tỷ USD. Năng lực xuất siêu của ngành này ước đạt 12,199 tỷ USD.

Ngoài những thành công, nhiều khó khăn vẫn tồn tại trong việc kiểm soát vi phạm lâm luật và chặt phá rừng tại các khu vực chiến lược. Đối mặt với những thách thức này, ngành Lâm nghiệp cần bổ sung nhân lực và trang thiết bị mới để nâng cao khả năng bảo vệ và phát triển rừng.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Quốc Trị lưu ý rằng giá trị xuất khẩu lâm sản trong năm nay đã giảm mạnh, đòi hỏi ngành này cần điều chỉnh chiến lược thị trường và sản phẩm phụ trợ. Ông cũng nhấn mạnh về việc cần thiết phải tái cơ cấu ngành Lâm nghiệp để đảm bảo thành công trong tương lai.

Đối với những vấn đề pháp lý, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị đề xuất Cục Lâm nghiệp và Cục Kiểm lâm cần tiếp tục làm những điều cần thiết ngay lập tức. Ông nhấn mạnh về việc cần sớm ban hành các Nghị định còn thiếu và đối thoại để giải quyết những vấn đề đang đặt ra.

Năm 2024, ngành Lâm nghiệp đã đề ra 7 chỉ tiêu và 11 giải pháp để thực hiện. Các mục tiêu bao gồm duy trì tỷ lệ che phủ rừng, tăng giá trị sản xuất lâm nghiệp, trồng rừng, trồng cây phân tán, sản lượng khai thác gỗ, doanh thu dịch vụ môi trường rừng, và giá trị xuất khẩu lâm sản. Để đối mặt với những khó khăn tiếp theo, ngành này đang tiến hành rà soát lại các chỉ tiêu để đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế.

Bình Phương