Làm thế nào để khoai lang Việt… lên ngôi xuất khẩu?

DNHN - Giá khoai lang Việt xuất khẩu sang Nhật hiện đang ở mức cao hơn khoai lang Indonesia và đặc biệt, cao hơn khoai lang Trung Quốc gấp 3 lần.

Cụ thể, Việt Nam hiện đang là nhà cung cấp khoai lang cho thị trường Nhật Bản với mức giá trung bình cao nhất đạt 2.047,1 USD/tấn. Indonesia có mức giá trung bình cao thứ 2 đạt 1.461,6 USD/tấn, còn Trung Quốc thấp nhất đạt 650,5 USD/tấn.

Nhu cầu nhập khẩu khoai lang của thị trường Nhật Bản thường cao bởi ngoài việc làm đồ ăn nhẹ, khoai lang còn được dùng thay thế cho gạo trong sản xuất rượu Nhật (Shochu) ở Nhật Bản.

“Vua khoai lang” trên thị trường Nhật Bản

Thông tin từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, tính toán từ số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) thể hiện nhập khẩu khoai lang của Nhật Bản trong 10 tháng năm 2020 đạt 11.030 tấn, trị giá 13,86 triệu USD, giảm 6% về lượng và giảm 15,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019.

Giá nhập khẩu bình quân khoai lang của Nhật Bản trong 10 tháng năm 2020 đạt 1.257 USD/tấn, giảm 9,7% so với cùng kỳ năm 2019.

Trung Quốc là thị trường cung cấp lớn nhất khoai lang cho Nhật Bản, trong 10 tháng năm 2020 đạt 5.300 tấn, tăng gần 12% so với cùng kỳ năm 2019, chiếm 48,4% tổng trị giá nhập khẩu khoai lang của Nhật Bản, tăng 7,8 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2019.

Việt Nam là thị trường cung cấp lớn thứ 2 cho Nhật Bản đạt 3.500 tấn, giảm 19,4% so với cùng kỳ năm 2019, chiếm 32,1% tổng trị giá, giảm 5,3 điểm phần trăm. Tiếp theo là thị trường Indonesia đạt 2.160 tấn, giảm 16,5% so với cùng kỳ năm 2019.

Tuy nhiên, về giá nhập khẩu bình quân, Việt Nam là thị trường cung cấp với mức giá trung bình cao nhất đạt 2.047,1 USD, tấn, giảm 4,4% so với cùng kỳ năm 2019. Indonesia có mức giá trung bình cao thứ 2 đạt 1.461,6 USD/tấn giảm gần 12%; Trung Quốc có mức giá trung bình thấp nhất đạt 650,5 USD/tấn, giảm 8,2% so với cùng kỳ năm 2019.

Như vậy, tại Nhật Bản, giá nhập khẩu bình quân của Việt Nam cao hơn 1,4 lần Indonesia và cao hơn 3,1 lần so với giá nhập khẩu bình quân của Trung Quốc.

Còn xét về trị giá, Việt Nam cũng là thị trường cung cấp khoai lang lớn nhất cho Nhật Bản trong 10 tháng năm 2020, đạt 7,24 triệu USD, giảm gần 23% so với cùng kỳ năm 2019.

Rõ ràng, khoai lang Việt là “vua đắt giá” tại thị trường Nhật Bản. Thế nhưng, những số liệu giảm nêu trên khiến chúng ta phải đối diện với câu hỏi: Làm gì để khoai lang Việt lên ngôi toàn diện?

Nhìn từ “quê khoai Bình Tân”

Qua tìm hiểu được biết, khoai lang là một trong những cây trồng chủ lực của huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. Nằm ven sông Hậu với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng lý tưởng, hàng chục năm qua, người dân huyện Bình Tân đã chuyển một phần diện tích đất trồng lúa sang khoai lang đạt hiệu quả kinh tế cao. Từ đó, Bình Tân trở thành vùng chuyên canh khoai lang với diện tích khoảng 13.000 héc-ta, tổng sản lượng khoảng 300.000 tấn khoai/năm. Nông dân Bình Tân chủ yếu trồng khoai lang tím Nhật để xuất khẩu.

UBND huyện Bình Tân đã và đang thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp, quy hoạch sắp xếp cơ cấu cây trồng dựa trên thế mạnh và thổ nhưỡng triển khai tại các xã Tân Hưng, Tân Thành, Thành Lợi và Thành Đông, mỗi xã từ 1.500 – 2.000ha.

Hiện nay, sản phẩm khoai lang đã có chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể “Khoai lang Bình Tân”. Có 2 doanh nghiệp là Hợp tác xã Tân Thành và Công ty Cổ phần khoai lang Nhật Thành kinh doanh, xuất khẩu các sản phẩm này. Tuy nhiên, việc liên kết tiêu thụ chưa được bền vững, hầu hết nông dân bán trực tiếp cho thương lái không có hợp đồng nên giá cả nông sản bấp bênh, không đảm bảo lợi nhuận cho người sản xuất. Các doanh nghiệp đang tích cực khai thác xuất khẩu khoai lang sang thị trường Nhật và Hàn Quốc, đồng thời liên kết cung ứng cho các doanh nghiệp chế biến để tạo thêm đầu ra cho sản phẩm.

Chủng loại giống được trồng chủ yếu là khoai lang tím Nhật, chiếm trên 80% diện tích. Hiện nay, sản lượng tiêu thụ mạnh nhất vẫn là khoai lang tím Nhật với giá bán tại ruộng từ 420.000-450.000 đồng/tạ (60kg). Nhờ áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong khâu chọn giống, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh nên năng suất khoai lang của Bình Tân đạt 30 tấn/ha, sản lượng khoai lang của Bình Tân ước đạt 150.000 tấn (trong đó khoai lang tím Nhật chiếm tới 80%).

Nâng tầm khoai lang Việt

Thực tế cho thấy người trồng khoai cũng như doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nông sản cần bảo đảm đáp ứng thật tốt những tiêu chuẩn xuất khẩu khoai lang của mỗi thị trường, cụ thể là tại Nhật Bản.

Về quy trình trồng trọt, chăm sóc & thu hoạch, các hợp tác xã cần xây dựng vùng trồng khoai theo tiêu chuẩn VietGAP và có mã số vùng trồng. Đây là cơ sở cho việc tạo vùng nguyên liệu lớn, khi có đơn hàng có thể xuất khẩu kịp thời.

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tại địa phương cần sớm thiết lập vùng nguyên liệu sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, hướng nông dân vào hợp tác xã để sản xuất theo cùng quy trình, tạo ra sản phẩm đồng nhất, sản phẩm phải luôn đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Khi thực hiện thu hoạch nên tiến hành vào những ngày khô ráo, tránh làm xây xát ảnh hưởng đến mẫu mã làm giảm giá trị sản phẩm, sau đó tiến hành phân loại khoai loại 1 củ to, đẹp đạt tiêu chuẩn khoai lang xuất khẩu.

Cùng với đó, công tác bảo quản cũng cần được chú trọng. Để bảo quản củ khoai lang chất lượng tốt để đủ điều kiện xuất khẩu, nêu dùng túi MA bảo quản. Chỉ cần bỏ củ khoai lang vào trong túi MA, đóng miệng túi lại, túi MA sẽ biến đổi tỉ lệ không khí bên trong túi. Nhờ đó làm chậm quá trình trao đổi chất của củ khoai lang, giữ lại vẹn nguyên giá trị dinh dưỡng và chất lượng của củ.

Về yêu cầu đóng gói khoai lang xuất khẩu, các doanh nghiệp nên sử dụng thùng carton để đựng khoai lang xuất khẩu bởi thùng carton sẽ giúp bảo vệ khoai lang, mang lại những hiệu quả như mong muốn (Khô ráo, thoáng khí, không ẩm thấp, không chịu va đập).

Bên cạnh đó, thùng carton đựng khoai lang xuất khẩu không chỉ giúp cho nông sản khoai lang được bảo quản tốt nhất mà còn giúp cho các Doanh nghiệp dễ dàng xếp chồng lưu kho, từ đó tiết kiệm diện tích kho chứa để có thể lưu trữ số lượng lớn hơn.

Phương Ngân