Câu chuyện về loại nước mắm Làng Xưa "đắt xắt ra miếng"

Từ cô nhân viên văn phòng đến người khởi xướng hương vị mới

Sinh năm 1995, tốt nghiệp ngành Kinh tế – Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Lê Thị Thơ từng là nhân viên của một công ty gia vị lớn tại Hà Nội. Trong quá trình làm việc, cô nhận ra xu hướng quay về với các sản phẩm tự nhiên, truyền thống đang ngày một rõ rệt – đặc biệt là sự quan tâm ngày càng tăng với nước mắm truyền thống.

Nhìn vào bản đồ nước mắm Việt Nam, Thơ thấy Phú Quốc, Phan Thiết, Cát Hải đều đã khẳng định được thương hiệu. Thế nhưng, Hà Tĩnh – quê hương cô – lại chưa có cái tên nào nổi bật. “Tôi muốn tạo ra một hương vị riêng biệt, không chỉ để khẳng định bản thân mà còn để đóng góp cho đặc sản quê nhà,” Thơ nói.

Ý tưởng đưa tinh dầu cà cuống – một loài côn trùng quý, có mùi thơm đặc trưng – vào nước mắm truyền thống ra đời từ đó. Mạo hiểm? Có. Liều lĩnh? Rất. Nhưng Thơ tin rằng “cái lạ sẽ là cái mạnh”, nếu được làm tử tế.

Để chủ động nguồn nguyên liệu, vợ chồng Thơ quyết định... tự nuôi cà cuống – việc mà trước đó hầu như chưa ai làm thành công ở quy mô thương mại. 10 cặp cà cuống đầu tiên nhập từ Lào với giá 2,5 triệu đồng đã nhanh chóng chết sạch chỉ sau một tháng. Rồi đến hàng nghìn con non chết do thiếu thức ăn, nước ô nhiễm, hoặc sốc môi trường khi thay bể quá sớm.

Thất bại nối tiếp thất bại – nhưng đổi lại, là kinh nghiệm quý giá từ chính từng đợt cà cuống bỏ mạng. Thơ học cách kiểm soát pH nước, lọc sạch hóa chất, phân chia chuồng nuôi hợp lý, điều chỉnh độ sáng và thời gian chuyển bể. Phải đến lần thử nghiệm thứ 5, hệ thống nuôi mới đi vào ổn định, sẵn sàng phục vụ cho đợt nước mắm đầu tiên – cũng là lúc chum mắm “chín” đủ độ để phối hợp tinh dầu cà cuống.

Điều khiến “Làng Xưa” trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở mùi thơm khác biệt mà còn ở quy trình làm mắm hoàn toàn truyền thống: cá biển tươi chọn từ cảng, ủ trong chum sành suốt 18 tháng ngoài trời, rồi pha tinh dầu từ con cà cuống đực đã được xử lý kỹ lưỡng.

Với giá bán 400.000 đồng/lít – cao hơn gấp nhiều lần so với nước mắm thông thường – sản phẩm vẫn liên tục “cháy hàng”. Không chỉ người tiêu dùng trong tỉnh, mà khách hàng từ Nghệ An, Hưng Yên, Đà Nẵng... cũng chủ động tìm mua.

Song song đó, cơ sở sản xuất của Thơ còn cung cấp cà cuống giống (200.000 - 250.000 đồng/cặp), trứng cà cuống, và nhận chuyển giao kỹ thuật cho người dân địa phương, cam kết bao tiêu sản phẩm đầu ra – mở ra một hướng phát triển kinh tế mới cho nông thôn Hà Tĩnh.

Giải nhì cuộc thi khởi nghiệp và giấc mơ lớn từ sản phẩm nhỏ

Chỉ sau hơn một năm chính thức ra mắt, mô hình nước mắm cà cuống “Làng Xưa” đã mang về doanh thu hơn 1 tỷ đồng/năm – một con số ấn tượng với một dự án khởi nghiệp nông thôn. Tháng 8/2024, dự án còn giành giải Nhì tại cuộc thi “Khởi nghiệp thanh niên nông thôn” tỉnh Hà Tĩnh.

Lê Thị Thơ tham gia thuyết trình tại Hội thi Tuổi trẻ Hà Tĩnh ưu tiên dùng hàng Việt Nam do Tỉnh đoàn – Sở Công thương tổ chức

Không dừng lại ở việc sản xuất, Thơ và chồng còn tích cực chia sẻ kinh nghiệm, chào đón các đoàn khách đến tham quan học hỏi, góp phần lan tỏa tinh thần khởi nghiệp và phát triển sản phẩm bản địa theo hướng bền vững.

Hành trình của Lê Thị Thơ là minh chứng cho sức mạnh của sự kiên trì, sáng tạo và dám nghĩ khác. Từ một ý tưởng tưởng như điên rồ – kết hợp nước mắm truyền thống với tinh dầu từ côn trùng – Thơ đã tạo ra một sản phẩm độc đáo, đậm bản sắc và đầy tiềm năng vươn xa.

“Đôi khi, chỉ cần một ý tưởng khác biệt, cùng lòng quyết tâm theo đuổi đến cùng, bạn có thể biến thứ nhỏ bé nhất thành tự hào lớn nhất.” – Thơ chia sẻ.